Abdulloh ibn Budayl

Abdulloh ibn Budayl
Shaxsiy maʼlumotlar
Vafoti	658-yil (hijriy 37-yil) Shom
Dini	Islom
Tanilgan sohasi	sahoba

Abdulloh ibn Budayl (arabcha: عبد الله بن بديل — Abdulloh ibn Budayl ibn Varqoʻ al-Xuzoiy — ? - 37/658, Shom) — sahoba.

Hayoti

Xuzoa qabilasining oxirgi raisi. To‘liq ismi — Abdulloh ibn Budayl ibn Varqoʻ ibn Amr ibn Rabi’a ibn Abduluzzo ibn Rabi’a ibn Omir ibn Mozin al-Xuzoiy. Otasi — Budayl ibn Varqo’ sahoba bo‘lgan.

Manbalarda uning Makka fathidan oldin yoki fath asnosida otasi bilan birga musulmon bo‘lgani, baʼzi rivoyatlarda qardoshi Abdurrahmon bilan birga Islomni qabul qilgani haqidagi maʼlumotlar uchraydi. Hunayn, Toif va Tabuk g‘azotlarida qatnashgan. Siffiyn jangida Ali tomonida turib, u va qardoshi Abdurrahmon Alining eng yaqin aʼyonlaridan bo‘lgan. Mazkur jangda o‘ng qanot piyodalariga qo‘mondonlik qilgan va taʼsirchan nutq bilan askarlar ruhiyatini ko‘targani manbalarda zikr qilinadi. Abdulloh ibn Budayl Muoviya­ning chodiriga kirishga harakat qilganida o‘ldirilgan. Urushdan keyin shomlik­lardan hyech kim uni tanimagach, uning jasadi oldiga Muo­viya va Abdulloh ibn Omir keladilar. Abdulloh ibn Omir o‘zining sallasini uning yuziga tashlab, unga hurmat va rahm ko‘rsatadi. Muoviya: „Yuzini oching!“ deydi. Yuzini ochishganda Muoviya: „Bu qavmining qo‘chqori“ deb, uni Abdulloh ibn Budayl ekanini aniqlaydi va „Xuzoa­liklarning erkak­lari u yoqda tursin, imkoniyat topsa ayollari ham biz bilan urishishdan tap tortishmaydi“ deb, jasurligi va dov­yurakligiga tan beradi.

Adabiyotlar

1. Ibn Saʼd. At-Tabaqāt al-kubrā. — Bayrut: 1968. IV, 294;
2. Al-Buxoriy. At-Tarӣx al-kabӣr. — Haydarobod: 1941-60. V, 57;
3. At-Tabariy. Tarӣx. — Qohira: 1960-70. V, 11, 15-16, 18, 21, 23, 24;
4. Ibn al-Asir. Usd al-g‘āba. — Qohira: 1970-73. III, 296-298, 302;
5. Ibn Hajar. Al-Isāba. — Qohira: 1328. XI, 280-281;
6. İsmail L.Çakan. "Abdullah b. Büdeyl". TDV İA. — İstanbul: 1988. I, 89.