Zarema Nagayeva
Zarema Sodiqovna Nagayeva (ukraincha: Зарема Садиківна Нагаєва; 1949-yil 30-avgustda Toshkentda tugʻilgan[1]) — sovet, oʻzbek, ukrain va rus arxitektori[2]. Arxitektura fanlari doktori, professor. Rossiya arxitektorlar uyushmasi aʼzosi (1977-yildan)[1].
| Zarema Sodiqovna Nagayeva | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
1949-yil 30-avgust (73 yosh) Toshkent, Oʻzbekiston SSR, SSSR |
| Fuqaroligi |
 SSSR Oʻzbekiston Ukraina Rossiya |
| Ish joylari | Toshkent va Simferopol |
| Institutlar | ToshPI (1972) |
| Mukofotlari |
 |
Tarjimai holi tahrir
1949-yil 30-avgustda Toshkent shahrida tugʻilgan. Bolaligi Oʻzbekiston SSRda oʻtgan. Otasi — meʼmor Sodiq Nagayev[3]. 1972-yilda ToshPI arxitektura fakultetini tamomlagan. 1988-yilda „Oʻrta shaharlar — tumanlararo markazlarda aholiga xizmat koʻrsatishni funktsional va rejalashtirishni tashkil etish (Oʻzbekiston shaharlari misolida)“ mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qilgan, 1998-yil „Oʻzbekiston aholisiga jamoaviy xizmatlarini koʻrsatishda shaharsozlik tashkiloti“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan[4].
1970—1990-yillarda Oʻzbekiston shaharsozlik ilmiy-tadqiqot loyiha institutida ishlagan. Shu bilan birga, 1972—1983 va 1988—1991-yillarda Toshkent politexnika institutida. 1999-yilgacha — Toshkent arxitektura-qurilish institutida dars bergan[5].
2000—2001-yillarda — Qrim muhandislik-pedagogika universitetining Maktabgacha pedagogika va boshlangʻich taʼlim metodikasi kafedrasi dotsenti, 2001—2006-yillarda — Tasviriy va dekorativ-amaliy sanʼat kafedrasi asoschisi va mudiri. 2004-yildan 2006-yilgacha — Ukraina milliy tasviriy sanʼat va arxitektura akademiyasining Qrim boʻlimi direktori. 2006—2008-yillarda Ukraina Sotsialistik partiyasining Qrim Respublika tashkilotining ijtimoiy va siyosiy masalalar boʻyicha maslahatchisi boʻlgan.
2008—2014-yillarda — Milliy ekologiya va kurort qurilishi akademiyasi „Arxitektura loyihasi (shaharsozlik)“ kafedrasi mudiri, 2011-yildan — kafedra professori. 2015-yildan V. I. Vernadskiy nomidagi Qrim federal universiteti Qurilish va arxitektura akademiyasining shaharsozlik kafedrasi mudiri sifatida faoliyat yuritgan.
Ilmiy va ijodiy faoliyat tahrir
Ilmiy tadqiqotlar Qrimning tabiiy-iqlim sharoitida shahar muhitini optimallashtirish, etnoturizmni rivojlantirish sharoitida madaniy-etnografik markazlarni yaratish, Qrim Respublikasida xalq hunarmandchiligi markazlarini shakllantirish va rivojlantirish, Ukrainada arxitektura va badiiy taʼlimni rivojlantirish muammolari, qadimgi meʼmorlarning ijodiy merosini oʻrganish va Qrim Respublikasidagi meʼmoriy yodgorliklarni aniqlashga qaratilgan.
Zamonaviy Ukraina ensiklopediyasida „Qrim-tatar meʼmorchiligi“ maqolasi muallifi.
Oʻzbekistonda ishlagan yillarida Xivadagi maʼmuriy-jamoat markazi, Urganch va Qoʻqon shaharlaridagi musiqali drama teatrlari, diplomatik xizmat dam olish uylari (Toshkent viloyati) va Oʻzbekiston Tashqi ishlar vazirligi (Toshkent) sogʻlomlashtirish majmuasi loyihalarini yaratgan[6].
1991-yildan buyon Qrimda loyihalashtirish ishlarini amalga oshirmoqda[7]. Simferopol shahridagi Kamenka va Beloye mikrorayonlarining bosh rejasi loyihasi, madaniy-etnografik markaz loyihasi va Yevpatoriya shahridagi Ismoil-Bey mikrorayonining bosh rejasi, Qrim-tatar akademik musiqa va drama teatrining jabhalari va ichki qismlari, Qrim muhandislik-pedagogika universiteti qoshidagi „Vozrojdeniye“ majmuasi (hammualliflikda), Simferopol sobori masjidi majmuasi loyihasi (2011; hammuallif) va Simferopoldagi deportatsiya qurbonlari yodgorligi (2013)[2] unga tegishli. 2009-yilda akasi I. G. Nagaev va A.Bekirov bilan birgalikda Simferopolda uchuvchi Sulton Amet-Xon memorial majmuasi loyihasini ishlab chiqish boʻyicha tanlovda gʻolib chiqqan (amalga oshirilmagan).
Mukofot va sovrinlari tahrir
- Taras Shevchenko nomidagi Ukraina Milliy mukofoti (2005; I. G. S. Nagayev, A. E. Aliyev , A. R. Abdullayev, F. Y. Yakubov bilan birgalikda) — Simferopoldagi „Uygʻonish“ haykaltaroshlik majmuasi uchun
- Qrim Respublikasi Davlat kengashi Prezidiumining diplomi (2016)[8]
- Qrim Respublikasida xizmat koʻrsatgan meʼmor (2018)[9]
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 „Нагаева Зарема Садыковна“. База данных членов Союза архитекторов России. 2021-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 15-yanvar.
- ↑ 2,0 2,1 „Национальная премия им. Т. Шевченко 2005 года Нагаева Зарема Садыковна“. 2020-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 18-oktyabr.
- ↑ Bekirova Niyara. Zolotoy fond krimskix tatar: arxitektori dovoennogo perioda // Golos Krima : gazeta. — 2012. — 22 iyunya (№ 25). Arxivirovano 5 iyunya 2020 goda.
- ↑ Nagaeva Zarema Sadikovna. — S. 279—280.
- ↑ Shushkіvskiy A. І. Nagaєva Zarema Sadikіvna // Yensiklopedіya suchasnoї Ukraїni : [ukr.] : u 30 t. / NAN Ukraїni, Naukove tovaristvo іm. Shevchenka, Institut ensiklopedicheskix issledovaniy NAN Ukraini. — K., 2001—…. — ISBN 944-02-3354-X.
- ↑ Nagaєva Z. S. Krimskotatarska arxіtektura // Yensiklopedіya suchasnoї Ukraїni : [ukr.] : u 30 t. / NAN Ukraїni, Naukove tovaristvo іm. Shevchenka, Institut ensiklopedicheskix issledovaniy NAN Ukraini. — K., 2001—…. — ISBN 944-02-3354-X.
- ↑ „Нагаева Зарема Садыковна“. Научно-техническая библиотека ГБОУВО РК КИПУ имени Февзи Якубова (2017-yil 30-mart). 2021-yil 21-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-yanvar.
- ↑ „О награждении работников различных отраслей“. Государственный Совет Республики Крым. 2019-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-yanvar.
- ↑ „О награждении работников различных отраслей“. Государственный Совет Республики Крым. 2020-yil 28-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 16-yanvar.
Adabiyot tahrir
- Professora Krimskogo federalnogo universiteta im. V. I. Vernadskogo: v 3-x t. / Krimskiy federalniy universitet im. V. I. Vernadskogo; avt.-sost. : A. A. Nepomnyaщiy, D. A. Lomakin, V. A. Grusheskaya i dr. — Belgorod: KONSTANTA, 2018. — T. 2. — 428 s. — ISBN 978-5-906952-75-2.
Havolalar tahrir
- „Персональная страница Нагаевой Заремы Садыковны“. Академия строительства и архитектуры ФГАОУ ВО «КФУ им. В. И. Вернадского».