Yogʻoch-payraxali plita
Yogʻoch-payraxali plita (rasmiy qisqartma - DStP (ruscha: Древесно-стружечная плита ДСтП)[1][2], norasmiy - DSP[3]) - yogʻoch zarralarini, asosan payraxalarni issiq presslash orqali tayyorlangan, agar kerak boʻlsa, nomineral boʻlgan bogʻlovchi bilan aralashtirilib, kerak boʻlsa maxsus qoʻshimchalar[4] (payraxa massasining 6-18% gacha) bir va koʻp qavatli davriy presslarda 0,2-5 MPa bosim bilan, 120-190 °C haroratda[5] yoki lentali, gusenitsali yoki ekstruziya agregatlarida ishlab chiqarishdir.
Tarixi tahrir
DSP 1930-yillarda nemis ixtirochisi Maks Himmelheber tomonidan ishlab chiqarilgan. Birinchi tijorat namunasi 1941-yilda Bremen zavodida fenolli bogʻlovchilar va archa payraxalari yordamida yasalagan. Himmelheber 1951-yil 27-yanvarda zamonaviy yogʻoch-payraxali plita uchun patent oladi va 80 dan ortiq ishlab chiqaruvchilarga oʻz patentlarini litsenziyaladi[6].
Hozirgi vaqtda dsp mebel ishlab chiqarish uchun keng qoʻllaniladigan konstruktiv material boʻlib, shuningdek, qurilishda va boshqa sohalarda ham qoʻllaniladi. 1978 yilda butun dunyo boʻylab DSP ishlab chiqarish yiliga 45 million m³ ni tashkil qilgan.
Plitalar ixtirosi yogʻochdan foydalanishni imkoniyatini keskin oshirdi. 1930-yillarda Germaniyada tayyor yogʻoch mahsulotlarining umumiy yogʻochning ulushida atigi 40% ni tashkil qilgan boʻlsa, hozirda yoğochni qayta ishlangandan soʻng qolgan chiqindilar 10% dan kamdir.[6]
Hozirda DSPga global talab doimiy ravishda oʻsib bormoqda va 2012 va 2016-yillar oraligʻida talab 75 million m³ dan 88 million m³ ga oshdi. Dunyo boʻylab DSP-ning asosiy isteʼmolchilari - Xitoy, DSP isteʼmolining 25%ni, Yevropa esa 40% ni isteʼmol qiladi. 2012—2016-yillarda DSP isteʼmolining eng katta oʻsishi Xitoyda - 14,8%, Shimoliy Amerikada - 4,1% va Yevropada - 3,5% boʻlgan. 2016-yilda Rossiyada DSP ishlab chiqarish 6,6 million m³ ni, ichki isteʼmol esa 5,2 million m³ ni tashkil etdi. DSP eksporti 2015-yilga nisbatan 30 foizga oshdi va 2016-yilda 1,6 million m³ ni tashkil etdi. 2016-yilda Rossiya uchun anʼanaviy sotish bozori boʻlgan MDH mamlakatlariga DSP eksporti umumiy hajmining 81% ni tashkil etdi.
Xususiyatlari tahrir
Zichligi - 0,5-1,0 g/sm³, suvda shishishi - 5-30%, tortilganda mustahkamlik chegarasi - 0,2-0,5 MPa dan kam emas, egilgandagi mustahkamlik chegarasi - 10-25 MPa dan kam emas, namlik - 5-12%[7].
O'lchamlari tahrir
GOST 10632-2014 boʻyicha plitalarning nominal oʻlchamlari "Yogʻoch-payraxali plitalar. Texnik shartlar” va ularning ogʻishlari:
| Parametr | Qiymat, mm | Maksimal ogʻish, mm | |
|---|---|---|---|
| Qalinligi | >1,0, gradatsiya 1,0 | jilolangan taxtalar uchun | ±0,3[8] |
| silliqlanmagan taxtalar uchun | −0,3 …+1,7 | ||
| Uzunlik | > 1800, daraja 10 | ±5,0 | |
| Kengligi | > 1200 daraja bilan 10 | ±5,0 | |
Kamchiliklari tahrir
- E2, E3, E4 emissiya sinfidagi chipboardlar mebel ishlab chiqarish uchun zaharli hisoblanadi: uni ishlab chiqarishda ishlatiladigan bogʻlovchi qatronlar (smolalar) odamlar uchun zararli formaldegid chiqaradi[9] ;
- Materialning namlikka chidamliligi cheklangandir;
- Materiallar qattiq yoki yopishtirilgan yogʻochdan kamroq bardoshlidir.
Ilova tahrir
Ular shkaf, yumshoq va boshqa mebel ishlab chiqarish uchun ishlatiladi, qurilish elementlari (gips tolasi (GVL) keng qoʻllanilishidan oldin, gipsokarton (GKP) plitalari va yoʻnaltirilgan payraxali plitalari (OSB) qurilishda, shu jumladan qolip sifatida keng qoʻllanilgan., xonalarda boʻlinmalar, quruq gips, ramka-panelli yogʻoch konstruktsiyalarda), vagonlar va konteynerlar ishlab chiqarishda.
Plitalar bilan qoplangan boʻlishi mumkin shpon, qogʻoz, polimer plyonkalar, plastmassa.
- Dizayn: qatlamlar soniga koʻra, DSP bir qatlamli, uch qatlamli va koʻp qatlamli boʻlinadi.
- Darajasi: egilish kuchi, deformatsiya, suvga chidamliligi, egilish va deformatsiyaga moyillik koʻrsatkichlariga qarab, DSP 2 sinfga boʻlinadi: P2 va P1[7].
- Darajasi: taxta koʻrinishi mezonlariga qarab (yoriqlar, chiplar, boʻyash, dogʻlar, oʻsimtalar va chuqurliklar), DSP plitalari birinchi navga boʻlinadi (kamchilikdan tashqari nuqsonlar qabul qilinishi mumkin emas), ikkinchi nav (asosiy) sirt nuqsonlari qabul qilinadi) va sinfi yoʻq (qurilishda ishlatiladigan asosiy nuqsonlar yuzasi).
- Tashqi qatlam: plitalar nozik taneli sirt (polimer materiallar bilan qoplash mumkin), oddiy (shpon qoplamasi ishlatiladi) va qoʻpol taneli (qurilishda ishlatiladi) bilan ajralib turadi.
- Yuzaki ishlov berish darajasi: silliqlangan va zımparalanmagan sunta ajralib turadi.
- Formaldegid emissiya klassi: 100 g quruq sunta tarkibidagi erkin formaldegid miqdori boʻyicha E05 (4 mg gacha), E1 (4 dan 8 mg gacha), E2 (8 dan 20 mg gacha) sinflari ajralib turadi[7].
- Suvga chidamlilik: P2 sinfidagi taxta eng yaxshi suvga chidamli xususiyatlarga ega ekanligiga qoʻshimcha ravishda (bir kun davomida suvga botirilganda P1 uchun 22% deformatsiyaga nisbatan 33%), ishlab chiqarish uchun moʻljallangan alohida turdagi suv oʻtkazmaydigan DSP ajralib turadi. mebel va maxsus qurilish ishlari.
- Yongʻinga chidamlilik: yongʻinga qarshi vositalar DSPga qoʻshilganda, taxta yongʻinga chidamli xususiyatlarga ega boʻladi. Hozir Rossiya Federatsiyasi hududida ushbu turdagi DSP ishlab chiqarish amalga oshirilmaydi.
- Zichlik: zichlikka koʻra, DSP past zichlikdagi (550 kg / m³ dan kam), oʻrta (550–750 kg / m³) va yuqori zichlikdagi (750 kg / m³ dan ortiq) taxtalarga boʻlinadi.
- Bosish usuliga koʻra: tekis yoki ekstrusion presslash[10].
DSP turlari tahrir
Termoreaktiv polimerlari asosida plyonkalar bilan qoplangan DSPlar tahrir
DSP, termoset polimerlari asosidagi plyonkalar bilan qoplangan[11] (norasmiy, tez-tez ishlatiladigan qisqartma - DSP) - yuqori sifatli DSP asosida ishlab chiqarilgan, yuqori bosim va haroratda chidamli melamin plyonkasi bilan qoplangan, baʼzan esa (qimmat). navlari DSP, termoset polimerlari asosida plyonkalar bilan qoplangan) namlik va mexanik shikastlanishga chidamli maxsus lak bilan qoplangan. Laminatsiya yaxshi koʻrinish, yuqori isteʼmol sifatini taʼminlaydi va fizik-mexanik xususiyatlarni yaxshilaydi. Termosetting polimerlari asosida plyonkalar bilan qoplangan DSP qoʻshimcha pardozlashni talab qilmaydi va mebel ishlab chiqarish uchun keng qoʻllaniladi.
Ekstruziyali dsp tahrir
Bunday taxtalardagi yogʻoch zarralari asosan taxta tekisligiga perpendikulyar ravishda joylashganki, buning natijasida bu taxtalar tekislikka perpendikulyar past egilish kuchiga ega. Rossiyada ekstruziya plitalarini ishlab chiqarish deyarli yoʻq. Ekstrusion presslash usulidagi DSP plitalari quvurli, chiziqli, ovoz oʻtkazmaydigan va yongʻinga chidamli turlariga boʻlinadi. Plitalar zichligi, oʻlchami, ogʻirligi va narxi boʻyicha sezilarli darajada farqlanadi. Xususan, ichki eshiklarni ishlab chiqarishda quvurli ekstruziya plitalari qoʻllaniladi, chunki ular yuqori darajadagi ovoz yalıtımına ega[12].
Yana qarang tahrir
- Yogʻoch-polimer kompozitsiyasi
- Fibreboard (fibreboard)
- Yogʻoch laminat
- Tsement zarrachalari paneli
- Oriented Strand Board (OSB)
Havolalar tahrir
- ↑ В. Е. Кузнецов Справочник мебельщика. Конструкции и функциональные размеры. Материалы. Технология производства. — М.: Лесная промышленность, 1985.
- ↑ А. А. Барташевич. Конструирование мебели. — Мн.: Современная школа, 2006. — ISBN 985-6751-31-4.
- ↑ Для обозначения этих плит используются обе аббревиатуры — ДСП (некорректно) и ДСтП (официально). Первый вариант встречается гораздо чаще, хотя в нормативных документах используется ДСтП (поскольку ДСП к тому времени уже использовалась для обозначения древесно-слоистых пластиков).
- ↑ ГОСТ 27935-88 «Плиты древесноволокнистые и древесностружечные. Термины и определения».
- ↑ Офицерова Л. И. Конструкции из дерева и пластмасс: курс лекций для студентов строительных специальностей. Ч. 2. — Томск: STT, 2006. — С. 94.
- ↑ 6,0 6,1 John I. Zerbem, Zhiyong Cai, George B. Harpole. An Evolutionary History of Oriented Strandboard (OSB) (Wayback Machine saytida 2017-02-13 sanasida arxivlangan) // United States Department of Agriculture, 2015.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 ГОСТ 10632-2014 «Плиты древесно-стружечные. Технические условия».
- ↑ Как в пределах одной плиты, так и в партии плит
- ↑ В. Стрелков, В. Бардонов. С точностью до одной сотой?. // Мебельный бизнес № 1, 2013 г.
- ↑ Экструзионные ДСП — легко и изящно // «ЛесПромИнформ» № 6 (55), 2008.
- ↑ ГОСТ 32289-2013 «Плиты древесно-стружечные, облицованные пленками на основе термореактивных полимеров. Технические условия»
- ↑ Экструзионные ДСП: анфас и в профиль // «ЛесПромИнформ» № 9 (58), 2008.
Adabiyotlar tahrir
- Kimyoviy entsiklopedik lugʻat. - M.: Sovet Entsiklopediyasi, 1983. - 792 b.
- Shvartsman G. M. DSP ishlab chiqarish. 3-nashr. - M., 1977-yil.
- Zarrachalar taxtalarini ishlab chiqarish boʻyicha qoʻllanma. - M.: "O'rmon sanoati", 1990-yil.