Tallimarjon issiqlik elektr stansiyasi

Tallimarjon issiqlik elektr stansiyasi - Oʻzbekistonda qurilgan yirik issiqlik elektr stansiyalaridan biri. "Uzbekenergiya" davlataksiyadorlik kompaniyasi tarkibida. Qashqadaryo viloyatining Nishon tumanidagi Nuriston shaharchasida, Tallimarjon suv omboridan 7 km uzoklikda joylashgan. Stansiya qurilishi 1988-yil yanvarda boshlangan. Loyiha quvvati 3200 MVt (800 MVt li 4 energoblokli). 1energobloki 2004-yil oxirida ishga tushiriladi. Asosiy yoqilgʻi turi — tarkibida oltingugurt kam boʻlgan Shoʻrtan gaz konidan olinadigan tabiiy gaz. Tallimarjon issiqlik elektr stansiyasie.s. viloyatdagi gaz konlari, suv xoʻjaligi obyektlari va boshqa isteʼmolchilarni elektr energiyasi bilan taʼminlaydi.

Tallimarjon issiqlik elektr stansiyasi
Tallimarjon issiqlik elektr stansiyasi
Umumiy maʼlumot
Shahar Nuriston (shaharcha)
Mamlakat Oʻzbekiston bayrogʻi Oʻzbekiston
Qurilishi boshlangan 1988-yil
Buzilgan sana 2004-yil

Tarixi tahrir

 
Tallimarjon IESining birinchi energobloki tasvirlangan pochta markasi

Elektr stansiyasini qurish va loyihalash SSSR parchalanishidan oldin boshlangan. Dastlabki loyiha har biri 800 MVt quvvatga ega 4 ta energetika bloki qurishni nazarda tutgan[1].

80-yillarga kelib qurilishni moliyalashtirish bilan bogʻliq muammolar mavjud edi. Bir qancha vaqt elektrstansiya qurilishi toʻxtab qoldi. 90-yillarning oʻrtalarida 1-energoblokda "noʻl-sikl" tugallanib, Shoʻrtandan gaz quvuri tortildi[2].

2004-yil dekabr oyida quvvati 800 MVt boʻlgan 1-energoblok ishga tushirildi. Ushbu energoblokning Markaziy Osiyoda muqobili yoʻq[3]. Uni tugatish $400 mlnga tushdi[4]. Xususan, Oʻzbekiston hukumati kafolati ostida Britaniyaning „ANSOL LTD“ kompaniyasidan $59,3 mlnlik tovar krediti jalb qilindi[5]

Shuningdek, birinchi energoblokning komputer simulyatori ham yaratilgan. Simulyatorda real ishlab chiqarishda foydalaniladigan dasturiy modullardan foydalanish Tallimarjon IESining texnologik jarayonlarini boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimining asosiy komponentlarini ishga tushirishdan oldin sinov oʻtkazish imkonini berdi[6].

Tallimarjon IES ishga tushirilgan birinchi yilda 4,6 mlrd kVt*soat elektrenergiya ishlab chiqardi[7].

2010-yilda Osiyo taraqqiyot banki Tallimarjon issiqlik elektr stansiyasini modernizatsiya qilish uchun Oʻzbekistonga $350 mln kredit ajratdi[8][9].

2011-yilda Tallimarjon IESdan „Soʻgʻdiyona“ nimstansiyasigacha boʻlgan 500 kV yuqori kuchlanishli liniya qurish loyihasining texnik-iqtisodiy asoslari (TIA) asosiy parametrlari tasdiqlandi[10].

2013-yilning ikkinchi yarmida (belgilangan muddatdan 14 oy oldin) 218 kilometr bir zanjirli elektr uzatish liniyasi ishga tushirildi. Loyiha qiymati $188,494 mlnni tashkil qiladi[11][12][13].

2013-yil martida tender natijalariga koʻra „Hyundai Engineering and Construction“ и „Daewoo International Consortium“ kompaniyalari konsorsiumi bilan Tallimarjon IESda ikkita kombinatsiyalangan siklli bugʻ-gaz trubinali agregatlarni (BGTA) tayyor holda topshirish boʻyicha qiymati $861,78 mlnlik shartnoma imzolandi[14].

2016-yil avgust oyida 450 MVt quvvatga ega boʻlgan BGTA-1 ishga tushirildi. Qurilish mobaynida 14 metr chuqurlikdagi tuproq qatlami almashtirildi, 450 ming m³ tuproq, 55 ming m³ beton ishlari bajarildi, 4500 tonna metall konstruksiyalar oʻrnatildi, 316 km kabel, 30 km quvur liniyasi yotqizildi. Qurilishda ishlagan ishchilar soni 2300 kishiga yetdi[15]. Oʻsha yilning noyabr oyida quvvati 314 MVt boʻlgan BGTA-2 ishga tushirildi[16]. Loyiha umumiy qiymati — $1,28 млрд. Asbob-uskunalar yetkazib beruvchisi Yaponiyaning «Mitsubishi Corporation» kompaniyasi boʻldi[14].





Manbalar tahrir

  1. „Энергоблок 800 МВт Талимарджанской ГРЭС введен в эксплуатацию под управлением ПТК КРУИЗ и TRACE MODE“. AdAstrA Research Group (13-aprel 2005-yil). 28-may 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  2. В строю новый газопровод // Правда Востока : газета. — 1990. — 1 may (Andoza:Бсокр, Andoza:Бсокр). — Andoza:Бсокр.
  3. Баротов, Ульмас „Энергетическая отрасль обогащается генерационными мощностями“. УзА (24-avgust 2016-yil). 30-iyun 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  4. „АБР поможет модернизировать Талимарджанскую ТЭС“. Газета.uz (21-aprel 2017-yil). 10-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  5. Постановление Кабинета Министров Республики Узбекистан от 26 iyun 2001 года № 270 «О вводе головного энергоблока № 1 Талимарджанской ГРЭС И подстанции „Согдиана“
  6. „Введен в эксплуатацию полномасштабный компьютерный тренажер энергоблока 800 МВт Талимарджанской ГРЭС“. AdAstrA Research Group (17-yanvar 2005-yil). 28-may 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  7. „SCADA система TRACE MODE и ПТК КРУИЗ на Талимарджанской ТЭС 800 МВт: итоги первого года эксплуатации АСУ ТП энергоблока“. AdAstrA Research Group. 25-fevral 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  8. „https://www.gazeta.uz/ru/2010/04/21/adb/“. Газета.uz (21-aprel 2010-yil). 10-yanvar 2019-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  9. „Проект по передаче электроэнергии с Талимарджанской ТЭС“. 2-may 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  10. Постановление Президента Республики Узбекистан «О мерах по реализации инвестиционного проекта "Строительство ВЛ 500 кВ Талимарджанская ТЭС - ПС "Согдиана" с ОРУ 500 кВ на Талимарджанской ТЭС"» от 27 августа 2011 года № ПП-1609
  11. Проект «Строительство ВЛ 500 кВ Талимарджанская ТЭС – ПС Согдиана с ОРУ-500 кВ на Талимарджанской ТЭС» (инфографика Всемирного банка)
  12. „ГАК «Узбекэнерго» завершила строительство высоковольтной линии электропередачи“. Uzdaily.uz (5-iyul 2013-yil). Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  13. „"Узбекэнерго" завершило строительство ЛЭП на юге стоимостью $120 млн“. Росстройэкспо (4-iyul 2013-yil). Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  14. 14,0 14,1 „Талимарджанская ТЭС удвоит выработку энергии“. Газета.uz (12-iyun 2014-yil). Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  15. „На Талимарджанской ТЭС запустили первую парогазовую установку“. Anhor.uz (25-avgust 2016-yil). 12-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.
  16. „Новые ПГУ Талимарджанской ТЭС выработали 1,52 млрд. кВт ч. электроэнергии“. Uzdaily.uz (20-fevral 2017-yil). 12-iyul 2018-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 22-iyun 2018-yil.