Ahmad II (914-yil 24-yanvarda vafot etgan)[1]Movarounnahrda Somoniylar hukmdori (907 –914-yillar).[2]

Ahmad II

Ahmad II tangalari
Somoniylar davlati amiri
Saltanat 907 — 914-yillar
Oʻtmishdoshi Ismoil Somoniy
Davomchisi Nasr II
Farzandlari Nasr II
Ibrohim ibn Ahmad
Sulola Somoniylar
Otasi Ismoil Somoniy
Dini Ahl as-Sunna val-Jamoa


Biografiyasi tahrir

Hukmronligi tahrir

Ahmad dastlab 900-yillarning boshlarida, u Gurgan hokimi etib tayinlanganida tilga olinadi. Biroq, Ahmad Daylamlik Yustoniylarga qarshi urush olib bora olmagani uchun tez orada hokimlikdan chetlashtirildi.[3]

Ahmad 907-yil oxirida otasining vafotidan soʻng amir boʻldi. Oradan biroz vaqt oʻtgach, xalifa al-Muqtadir unga Safforiylar davlatining yuragi boʻlgan Siston hokimligini berdi. Safforiylarning o‘zaro kurashlari ishni ancha osonlashtirdi. Ahmad qoʻshini Farahdan Bustgacha borib, u yerda kam qarshilik koʻrsatdi. Ayni paytda Ahmadning turkiy sarkardasi Simjur ad-Davati al-Muaddaldan Zarangning taslim qildi. Safforiylar zabt etilishi tugallandi (911-yil), Ahmad oʻzining amakivachchasi Abu Solih Mansurni keyingi yili Sistonga hokim etib tayinlaydi. Somoniylar xalifalik qoʻzgʻolonchi turkiy sarkarda Sebuk-erini ham qoʻlga oldilar va uni Bag'dodga jo'natdi.[4]

Mansurning soliqqa oid zulm siyosati tufayli lavozimga tayinlanganidan bir yil o‘tmay Sistonda qo‘zg‘olon ko‘tarildi. Zaranjdagi garnizon vayron qilindi, Abu Solih Mansur asirga olindi. Safforiylardan bo'lgan Amr ibn Ya'qub avval qo'zg'olon boshlig'iga qo'g'irchoq, so'ngra o'ziga xos amir etib tayinlandi. Biroq Husayn ibn Ali Marvarrudiy nazorati ostidagi Somoniylar qoʻshini mintaqada Somoniylar nazoratini tikladi. Amir Samarqandga yuborildi, boshqa qo'zg'olon rahbarlari o'ldirilgan.

Vafoti tahrir

Keyin Simjur ad-Davatiy Siston hokimi etib tayinlandi. Ammo Tabariston va Gurgan tez orada Somoniylar hokimiyatiga qarshi qoʻzgʻolon koʻtardi va Ahmad ularga qarshi kurasholmay oʻldirildi. U Buxoro yaqinidagi chodirida uxlab yotgan chogʻida turkiy qullaridan bir nechasi tomonidan kallasi kesilgan (914-yil 24-yanvar). Oʻlimidan keyin Buxoroga olib kelinib, Naukanda dafn etilgan. Amirni o‘ldirgan qullarining bir qismi qo‘lga olinib, qatl etildi, boshqalari esa Turkistonga qochib ketdi . U “Shahid amir ” unvoniga sazovor bo‘ldi.[5]

Islohotlari tahrir

Ahmad saroy tilini fors tilidan arab tiliga o'zgartirish haqidagi buyrug'i bilan o'z fuqarolari orasida mashhur bo'lmagan bo'lishi mumkin, tez orada bu buyruq bekor qilindi.

Vorisi tahrir

Vafotidan so'ng uning o'rniga kichik o'g'li Nasr II (hukmronligi 914–943-yillar) oʻtirdi.[6]

Somoniylasr shajarasi tahrir

Somoniylar sulolasi

Ahmad I (819 - 864)

Buxoro Amirlari
Nosir I (864 - 879)
Ismoil (879 - 888)
Nosir I (888 - 892)

Moveraunnahr hukmdorlari
Nosir I (875 - 888)
Ismoil (888 - 907)
Ahmad II (907 - 914)
Nosir II (914 - 943)
Nuh I (943 - 954/5)
Abdulmalik I (954/5 - 961/2)
Nosir III (961/2)
Mansur I (961/2 - 976/7)
Nuh II (976/7 - 997)
Mansur II (997 - 999)
Abdulmalik II (999)
Ismail II (999 - 1004/5)

Manbalar tahrir

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/0-521-20093-8
  2. Abu Sa'id 'Abd al-Hayy Gardizi, The Ornament of Histories: A History of the Eastern Islamic Lands AD 650–1041, edited and transl. C.E.Bosworth, (I.B. Tauris, 2011), 56.
  3. Abu Said Abd al-Hayy Gardizi. Tarixlar ziynati: Sharqiy Islom yurtlari tarixi milodiy 650–1041 — 54 bet. 
  4. Abu Sa'id 'Abd al-Hayy Gardizi, The Ornament of Histories: A History of the Eastern Islamic Lands AD 650–1041, 56.
  5. Abu Said Abd al-Hayy Gardizi, “ Tarixlar bezaklari: Sharqiy islom yurtlari tarixi milodiy 650–1041 , 56.
  6. https://www.ziyouz.com/portal-haqida/xarita/tarix/uzbekiston-hukmdorlari/ahmad-ibn-ismoil-as-somoniy

Havolalar tahrir

Oldingisi Somoniylar amiri
907–914-yillar
Keyingisi