Vilnyus ittifoqi
Vilniyus Ittifoqi — 1561-yil 28-noyabrda tuzilgan shartnoma. Vilnada Litva Buyuk Gertsogi va Polsha qiroli Sigismund II va Livoniyadagi Tevton ordeni landmasteri Gotxard Ketler oʻrtasida tuzilgan birlashma. U bilan Livoniya konfederatsiyasi parchalandi va uning bir qismi Polsha hukmronligiga oʻtdi[1].
Ushbu hujjatga muvofiq, Livoniya ordeni yerlarining bir qismida dunyoviy davlat tuzildi. Gotxard Ketler gertsog sifatida rahbarlik qilgan davlat Kurlandiya va Semigal gersogligi deb ataldi. U oʻzini Buyuk Litva Gertsogligining vassali deb tan oldi. Hududning qolgan katta qismi Buyuk Litva Gertsogligi tarkibiga oʻtdi[1].
Shunday qilib, 1237-yilda tashkil etilgan Livoniya ordeni Vilnyus shartnomasiga koʻra, oʻz faoliyatini tugatdi. XIII-XV asrlarda ushbu orden Buyuk Litva Gertsogligi uchun jiddiy xavf soldi. Ordenning tugatilishi Buyuk Litva knyazligi nufuzini oshirdi[1].
Tarixiy ahamiyati
tahrir1561-yilgacha „Livoniya“ tushunchasi quyidagi hududlarni anglatardi: Livoniya Konfederatsiyasining butun hududidan to Dvina shimolidagi Livoniya viloyati va Kurland gersogligi, shuningdek, Shvetsiya Livoniyasi dominioni hisoblangan Estoniya knyazligiga qadar toraygan hududlar. Ezel oroli esa 1645-yilgacha Daniya hukmronligi ostida edi[1].
Bu mintaqa bilan tarixan nafaqat Polsha, balki Buyuk Litva Gertsogligi oʻzaro aloqada boʻlgan. Aynan Litva pozitsiyasi Livoniya va Polsha-Litva davlati oʻrtasidagi munosabatlarga eng koʻp taʼsir koʻrsatgan.
Havolalar
tahrir- Herder-Institut: Das „Privilegium Sigismundi Augusti“ va „Pacta Subiectionis“ oder: der Baltischen Geschichte, mit Bildern des Vertrages von Wilna 1561-yil noyabr (mavjud havola 25.05.2013 dan [3287 kunlar] — tarix, nusxa)(olm.) )