SpaceX AX-1 — Crew Dragon Endeavour fazo kemasining Xalqaro kosmik stansiyaga boshqariladigan sayyohlik kosmik parvozi, 2022-yil 8-aprelda Kennedi kosmik markazidan uchirilgan. Ekipaj Axiom Space tomonidan yollangan professional tayyorgarlikdan oʻtgan astronavt Michael Lopez-Alegria (AQSh)dan Eytan Stibbe[he], Isroil fuqarosi; AQShdan Larry Connor[en] va Kanadadan Mark Pathy[en] iborat edi[1].

SpaceX AX-1
COSPAR ID Andoza:Cospar Buni Vikimaʼlumotlarda tahrirlash
SATCAT no. Andoza:Wd
 

Bu Endeavour kosmik kemasining uchinchi parvozi edi (2020-yilda SpaceX DM-2 va 2021-yilda SpaceX Crew-2 missiyalaridan keyin) va Dragon 2 kosmik kemasining yettinchi boshqariladigan parvozi edi.

Maqsad tahrir

Kosmosga sayyohlik parvozi.

Tarixi tahrir

2020-yil 5 mart. Axiom Space kompaniyasi SpaceX bilan Crew Dragon kosmik kemasining Xalqaro kosmik stansiyaga turistik parvozi boʻyicha shartnoma imzolangani haqida xabar qildi.

18-sentabr, 2020-yil. Aviation Week & Space Technology muharriri Iren Klotz tvitterida Axiom Space bosh direktorining soʻzlariga koʻra, NASA sobiq astronavti Michael Lopez-Alegria Crew Dragon kosmik kemasi qoʻmondoni etib tayinlanganini aytdi.

2020-yil 11-noyabr. Axiom Space oʻz tvitterida „xususiy kosmonavtlar“ deb nomlangan uch kosmik sayyoh bilan shartnoma imzolash jarayonini yakunlaganini eʼlon qildi.

Ekipaj tahrir

Ekipaj 4 kishidan iborat edi[2][3][4]. Ulardan: Michael Lopez-Alegria — tijorat astronavti, qolgan uchtasi xususiy kosmonavtlar, ularning har biri uchun oʻrindiqning eʼlon qilingan narxi 55 million AQSh dollarini tashkil etdi[5].

Lavozim parvoz raqami Tashkilot
  Michael Lopez-Alegriya Komandir, uchuvchi 5 Axiom Space
  Larry Connor[en] Ikkinchi uchuvchi 1 Axiom Space
  Eytan Stibbe Parvoz mutaxassisi 1 Axiom Space
  Mark Pathy[en] Parvoz mutaxassisi 1 Axiom Space
Dublyorlar
  Peggy Whitson Komandir 4 Axiom Space
  Jon Schoffner Uchuvchi 1 Axiom Space

Vazifa tahrir

Missiya 2022-yil 8-aprel kuni ertalab soat 11:17 da uchirilgan. Uchirish Falcon 9-larni uchirish uchun SpaceX tomonidan ijaraga olingan NASAga qarashli Kennedi kosmik markazining (LC-39A) 39A parvoz kompleksida Falcon 9 Block 5[en] raketasi yordamida amalga oshirildi. Missiya Crew Dragon Endeavour[en] bortida amalga oshirilmoqda, u ilgari Crew Dragon Demo-2 va SpaceX Crew-2[6] missiyalarida qoʻllangan edi. Fazo kemasi stansiyaga borish paytidada bir sutkadan kamroq vaqt sarfladi va Harmony moduli bilan tutashdi. U XKS bortida 11 kun boʻlishi kerak edi[7], lekin shamolli ob-havo tufayli qoʻnish joyida kechikish natijasida u 15 kundan koʻproq vaqt oʻtkazdi va 25-aprel kuni Florida yaqinida Atlantika okeaniga suv ustiga qoʻndirilib Yerga qaytdi.

Manbalar tahrir

  1. Robert Z. Pearlman (26–yanvar 2021–yil). „Axiom Space Names First Private Crew to Visit Space Station“. Scientific American. Scientific American. 2021-02-21da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2022-04-09.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  2. NASA (2022-yil 2-fevral). „NASA, Space Station Partners Approve First Axiom Mission Astronauts“ (English). Press-reliz. 2-aprel 2022-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2022-yil 22-mart.
  3. Григорий Копиев. „Axiom Space объявила экипаж первой частной миссии к МКС“ (ru). N+1 (2021-yil 27-yanvar). 2021-yil 28-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 25-may.
  4. Jeff Foust. „Axiom announces crew for first private ISS mission“ (en). SpaceNews[en] (2021-yil 26-yanvar). Qaraldi: 2021-yil 25-may.
  5. Chang, Kenneth „There Are 2 Seats Left for This Trip to the International Space Station“ (en). The New York Times (2020-yil 5-mart). 2020-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.
  6. Margetta, Robert „NASA, Space Station Partners Approve First Axiom Mission Astronauts“. NASA. 2022-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 3-fevral.
  7. Kelly, Emre. „Axiom signs contract with SpaceX to fly Crew Dragon on first fully private ISS mission“. Florida Today (2020-yil 5-mart). 2020-yil 12-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 9-aprel.