Yaroslavl Najotkori
Yaroslavl Najotkori — XIII asr oʻrtalariga xos qadimgi rus ikonasi.
Ikona kelib chiqishi Yaroslavl Uspenskiy soboriga borib taqaladi. U 1219-yilda muqaddaslashtirilgan. Ikona knyazlar Vasiliy va Konstantin Vsevolodovichlar jasadlarining qurigan qoldiqlari bilan birga sarkofakka joylashtirilgan va ularning ibodat tasviri sifatida hurmatga sazovor boʻlgan[1]. Ikona 1919-yilda Markaziy davlat restavratsiya ustaxonalarining Yaroslavl boʻlimida F.A. Modorov va G.O. Chirikovlar tomonidan ochilgan[2].
Tavsifi
tahrirIkona muqaddas ashyolar solinadigan sandiqli va pavolokali joʻka taxtasiga chizilgan va chekkalarga yangi levkas qoʻyilgan. Taxtacha burchaklarida va oʻrtasida chuqurchalar mavjud boʻlib, ularda ikonani bezatgan qimmatbaho toshlar boʻlgan[2].
Ikona oʻrtacha holatda saqlangan[3]. Uning yuzasi kraquelure boʻlib, ayrim joylaridagi boʻyoqlar levkasgacha eskirgan. Yuzning boʻyalishi kuchli taʼsirga uchragan, ammo asl qirmizi izlari saqlanib qolgan. Bosh atrofidagi yorugʻlik gardishi — nimb ustida qoplamaga urilgan mix izlari bor. Xushxabar matni saqlanib qolmagan.
Ikonada Pantokrator ikonografiyasida Iso Masihning yarim boʻy balandlikdagi tasviri aks etgan. I.E. Grabaryaga koʻra, ikona „Novgorod shovqin-surinli ishchanlik muhitidan hech narsaga ega emas, goʻyoki ayyorona, orzumonand va kamtarona, lekin juda nozik, shakli ajoyib shaklda chizilgan“[4]. Akademik V. N. Lazarev piktogrammadagi Najotkorning yuzi rus millatiga xos xususiyatlarga ega ekanligini, shu bois "baʼzi bir alohida yaqinlik ifodasi " bilan oʻziga jalb qilishini qayd etadi[1].
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 Lazarev V. N. Russkaya ikonopis ot istokov do nachala XVI veka. — M.: Iskusstvo, 2000. — Str. 43-44
- ↑ 2,0 2,1 Jivopis domongolskoy Rusi: Katalog vistavki. — M.: Советский художник, 1974. — Str. 111—112
- ↑ Lazarev V. N. Russkaya ikonopis ot istokov do nachala XVI veka. — M.: Iskusstvo, 2000. — Str. 168
- ↑ Grabar Igor. O drevnerusskom iskusstve. M.,1966. S. 162