Sulaymon Al Mahriy

== Sulaymon al-Mahriy ==

Hayoti

Sulaymon ibn Ahmad ibn Sulaymon al-Mahriy (taxminan 1480—1550) – 16-asrda yashagan arab dengizchisi. U Yamanning sharqiy qismidagi Hadramautning Shihr shahridan kelgan va arablarning Mahra qabilasining avlodi boʻlgani uchun uni „Al-Mahriy“ deb atashgan. Uning faoliyati Ibn Majid ijodini davom ettiradi va kengaytiradi, lekin ularning hech bir asarida ular oʻrtasida aniq munosabat yoʻq.

Asarlari

U Hind okeani boʻylab suzib oʻtdi va Hind okeani geografiyasi va Janubi-Sharqiy Osiyo dengiz orollari haqida kitob yozdi. U Ibn Majidsning navigatsiya uchun yulduzlar roʻyxatini 70 tadan 15 tagacha qisqartirgani bilan mashhur. Bu yulduzlar roʻyxatining kombinatsiyasi 16-asr boshlarigacha arab dengizchilari va dengizchilar tomonidan ishlatilgan.

15-asr arabcha kitobi „Kitob al-favoid fi val al-ilmi al bahri vaʼl qavoid“ („Sharqlanish tamoyillari va qoidalari haqida foydali maʼlumotlar kitobi“) Ibn Majid va uning shogirdi Sulaymon Al Mahriy tomonidan tuzilgan. Al Mahri oʻz jurnallarida Siam (Malaya) gʻarbiy sohilidagi orollarni qayd etdi. Ushbu navigatsiya matnlari qamrab olgan eng muhim manzil 15-asrda arab dengizchilari uchun mintaqaning asosiy savdo markaziga aylangan Malakkadir.[iqtibos keltirish kerak] Singapur, Samarraning bir qismi, Java, Xitoy, Birma va Andaman qirgʻoqlari va Nikobar. Orollar uning matnlarining moliyaviy nuqtalari edi.

U Malayya sohillarini Siam bilan, materikni esa Xitoy bilan sharqda yagona qirollik sifatida birlashtirdi. Al-Mahriy kitobidan olingan ushbu parcha arab dengizchilarining chegaralarini koʻrsatadi:

Bilingki, Java orolining janubida Timor deb ataladigan koʻplab orollar va Timorning sharqida Bandam orollari joylashgan, ular ham koʻp. Ikkinchisi – sandal daraxti, aloewood va mace. Orol chinnigullar orollari deb ataladi, chunki Jawa havolari Maluku orollari deb ataladi.

Koʻpgina orollar ishonch bilan aniqlanmaganligi sababli, uning sayohati va mintaqa bilan tanishligi maʼlum emas.

Al Mahrining Andaman va Nikobar orollarini ikki qismga boʻlishi arab va portugal dengizchilariga yordam berdi. Hatto 16-asr oʻrtalarida Sidi Ali Cheleb Al Mahri matnlarini turk tiliga tarjima qilgan va uning asarini naqshlagan.