Uchtishli sutlama[1] ( lotincha: Euphorbia triodonta) — sutlamadoshlar (Euphorbiaceae) oilasiga mansub ikki pallali o‘simlik turi. Hozirgi taksonomik nomlanishini 1949-yilda rus botaniki Yaroslav Ivanovich Proxanov tomonidan qayd etilgan[2][3] .

Uchtishli sutlama
Ilmiy tasniflashUshbu tasnifni tahrirlash
Olam: O‘simliklar
Tip: Gulli
Sinf: Ikki pallali
Oila: Sutlamadoshlar
Urugʻ: Euphórbia
Turlari: Uchtishli sutlama
Xalqaro ilmiy nomi
Euphorbia triodonta (Prokh.) (Prokh., 1949)

Sinonimik nomlanishi — Tithymalus triodontus Prokh. basionym[2].

Qisqacha tavsifi

tahrir

Oʻzbekiston endemigi[4].

Bo‘yi 6–15 sm, tuksiz, ko‘k-yashil rangli, bir yillik o‘t hisoblanadi. Poyasi qisqa, deyarli asosidan shoxlanadi. Poyadagi barglari bandsiz, tekis qirrali, pastki 2 juft barglari qarama-qarshi, qolganlari galma-gal bilan joylashgan, uzunligi 4,5–5 mm, eni 1–1,5 mm. Guloldi barglari qarama-qarshi joylashgan, qalami, uzunligi 10–15 mm, eni 1,5–4 mm, uchta tomirli. To‘pguli ayri bo‘lib shoxlangan, tarvaqaylagan. Ko‘sakchasining uzunligi 3–3,5 mm, eni 2–2,5 mm. Urug‘i cho‘zinchoq, olti qirrali, uzunligi 1,5–2 mm, oqish yoki kulrang tusda bo‘ladi. Aprel oyida gullab, mevasi may–iyun oylarida yetiladi[5].

Tarqalishi

tahrir

Ushbu o‘simlik turi Surxondaryo viloyati: Surxon Sherobod vodiysi (Sherobod atroflari)da tarqalgan. Gipsli va sho‘r tuproqli yonbag‘irlarda o‘sadi.

Muhofaza choralari

tahrir

Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan[1]. O‘zbekistonning janubiy hududiga xos juda noyob endemik tur sanaladi.

Manbalar

tahrir