Zambiya davlat madhiyasi

„Stand and Sing of Zambia, Proud and Free“ — Zambiya davlatining milliy madhiyasi. Bu kuy 1897-yilda Xhosa bastakori Enoch Sontonga tomonidan yaratilgan „Nkosi Sikelel' iAfrika“ (inglizcha: „Lord Bless Africa“) madhiyasidan olingan. Qoʻshiq matnlari Zambiya mustaqilligidan soʻng, butun Afrikaga tegishli boʻlgan Sontonga qoʻshiqlaridan farqli ravishda Zambiyani aks ettirish uchun yaratilgan.

Zambiya davlat madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i	G. Ellis, E.S. Musonda, J.M.S. Lichilana, I. Lowe, J. Sajiwandani, and R.J. Seal, 1973
Bastakor	Enoch Sontonga
Qabul qilindi	1973-yil 14-sentabr; 48-yil oldin

Tarix

"Nkosi Sikelel' iAfrika" 1923-yilda Janubiy Afrikada nasroniy madhiyasi sifatida mashhur boʻla boshladi. Bu Afrika Milliy Kongressi (ANC) yigʻilishlarining yakuniy madhiyasiga aylandi va keyinchalik aparteid rejimiga qarshi qora tanlilar kurashining ramziy qoʻshigʻiga aylandi. Uning mashhurligi butun Afrika boʻylab cherkovlar orqali tarqaldi va ohang kuyi butun qitʼada, xususan, Sharqiy va Janubiy Afrikadagi millatchilik harakatlari bilan bogʻliq boʻldi. 1973-yil sentabrda Milliy Assambleya „Milliy madhiya toʻgʻrisida“gi qonunni qabul qildi, unda „Stand and Sing of Zambia, Proud and Sing“ qoʻshigʻining inglizcha matni Zambiya milliy madhiyasi sifatida qonuniy belgilab qoʻyilgan.

Matn

2005-yilda Zambiya ayollar qatlamlari „Stand and Sing of Zambia, Proud and Free“ qoʻshigʻidagi bir qator qoʻshiq soʻzlarini oʻzgartirishni soʻrab murojaat qilishdi.

Ingliz tilida	Bemba tilida	Chewa tilida	Tonga tilida
I Stand and sing of Zambia, proud and free, Land of work and joy in unity, Victors in the struggle for the rights, Weʼve won freedom’s fight. All one, strong and free. II Africa is our own motherland, Fashionʼd with and blessed by God’s good hand, Let us all her people join as one, Brothers under the sun. All one, strong and free. III One land and one nation is our cry, Dignity and peace 'neath Zambiaʼs sky, Like our noble eagle in its flight, Zambia, praise to thee. All one, strong and free. Praise be to God, Praise be, praise be, praise be, Bless our great nation, Zambia, Zambia, Zambia. Free men we stand Under the flag of our land. Zambia, praise to thee! All one, strong and free.	I Lumbanyeni Zambia, no kwanga, Ne cilumba twange tuumfwane, Mpalume sha bulwi bwa cine, Twaliilubula. Twikatane bonse. II Bonse tuli bana ba Africa, Uwasenaminwa na Lesa, Nomba bonse twendele pamo, Twaliilubula. Twikatane bonse. III Fwe lukuta lwa Zambia lonse, Twikatane tubyo mutende, Pamo nga lubambe mu mulu, Lumbanyeni Zambia. Twikatane bonse. Lumbanyeni, Lesa, Lesa, wesu, Apale calo, Zambia, Zambia, Zambia. Fwe bantungwa Mu luunga lwa calo. Lumbanyeni Zambia. Twikatane bonse.}}	I Imani timtamande Zambia, Dziko la cimwemwe ndi umodzi, Ife tinamenyera ufulu, Tinapata ufuluwu, Umodzi ndi mphamvu. II Africa ndiye Mayi wathu, Dzanja la Mbuye lamdalitsa Tiyeni tonse tigwirizane Ndife abale m’dziko: Umodzi ndi mphamvu. III Dziko limodzi, mtundu umodzi Ndi cilakolako cathutu Ulemu ndi mtendere m’dziko Monga nkwazi m’mwamba: Umodzi ndi mphamvu. Timtamande, Mlungu, Mlungu wathu, Adalitse, Zambia, Zambia, Zambia. Omasuka pansi Pa ndembela yathu. Zambia timtamande. Umodzi ndi mphamvu.}}	I Atumutembaule Zambia, mbotubelekela antoomwe, Twakazunda akwaanguluka, Akulilela, Toonse Tuswangane. II Afrika mbabaama besu, Cisi cakalelekw' aLeza, Toonse tobantu tuswaangane, Mubwanabokwabo, Toonse Tuswangane. III Ciinga comwe ncotulilila, Mbulemu aluumuno mucisi, Mbuli Sikwaze Mbwauluka, Zambia, omubotu, Toonse Tuswangane. Atulumbe, Leza Leza Wesu Cisi Cesu, Zambia, Zambia, Zambia, Andembela, yuunga mucisi cesu, Zambia Omubotu, Toonse Tuswangane.}}

Havolalar

• Zambia: „Stand and Sing of Zambia, Proud and Free“ — Audio of the national anthem of Zambia, with information and lyrics