Su-35 (NATO kodifikatsiyasiga koʻra: Flanker-E +^[1]) — bu 4++ avlodining surish vektorini boshqaradigan koʻp rolli supermanevrli rus qiruvchi samolyoti^[2]^[3]. 2008-yilda Sukhoi dizayn byurosida ishlab chiqilgan. Su-35 - Rossiya Harbiy-havo kuchlarining asosiy qiruvchilaridan biri, shuningdek, Su-27 va Su-57 qiruvchi samolyotlari oʻrtasidagi oʻziga xos oʻtish davri. Rossiya Aerokosmik kuchlari uchun seriyali qiruvchi samolyot Su-35S deb nomlanadi. Avvalroq, xalqaro aviashoularda Su-27M samolyoti Su-35 indeksi ostida namoyish etilgan edi.

Tarix tahrir

Su-35
ko'p maqsadli qiruvchi samolyoti
Ishlab chiqaruvchi	Rossiya Yu. A. Gagarin nomidagi KnAAZ
Milliy kelib chiqishi	Rossiya
Birinchi parvoz	2008-yil 19-fevral
Xizmatga kirish	2014-yil 12-fevral
Konstruktor	Rossiya, Sukhoi dizayn byurosi
Foydalanuvchilar	Rossiya Aerokosmik kuchlari, PLA havo kuchlari
Birlikning narxi	taxminan 2 milliard rubl
Ishlab chiqarish yillari	2008-yildan beri
Ishlab chiqarishdan birliklar	2021-yil avgust holatiga koʻra 124 ta
Versiyalar	Su-27,Su-57

Su-35 - T - 10S platformasining chuqur modernizatsiyasi (dastlab Su-27 samolyotlarini modernizatsiya qilish dasturi „Su-35BM“ deb nomlangan^[4]).

Birinchi prototip Su-35 samolyotini yigʻish 2007-yil yozida A.I. nomidagi KnAAPOda yakunlandi. Yu. A. Gagarin ", shundan soʻng mashina MAKS-2007 aviasalonida statik toʻxtash joyida taqdim etildi.

OKB im dan dvigatellar bilan eksperimental Su-35 ning birinchi parvozi 2008-yil 19-fevralda boʻlib oʻtdi. Samolyotni Rossiya Federatsiyasining xizmat koʻrsatgan sinov uchuvchisi Sergey Bogdan boshqargan.

2009-yilda Rossiya Harbiy-havo kuchlariga jami 66 milliard rublga 48 ta Su-35S qiruvchi samolyotlarini yetkazib berish boʻyicha birinchi shartnoma imzolandi^[5]. 2015-yil oxiriga kelib 48 ta qiruvchi samolyot ishlab chiqarildi^[6]. 2015-yil dekabr oyida Rossiya Aerokosmik kuchlariga 2020-yilgacha 100 milliard rubl miqdorida 50 dona yetkazib berish boʻyicha ikkinchi shartnoma imzolandi.

2015-yilning noyabr oyida Indoneziya hukumati 12 ta Su-35 koʻp maqsadli qiruvchi samolyotlarini sotib olishni ma’qulladi. 2015-yilda Xitoyga 24 ta Su-35 koʻp funksiyali qiruvchi samolyotlarni yetkazib berish boʻyicha shartnoma imzolandi. 2016-yilda birinchi 4 ta samolyot 2017—2018-yillarda yana 10 ta yetkazib berish tugallandi. Shartnoma 2020-yil oxirigacha yakunlanishi koʻzda tutilgan.

Qurilishi tahrir

Su-35 qiruvchisi Su-27 ning chuqur modernizatsiya qilingan modeli hisoblanadi. U asosan yangi mustahkamlangan havo korpusiga ega^[7]. Eski Su-27M dan farqli oʻlaroq, uning oldingi gorizontal dumi (PGO) va tormoz qopqogʻi yoʻq (qoʻnish paytida tormozlash rullarni uzunlamasına oʻqdan burish orqali amalga oshiriladi).

Suxoy konstruktorlik byurosining bayonotiga koʻra, Su-35 ning tayinlangan resursi (dvigatellardan tashqari) 6000 parvoz soati yoki 30 yil. Dvigatellarning eʼlon qilingan resursi 4000 soatni tashkil qiladi.

Su-35 korpusi: korpusning chetlari samarali tarqalish maydonini kamaytiradigan materiallar bilan qoplangan. samolyot fonarida oʻtkazuvchan qoplama mavjud.

UVT bilan AL-41F-1S dvigatellari

Dvigatellar tahrir

Su-35 OKB im tomonidan ishlab chiqilgan ikkita AL-41F-1S bypass turbojetli dvigatellari bilan jihozlangan. Bundan tashqari A. Lyulki - „UEC-UMPO“ YoAJning filialida yonish moslamasi, plazmali atesleme tizimi va barcha burchak ostida boshqariladigan tortish vektorlari ishlab chiqarilgan.

Ushbu dvigatellar AL-41F-1 ning „soddalashtirilgan“ versiyasi - beshinchi avlod qiruvchi samolyotining birinchi bosqichining dvigatelidir. AL - 41F-1S undan keyin yonish va yonishdan keyin kamaytirilgan tortishish va elektron-mexanik boshqaruv tizimidan foydalanish bilan ajralib turadi. Har bir AL-41F-1S dvigatelining yonish quvvati 14 500 kgf ni tashkil qiladi. yonishdan keyingi rejimda maksimal tortishish 8 800 kgf ni tashkil qiladi. Dvigatelning surish burilish burchaklarining sonini koʻpaytirish va psevdo-butun burchakni yaratish uchun egilgan nozullarning aylanish oʻqi egilgan, bu fotosuratda aniq koʻrinadi (nozullar pastga-ichkariga va yuqoriga-tashqariga buriladi).

VGTD TA14-130-35 - 105 kVt ekvivalent quvvatga ega yordamchi (APU) gaz turbinali dvigatel. Samolyot kabinasi va boʻlinmalarini konditsionerlash va bort isteʼmolchilari uchun 30 kVt gacha quvvatga ega 200/115 V AC quvvat manbai bilan taʼminlaydi^[8].

Rossiya Harbiy-havo kuchlarining Su-35S 2010-yildan 2013-yilgacha qabul qilingan rangdagi

Avionika tahrir

Su-35S IUS-35 axborot va boshqaruv tizimiga ega^[9].

" N035 Irbis " fazali antenna massiviga ega radar oʻrnatildi, u 0,01 m² dan 100 km gacha boʻlgan obektlarni aniqlash diapazoniga ega. EPR 0,1 m² 160 km gacha, RCS 3 m² dan 400 km gacha boʻlgan L diapazonli antenna tizimi, RCS 0,01 m² dan 130 km gacha boʻlgan masofada aniqlash diapazoniga ega^[10]. Radar qurilmalariga qoʻshimcha ravishda, optik joylashuv stantsiyasi va OEIS ishlatiladi.

Anʼanaviy PVD rodlari oʻrniga oqimga chiqmaydigan SI VSP-35 tizimining sensorlari ishlatilgan, bu esa radio toʻlqinlari uchun noaniq boʻlgan burun konusidagi „yamoq“ dan xalos boʻlishga va radarni tekislashga imkon berdi.

Samolyot elektron urush uskunalari bilan jihozlangan, shuningdek, guruh elektron mudofaa stantsiyalari bilan jihozlanishi mumkin.

Kokpit koʻp ekranli rejimda ishlash qobiliyatiga ega uchta displey va old oynada golografik indikator bilan jihozlangan.

Samolyot L-150-35 radiatsiyaviy ogohlantirish tizimi bilan jihozlangan.

Radio sukunati rejimida uchayotganda guruh samolyotlari oʻrtasidagi aloqa uchun optik maʼlumotlarni uzatish tizimiga ham ega. Ushbu tizimning qabul qilgichlari va uzatuvchilari kokpitning yon tomonlarida, kiellarda va qanot uchlarida qisqa bantlar koʻrinishida oldingi modifikatsiyalardan eng sezilarli tashqi farqlardan biridir.

Oʻzgartirishlar tahrir

Su-35BM - Su-27 samolyotini modernizatsiya qilish dasturining asl nomi - „katta modernizatsiya“. Keyinchalik u Su-35 sifatida ishlab chiqarila boshlandi.

Su-35C - 4++ avlodining chuqur modernizatsiya qilingan supermanevrli koʻp maqsadli qiruvchisi. U xuddi shunday sinfdagi jangchilardan ustunlikni taʼminlovchi beshinchi avlod texnologiyalaridan foydalanadi. Samolyotning oʻziga xos xususiyatlari - bort uskunalari tizimlarini birlashtirgan raqamli maʼlumot va boshqaruv tizimiga asoslangan yangi avionika majmuasi, havo nishonlarini aniqlash uchun uzoq masofaga ega bosqichli antenna massivli yangi radar stantsiyasi (RLS) bir vaqtning oʻzida kuzatilgan va oʻq uzilgan nishonlar, kuchaygan va aylanish vektoriga ega yangi dvigatellar bilanjihozlangan^[11]. Su-35S birinchi parvozini 2008-yilning fevralida amalga oshirgan.

Taktik va texnik xususiyatlar tahrir

Su-35S Rossiya havo kuchlarining 100 yilligini nishonlash marosimida

Sukhoi Su-35

Texnik xususiyatlari:

Ekipaj : 1 kishi
Uzunligi : 21,9 m
Qanotlari kengligi : 14,75 m
Balandligi : 5,9 m
Qanot maydoni: 62,04 m²
Yetakchi chekka surish burchagi : 42°
Shassi: uch gʻildirakli
Ogʻirligi :
- boʻsh: 19 000 kg^[12]
- normal uchish ogʻirligi (2 × R77 + 2 × R-73E): 25 300 kg
- maksimal uchish ogʻirligi: 34 500 kg
- yoqilgʻining ogʻirligi: 11500 kg
Dvigatel:
- Dvigatel turi: yondirgichli aylanma turbojet va tortish vektorini boshqarish (OVT bilan TRDDF)
- Model: " AL-41F1S "
  - maksimal: 2 × 8800 kgf
  - yondirgich : 2 × 14,500 kgf^[13]
    - surish vektorining burilish burchaklari: tekislikda ±15 °
    - surish vektorining burilish tezligi: 60 ° / s
- Dvigatel ogʻirligi: 1520 kg^[14]

Parvoz samaradorligi tahrir

Maksimal tezlik:
- yerga yaqin: 1400 km/soat (M =1,15)
- balandlikda: 2500 km/soat (M =2,3)
- yondirgichsiz: 1300 km / soat (M = 1,1)

Parvoz diapazoni:
- yerga yaqin (balandligi - 200 m, tezligi - M = 0,7): 1580 km
- balandda:
  - PTBsiz : 3600 km
  - 2 PTB-2000 l bilan: 4500 km
Amaliy shift : 20 000 m
Koʻtarilish tezligi: 280 m/s
Uzunlik:
- koʻtarilishgacha boʻlgan masofa (toʻliq yonish): 450 m
- qoʻnish vaqtidagi yuradigan masofasi (oddiy uchish ogʻirligi, tormoz parashyuti, tormoz bilan): 650 m
Qanot yuki:
- normal uchish ogʻirligida: 410 kg / m²
- maksimal uchish ogʻirligida: 611 kg/m²

Lipetsk aviatsiya markazining Su-35S 2018-yil 16-yanvar

Samolyotga uchish vaqtida yoqilg'i quyish

Qurollanish tahrir

Pulemyot: 30 mm samolyot GSh-30-1 150 oʻq
Jangovar yuk: 8000 kg
Qurollanishning qattiq nuqtalari : 12
Qurollanish:
- Havodan havoga :
  - oʻrta diapazon:
    - 12 x R-77-1 gacha;
    - 2 x R-27ET gacha;
  - qisqa masofa:
    - 6 × R-73 (RVV-MD)
  - uzoq masofa:
    - 4 × R-37 M (RVV-BD)
- Havo yer :
  - Kemaga qarshi raketalar:
    - 6 × Kh-31, Kh-35 U yoki 2 × Kh-59M
    - Uzoq masofali havo-yer raketasi
  - Aniq oʻq-dorilar:
    - 6 × X-29T yoki X-38Mxx;
    - 5 x Kh-59MK;
    - 8 × KAB-500 KR (OD);
    - 3 x KAB-1500KR (LG);
  - Boshqarilmaydigan oʻq-dorilar :
    - 6 S-25 (NAR)
    - 6 P-8

Ishlab chiqarish tahrir

2009-yilda Suxoy Mudofaa vazirligi bilan 48 ta Su-35S qiruvchi samolyotlarini yetkazib berish boʻyicha shartnoma tuzdi, etkazib berish muddati 2015-yil oxirigacha 48 ta shunday qiruvchi samolyotni tashkil etdi.

2015-yil dekabr oyida Rossiya Aerokosmik kuchlariga 2020-yilgacha 50 dona yetkazib berish boʻyicha ikkinchi shartnoma imzolandi^[15].

Bitta Su-35 ning aniq ishlab chiqarish narxi nomaʼlum. Biroq, Rossiya Aerokosmik kuchlarining sobiq bosh qoʻmondoni, general-polkovnik Viktor Bondarev ga koʻra, bitta Su-35ning narxi 1 milliard rubldan oshadi^[16].

2019-yil fevral holatiga koʻra, Su-35S ni ishlab chiqish va davlat sinovlari yakunlandi va 60 dan ortiq samolyotlar harbiy xizmatda^[17]. 48 dona uchun birinchi davlat mudofaa buyurtmasi 2015-yilda yakunlangan 50 ta Su-35S uchun ikkinchi davlat mudofaa buyurtmasi 100% - 50 birlik (2020-yil noyabr) da bajarilgan^[18].

Eksport tahrir

Sukhoi Su-35S

2015-yil noyabr oyida Xitoyga 24 ta Su-35 qiruvchi samolyotlarini yetkazib berish boʻyicha shartnoma imzolandi^[19]^[20]. Shartnoma qiymati taxminan 2,5 milliard dollarni tashkil etadi^[21]. Oxirgi samolyotlar buyurtmachiga 2018-yilning noyabr oyida topshirilgan^[22].

2018-yil fevral oyida Indoneziyaga 11 ta qiruvchi samolyot yetkazib berish boʻyicha shartnoma imzolandi. Shartnoma qiymati 1,1 milliard dollarni tashkil etadi^[23]. Oktabr oyida „Kommersant“ gazetasi Su-35 samolyotlarini Indoneziyaga joʻnatish AQShning Jakartaga bosimi tufayli kechiktirilayotgani haqida xabar berdi^[24]. Gazetaning yozishicha, birinchi samolyotlar Indoneziyaga oktabrgacha yetib borishi kerak edi, ammo bu amalga oshmadi^[25]. Keyinchalik TASS Rossiya Federatsiyasidan Indoneziyaga Su-35 samolyotlarini yetkazib berish oktabr oyiga rejalashtirilmagani haqida xabar berdi^[26]. Respublika harbiy departamenti rahbari Riamizard Riachudu shartnomani amalga oshirish Rossiya Federatsiyasiga qarshi sanksiyalarga qaramay davom etishini aytdi^[27]. Indoneziyaning Rossiyadagi elchisi Mohamad Vohid Supriyadi kelishuv imzolangani va Su-35 qiruvchilarini Indoneziyaga yetkazib berish 2019-yilda boshlanishi mumkinligini aytdi^[28]. 2020-yil 12-mart kuni Bloomberg agentligi Indoneziya AQShning bosimi tufayli Su-35 sotib olishdan voz kechgani haqida xabar berdi^[29]^[30].

2018-yilda Misrga 24 ta jangchi yetkazib berish boʻyicha shartnoma imzolandi. shartnoma qiymati 2 milliard dollarni tashkil etadi. 2021-yildan buyon Misrning CAATSA sanksiyalariga tushib qolishidan qoʻrqib, Rossiyadan yetkazib berish muddatlarini uzaytirish boʻyicha doimiy soʻrovlar tufayli ushbu shartnoma boshi berk koʻchaga tushib qoldi yoki bekor qilindi^[31]^[32].

Jangovar foydalanish tahrir

2016-yil 1-fevralda Rossiya Suriyadagi Xmeymim aviabazasiga toʻrtta Su-35S qiruvchi samolyotini joylashtirgani ma’lum qilindi^[33]. Ular Rossiyaning Su-24 bombardimonchi samolyoti turk qiruvchisi tomonidan urib tushirilgandagi vaziyat takrorlanmasligi uchun hujumchi samolyotlarni qamrab olgan holda jangovar navbatchilik qilishgan.

Su-35 samolyoti Rossiya Aerokosmik kuchlari tomonidan Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi paytida, shu jumladan Ukraina havo mudofaa tizimlarini bostirish uchun ishlatiladi^[34]^[35]. 3-iyun holatiga koʻra ikkita Su-35 yoʻq qilindi^[36]. Ukraina tomonining bayonotida: biri Ukraina Harbiy-havo kuchlarining MiG-29 samolyoti bilan havo jangida, ikkinchisi esa S- 300 havo mudofaa tizimi yordamida^[37]^[38]^[39].

Jangovar ball tahrir

National Interest gazetasi Su-35ni Rossiyaning AQSh bilan faraziy mojarodagi eng xavfli qurollari roʻyxatida birinchi oʻrinni egalladi, nashr ekspertlarining fikricha, Su-35 har qanday NATO samolyoti uchun “oʻta xavfli” hisoblanadi. Mutaxassislarning taʼkidlashicha, Su-35 ning xavfliligi uzoq masofaga uchuvchi havo-havo raketalarining juda katta yuklanishi, raketalarni tovushdan yuqori tezlikda uchirish qobiliyati, supermanevrlik va kuchli elektron urush bilan bogʻliq^[40]. National Interest F-22 Raptor bundan mustasno, Su-35 ni har qanday amerikalik qiruvchi uchun juda xavfli raqib deb ataydi^[41].

2018-yil 11-sentabrda Su-35 ning Amerika F-22 samolyotlari bilan Alyaska ustidagi toʻgʻridan-toʻgʻri aloqasidan soʻng Business Insider harbiy kuzatuvchisi Su-35 ning Amerikaning 5-avlod qiruvchisiga nisbatan afzalliklariga eʼtibor qaratdi. Aleks Loki koʻproq raketalar va yaxshi manevr qobiliyatini qayd etdi, F-22 esa radarlarga kamroq koʻrinardi^[42].

Manbalar tahrir

Adabiyot tahrir

Ilyin V. IV avloddagi ekstremal // „Arsenal“: jurnal. - 2012. - T. 32, 02-son. - S. 36-41.

Havolalar tahrir

Su-35 (Wayback Machine saytida 2019-03-31 sanasida arxivlangan). Sukhoi kompaniya. — Ishlab chiqaruvchining saytidagi sahifa.
Su-35 (Wayback Machine saytida 3-iyun 2018-yil sanasida arxivlangan). Bir oʻrindiqli koʻp funksiyali oʻta manevrli qiruvchi samolyot. KnAAZ ularni. Yu. A. Gagarin .
Tirik afsona: Su-35S qiruvchisi
Ilya Kramnik. Asosiy modelni o'zgartirish. Kelgusi yillarda Su-35 Rossiyaning eksport qilinadigan asosiy jangovar samolyotiga aylanadi. Lenta.ru (2015-yil 15-iyul) .
2013—2014-yillarda jangovar va jangovar tayyorgarlik aviatsiyasining yangilanishi (Wayback Machine saytida 26-aprel 2015-yil sanasida arxivlangan). "Rossiya 21-asrda" (2015-yil 20-fevral).

[1] Появление Су-35БМ требует от США создать палубный F/A-22N Sea Raptor (ПЕРЕВОДНЫЙ)

[2] „Су-35“. 4-aprel 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-iyun 2022-yil.

[3] Russia's Su-35 Fighter: The Only Thing You Need to Know

[4] Baʼzida tilga olinadigan „T-10BM“ zavod kodi xayoliy va hech qachon mavjud boʻlmagan.

[5] Rossiya harbiy-havo kuchlari uchun 48 ta Su-35S qiruvchi samolyotlari uchun yangi shartnoma qabul

[6] Su-35BM ning paydo bo'lishi AQShdan F / A-22N Sea Raptor tashuvchisini talab qilishni talab qiladi (TRANSLATION)

[7] Su-35 (Wayback Machine saytida 4-aprel 2019-yil sanasida arxivlangan)KnAAZ ularning

[8] rosila.ru

[9] Axborot beradi, boshqaradi: Suxoy dizayn byurosining ishlari Rossiya hukumati yuqori baholanadi^{[sayt ishlamaydi]}

[10] „Xitoyda Su-35 sinovlari natijalari“. 19-dekabr 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-iyun 2022-yil.

[11] Su-35 (Wayback Machine saytida 4-aprel 2019-yil sanasida arxivlangan)KnAAZ ularning

[12] Butowski Air International , 2019-yil oktabr, p. 39.

[13] SATURN ilmiy-ishlab chiqarish birlashmasi > 117C

[14] Sukhoi PAK FA ni

[15] Rossiya Mudofaa vazirligi 60 milliard rubldan ortiq evaziga 50 ta Su-35 qiruvchi samolyotini sotib oldi

[16] So'nggi rus jangovar samolyotlarining narxi 1 milliard rubldan oshdi

[17] Oxirgi Su-35S qiruvchilarining qanchasi qo'shinlarga kirgani ma'lum bo'ldi

[18] UAC :: Sukhoi Rossiya Mudofaa vazirligiga Su-35C etkazib berish bo'yicha qurilishni yakunladi

[19] Xitoy "Su" sulolasini davom ettirdi

[20] Manba: Rossiya 2016-yil oxirigacha Xitoyga birinchi to'rtta Su-35 samolyotini etkazib beradi

[21] Su-35S qiruvchi samolyotlari joriy yilda eksportga topshiriladi

[22] Rossiya tomonidan sotib olingan barcha Su-35 qiruvchi samolyotlarini yetkazib berdi

[23] Ommaviy axborot vositalari Rossiyaning Su-35 rusumli samolyotlarini Indoneziyaga yetkazib berish bo'yicha shartnoma imzolangani haqida bilib oldilar

[24] Manba: Rossiyadan Indoneziyaga Su-35 samolyotlarini yetkazib berish oktabr oyida rejalashtirilmagan

[25] "Quruq" balansdagi sanktsiyalar

[26] Manba: Rossiyadan Indoneziyaga Su-35 samolyotlarini yetkazib berish oktabr oyida rejalashtirilmagan

[27] Индонезия не отменит сделку по приобретению российских истребителей Су-35

[28] Rossiyadagi elchi: Indoneziyaga Su-35 qiruvchi samolyotlarini yetkazib berish joriy yilda boshlanishi mumkin

[29] Bloomberg сообщил об отказе Индонезии от российских истребителей

[30] Bloomberg - Trump tahdidi Indoneziyani Rossiya va Xitoy qurollari bo'yicha kelishuvlardan voz kechishga undadi

[31] "Mais où sont passés les Su-35 egyptiens?" eksklyuziv OSINTni tahlil qiling

[32] Rossiyaning Su-35 havo mudofaasi qiruvchisi haqiqiy

[33] Ommaviy axborot vositalari Suriyaga Rossiyaning eng so'nggi Su-35C qiruvchi samolyotlarini topshirish haqida bilib oldilar

[34] Nega Rossiyaning elita Su-35S qiruvchi samolyotlari Ukrainada o'ldirilmoqda?

[35] Rossiyaning eng yangi qiruvchi samolyoti Ukraina havo mudofaasi

[36] Nega Rossiyaning elita Su-35S qiruvchi samolyotlari Ukrainada o'ldirilmoqda?

[37] Su-35 bilan tanishing: Rossiyaning eng yaxshi qiruvchisi Ukrainada yo'q qilinishi mumkinmi?

[38] Underdog Ukrainian pilots fight high-tech Russian adversaries with skill

[39] BBC News | Rus xizmati

[40] Bular Rossiya va Amerika urushda foydalanadigan 10 ta qotil quroli

[41] Osmondagi qotil: Rossiyaning halokatli Su-35 qiruvchi samolyoti

[42] AQShning F-22 samolyotlari Alyaska yaqinida Rossiyaning eng yaxshi qiruvchi samolyoti bilan yuzma-yuz keldi va katta ahvolga tushib qoldi

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]