Taras Shevchenko haykali (Fort-Shevchenko)

Taras Shevchenko haykal — Qozogʻistonning Fort Shevchenko shahrida ukrainalik shoir, nosir, rassom va etnograf Taras Grigoryevich Shevchenko sharafiga oʻrnatilgan yodgorlik.

Tarixi

Ukraina shoiriga haykalning ochilishi tasodifiy emas: Taras Shevchenko Qozogʻistonda harbiy surgunda, Mangʻistau viloyatidagi Mangʻishloq yarim orolidagi Novopetrovskoye istehkomida, chizish va yozishni taqiqlagan (1850-1857). Hozir bu qozoq shahri Fort Shevchenko deb ataladi.

Fort-Shevchenkoda Ukraina shoiri uchun jami uchta yodgorlik mavjud boʻlib, ular turli tarixiy davrlarda oʻrnatilgan:

• 1881-yilda shoir vafotining 20-yilligi munosabati bilan Irakliy Uskov T.Shevchenko qozoq zaminida va dunyoda birinchi haykal oʻrnatdi. Bu dumaloq poydevor ustidagi byust edi. Postamentni Shevchenkoning do‘sti qozoq Qorajusup yasagan.
• T. Shevchenkoning ikkinchi yodgorligi — gipsli byustni 1927-yil 1-mayda oʻrnatilgan shahar parkida. Muallif haykaltarosh Atrau.
• Zamonaviy yodgorlik 1997-yil oktyabr oyida oʻrnatilgan. Muallifi haykaltarosh V. Chepelik ukrainalik shoirni askar kiyimida tasvirlagan.

Adabiyotlar

• Кучерук Олександр (письменник, директор Бібліотеки ім. О. Ольжича) Пам’ятники Шевченка на земній кулі… Від Мангишлаку до Вашингтона. // Черкаський край — земля Богдана і Тараса. Культурологічний збірник., К.: «Українські Пропілеї», 2002, стор. 67—80
• „Памятники Шевченко на сайте kobzar.info“ (deadlink). 2014-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-iyun.

• „Интерактивная карта памятников Тарасу Шевченко“ (deadlink). 2018-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-iyun.