Umida Ahmedova
Umida (forscha: Omideh) Toʻxtamurodovna Ahmedova (1955-yil 21-oktyabr; Parkent, Oʻzbekiston) — Markaziy Osiyoda ishlayotgan va yashayotgan fotograf va fotojurnalist[1]. Hozir Oʻzbekistonda istiqomat qiladi va rejissyor Oleg Karpovga turmushga chiqqan[2]. 2010-yilda sudlangan. 2010-yildan buyon Oʻzbekistondagi rasmiy koʻrgazmalarda qatnasha olmaydi[3].
Faoliyati
tahrirFotograf sifatida u shahar va qishloq muammolariga bagʻishlangan koʻrgazmalarda qatnashgan[4] va kino va kitob loyihalarida, jumladan, "Bokiralik yuki" qisqa metrajli filmining taqdimotida hamkorlik qilgan[5]. Associated Press fotografi sifatida[6] uning suratlari The New York Times[7], Wall Street Journal[8] va The Globe and Mail onlayn nashrlarining fotografiya boʻlimlarida chop etilgan[9]. Fotojurnalist va rassom sifatida u inson huquqlari muammolarini oʻrganishga bagʻishlangan loyihalarda ishlagan[10]. Oʻz faoliyati davomida u Oʻzbekistonning zamonaviy chegaralaridagi anʼanalar, turli madaniyatlar va kundalik voqealarni hujjatlashtirgan[11].
Umida Ahmedova oʻzbek fotografiyasining koʻzga koʻringan namoyandalaridan biridir.
Hibsga olinishi va jinoiy javobgarlikka tortislishi
tahrir2009-yil 17-noyabrda u Toshkent shahar ichki ishlar boshqarmasi tergovchisi Nodir Ahmadjon[12] tomonidan chaqirilib, tuhmat va „oʻzbek millatini haqorat qilish va tuhmat qilish“ jinoyati aniqlangan. Unga va boshqalarga nisbatan bu ayblovlar qisman Shveysariya elchixonasining gender dasturi homiyligidagi loyihada ishtirok etgani bilan bogʻliq[13]. Asarlardan biri „Ayollar va erkaklar: tongdan to kechgacha“ Oʻzbekiston qishloqlari hayotining qirralarini hujjatlashtiradi. 2009-yilning 16-dekabrida unga nisbatan yuqorida tilga olingan loyiha, shuningdek, gender va inson huquqlariga oid boshqa media loyihalar, jumladan, Oʻzbekistonda ayollarni sha'nini yerga urishga qaratilgan"Bokiralik yuki" media loyihalarida ishtirok etgani uchun jinoiy ish qoʻzgʻatilgan. Jinoiy ayblovlar olti oygacha qamoq jazosi yoki 2-3 yil majburiy mehnat[14][15] ni nazarda tutadi va hozirda unga mamlakatdan chiqib ketish taqiqlangan[16].
2010-yil yanvar oyida u Oʻzbekiston qishloqlari va oʻzbek urf-odatlarini aks ettiruvchi kitobini chop etganidan soʻng , jinoiy javobgarlikka tortilgan. Unga 13-yanvar kuni „din ishlari, maʼnaviyat va psixologiya sohasi mutaxassislari“dan iborat ekspertlar guruhi uning suratlari Oʻzbekistonni Gʻarb tomoshabinlari uchun salbiy koʻrinishda tasvirlanganini aniqlaganidan soʻng ayblangan: "Oʻzbekistonda hech qachon boʻlmagan xorijlik, lekin bu albom bilan tanish boʻlgan kishi oʻrta asrlarda odamlar yashaydigan mamlakat degan xulosaga keladi".
2010-yil fevral oyida u oʻzbek xalqiga tuhmat va haqorat qilgani uchun aybdor deb topildi, ammo ozodlikka chiqib ketishi mumkin edi. Ayblovlar uch yilgacha qamoq jazosini oʻz ichiga olgan boʻlsa-da, sudya mahkum Oʻzbekiston mustaqilligining 18 yilligi munosabati bilan amnistiyaga chiqarilganini aytib, jazodan voz kechdi. U hukm ustidan shikoyat qilmoqchi ekanligini aytdi[17][18][19][20].
„Portsmouth University Pugwash“ sharhlovchisi Mark Norman shunday fikr bildirdi: "Umida Ahmedova — oʻzbek fotografi, u 2007-yilda Oʻzbekiston xalqining kundalik hayoti tasvirlaridan iborat albom yaratgan. Albom „Erkaklar va ayollar: tongdan qorongʻigacha“ deb nomlangan, oʻzbek urf-odatlari va urf-odatlariga oid 100 dan ortiq tasvirni oʻz ichiga olgan. Oddiy va kundalik manzaralarni aks ettiruvchi tasvirlar Oʻzbekiston rasmiylari tomonidan keskin tanqidga uchragan va tasvirlarda Oʻzbekiston xalqini „qoloq“ sifatida koʻrsatishini daʼvo qilgan. Umida Ahmedova ishi haqidagi xabar butun dunyo boʻylab olovdek tarqaldi va yoʻlda koʻplab xalqaro yangiliklar provayderlari tomonidan eshitildi.
Yana qarang
tahrirManbalar
tahrir- ↑ „Umida Akhmedova: Open Appeal“, Zones of Tension Research Group, 26-dekabr 2009-yil, 27-aprel 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 12-iyul 2022-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ „The bloody right of the first night.“, Ferghana, 11-mart 2009-yil, January 30, 2010da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 19-yanvar 2010-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ Чухович. „Искусство в Узбекистане: очерки внутреннего изгнания“ (ruscha). Fergana News (11-iyul 2016-yil). Qaraldi: 13-iyul 2016-yil.
- ↑ „Boom Boom – 4th Bishkek International Exhibition of Contemporary Art“, Kunsaspekte, 7-oktabr 2008-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ „The bloody right of the first night.“, Ferghana, 11-mart 2009-yil, January 30, 2010da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 19-yanvar 2010-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ Search Results Umida Ahkmedova, 19-yanvar 2010-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ Dunlap, David W. (10-avgust 2009-yil), „Pictures of the day.“, The New York Times, qaraldi: 26-may 2010-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ „Pictures of the day.“, Wall Street Journal, 10-avgust 2009-yil, 2018-09-12da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2022-07-12
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ „In Photos.“, The Globe and Mail, 11-avgust 2009-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ „Umida Akhmedova: Where there are people there is positivity.“, UZSCI
- ↑ „Photos by Umida Akhmedova.“, Ferghana
- ↑ „Photos by Umida Akhmedova.“, Ferghana
- ↑
„Defamatory Images of Uzbekistan.“, Radio Free Europe, January 1, 2010da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 19-yanvar 2010-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ „Umida Akhmedova: Open Appeal“, Zones of Tension Research Group, 26-dekabr 2009-yil, 27-aprel 2018-yilda asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 12-iyul 2022-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format () - ↑ Umida Ahmedova., 29-dekabr 2009-yil
{{citation}}: CS1 maint: date format ()[sayt ishlamaydi] - ↑ „In pictures: Negative images of Uzbekistan?“. BBC News (25-yanvar 2010-yil). Qaraldi: 25-yanvar 2010-yil.
- ↑ „Officials See Slander in Uzbek Photos, but Artists See Censorship“
- ↑ „Uzbek photographer found guilty of 'slandering nationʼ“. BBC News (February 10, 2010).
- ↑ „Uzbek Photographer Convicted, Amnestied For Libel“. Rferl.org (February 10, 2010).
- ↑ Uzbek documentary maker found guilty of slander. Guardian.
Havolalar
tahrir- U.Ahmedova bilan intervyu, hayot yo‘li va faoliyati haqida
- Markaziy Osiyoda suratlari (Umida Ahmedova tasvirlari (Wayback Machine saytida 23-sentabr 2020-yil sanasida arxivlangan)
- "(Qaydlar) Siyosat, Mulohoza & Fotolar – Ozod Umida Axmedova" (Wayback Machine saytida 2021-05-07 sanasida arxivlangan)