Zemes-mate
Zemes-mate (latishcha: Zemes māte „yerning onasi“) — Latviya mifologiyasidagi yer maʼbudasi[1]. Uning oʻxshash Litva yer maʼbudasi Jeminadir (litovcha: Žemyna).
Etnograf P. P. Shmidt Zemes-mateni Dievas bilan birgalikda ona-yer va ota-osmonning tipik hind-evropa juftligini tashkil etgan eng muhim latviyalik maʼbudalardan biri deb hisoblagan[2]. Yer yuzida tugʻilgan hamma narsa yerga qaytadi, deb ishonishgan, shuning uchun Zemes-mate oʻliklarni qabul qilib, oʻliklar dunyosining bekasi Velyu mate bilan oʻz burchlarini baham koʻradi deb hisoblangan.
Bir qator matnlarda yer maʼbudasi taqdir maʼbudasi Layma bilan birgalikda insonning tugʻilgan sanasini belgilashi koʻrsatilgan[3]. Yerga koʻpincha nimanidir daf qilish uchun, xususan, ilon chaqqanda murojaat qilishgan.
Matfey Pretoriy toʻylarda, oʻrim-yigʻimdan keyin yoki bahor bayramida, dala va yaylovlarga ketishdan oldin nishonlanadigan zemynelauti marosimini tasvirlab bergan. " Aziz yer, sen menga berasan, men senga beraman " degan soʻzlarni tuproqqa aytib, uy rahbari bir piyola pivo ichgan va joʻyakga non qoʻygan[1]. XVIII-XIX asrlar oxirida, Avgust Vilgelm Hupel maʼlum bir joylarda yer maʼbudasiga sut, sariyogʻ, jun 23-aprelda esa qora xoʻroz qurbonlik qilinganligini taʼkidlagan[2].
Yana qarang tahrir
Manbalar tahrir
- ↑ 1,0 1,1 Иванов В. В., Топоров В. Н.. Балтийская мифология, Мифологический словарь, М.: Советская энциклопедия, 1980. ISBN 5-85270-068-1.
- ↑ 2,0 2,1 BĚTÁKOVÁ, Marta Eva; BLÁŽEK, Václav. Энциклопедия балтийской мифологии. Прага: Libri, 2012 — 213-215 bet. ISBN 978-80-7277-505-7.
- ↑ Marija Gimbutas. The living goddesses. University of California Press, 2001 — 208–209 bet. ISBN 978-0-520-22915-0.