Tobein (arab. اَلتَّابِعُونَ) so‘zi “izdoshlar” yoki “vorislar” ma’nosini bildirib, islom payg‘ambari Muhammad (s.a.v.)ning sahobalariga ergashgan va ularning ta’limotlarini qabul qilib olgan musulmonlar avlodidir [1]. Tobein kamida bitta sahoba bilan uchrashgan bo‘lishi talab qilinadi [2]. Shu tariqa, tobeinlar islom tafakkuri va islom ilmlari rivojida muhim rol o‘ynaganlar.

Musulmonlarning tobeinlardan keyingi avlodi “taba tobein” deb ataladi. Muhammad (s.a.v.) izdoshlarining dastlabki uch avlodi islomning salaflarini tashkil qiladi.

Tobeinlar ro'yxati tahrir

Birinchi tobein hijratdan 30 yil o‘tib vafot etgan Zayd ibn Ma’mar ibn Zayd bo‘lsa, oxirgi tobein Xalaf ibn Xalifa bo‘lib, u hijriy 180-yilda vafot etgan. Shu bilan bir qatorda, Xalaf ibn Xalifaning tobeinligi masalasi ba’zi taniqli ulamolar tomonidan qattiq e’tirozga uchraganligi sababli, tobeinlardan eng oxirgisi hijriy

170-yilda vafot etgan Jarir ibn Hozim bo‘lishi mumkin. Tobeinlardan mashhurlari quyidagilar [3]:

  • Abon ibn Usmon
  • Abbod ibn Abdulloh az-Zubayr
  • Abdulloh ibn Muhammad ibn al-Hanafiya
  • Abdurahmon al-Avzoiy
  • Abdurahmon ibn Abu Laylo al-Kindiy (vaf. 701) [4]
  • Abu Muslim al-Xavloniy Abu Hanifa (80-150 hijriy) [5][6]
  • Ahnaf ibn Qays
  • Ali ibn Husayn Zaynulobidin
  • Alqama ibn Qays
  • Amr ibn Usmon
  • Omir ash-Sha’biy
  • Ato ibn Abu Raboh (vaf. 106-hijriy)[7]
  • Hammom ibn Munabbih
  • Hasan ibn Muhammad ibn al-Hanafiya (vaf. 100-hijriy)
  • Hasan Basriy (21-110-hijriy)
  • Ibn Jurayj
  • Ibn Kasir al-Makkiy
  • Ibn Shihob az-Zuhriy (vaf. 124-hijriy) [7]
  • Ibn Sirin
  • Ja’far as-Sodiq
  • Molik Dinor
  • Masruq ibn al-Ajda’ (vaf. 103-hijriy) [7]
  • Muhammad ibn Abu Bakr
  • Muhammad al-Boqir
  • Mujohid ibn Jabr
  • Nofe’ Mavlo Ibn Umar
  • Qosim ibn Muhammad ibn Abu Bakr (vaf. 103-hijriy) [7]
  • Said ibn al-Musayyib (vaf. 93-hijriy) [7]
  • Said ibn Jubayr
  • Solim ibn Abdulloh
  • Shayx Habib al-Roi [8]
  • Sulaym ibn Qays
  • Sulaymon al-A’mash
  • Tovus ibn Kayson
  • Ubaydulloh ibn Abdulloh (vaf. 98-hijriy) [7]
  • Umar ibn Abdulaziz
  • Urva ibn Zubayr (vaf. 94-hijriy) [7]
  • Uvays al-Qaraniy
  • Vuhayb ibn al-Vard
  • Yahyo ibn Sa’d (vaf. 143-hijriy) [7]
  • Zayd ibn Ali (vaf. 122-hijriy)
  • An-Naxaiy (vaf. 714) [7]

Yana qarang tahrir

Manbalar tahrir

  1. Glasse, Cyril (2001). The New Encyclopedia of Islam. Altamira. p. 443. ISBN 0-7591-0189-2.. 
  2. Esposito, John L. (2003). The Oxford Dictionary of Islam. Oxford University Press. p. 301.. 
  3. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :0
  4. Morony, Michael G. (1984). Iraq after the Muslim Conquest. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. pp. 435, 467. ISBN 0-691-05395-2.. 
  5. Meri, Josef W. (October 31, 2005). Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. Routledge. p. 5. ISBN 9781135456030. "Abu Hanifa is counted among the most illustrious of the Tabi'un (literally "the successors,"which refers to the second generation of Muslims), and some sources relate that he met at least four Companions of the Prophet". 
  6. Öncü Sûfîlerden Fudayl b.‘Iyâd’ın (öl. 187/802) İlmî Şahsiyeti." Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 11.24 (2020): 159-185. "..Tabi'un are the people who followed Sahaba, the companions of the prophet), is one of the important names in the history of Islamic science. Fudayl, who was an Arab, spent his life in three regions: Khorasan, Kufa, and Mecca. Names such as Abu Hanifa, Mansur bin Mu'temir..". 
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 USC-MSA Compendium of Muslim Texts Archived 2006-07-15 at the Wayback Machine. 
  8. Hazrat Ali bin Usman Al-Hujwiri (2001). The Kashf Al-Mahjub:A Persian Treatise on Sufism. Justice Karam Shah. Zia-ul-Quran Publications Lahore Pakistan..