Aleksey Adjubey
Aleksey Ivanovich Adjubey (1924-yil 9-yanvar, Samarqand, Turkiston ASSR, RSFSR, SSSR – 1993-yil 19-mart, Moskva, Rossiya) – sovet jurnalisti, publitsist, „Komsomolskaya pravda“ (1957–1959) va „Izvestiya“ (1959–1964) gazetalarining bosh muharriri. SSSR Oliy Kengashining deputati, KPSS Markaziy Qoʻmitasi aʼzosi. Nikita Xrushchyovning kuyovi.
| Aleksey Adjubey | |
|---|---|
 Adjubey 1963-yil | |
| Shaxsiy maʼlumotlari | |
| Tavalludi | Samarqand RSFSR |
| Vafoti | Moskva Rossiya |
| Turmush oʻrtogʻi | Rada Xrushchyova |
| Onasi | Nina Matveyevna (1898-1971) |
| Otasi | Ivan Savelyevich Adjubey (1883-1955) |
| Kasbi | jurnalist, bosh tahrirchi, publitsist |
| Mukofotlari |
 |
Hayoti tahrir
Aleksey Adjubey 1924-yil 9-yanvar Samarqandda tugʻilgan.
Otasi – kelib chiqishi dehqonlardan boʻlgan Ivan Savelyevich Adjubey (1883–1955) 1910-yillarning boshlarida mashhur opera xonandasi, Birinchi jahon urushi va fuqarolar urushi qatnashchisi (qizillar tomonida), keyinchalik vokal oʻqituvchisi, uning shogirdlari orasida Pavel Lisitsian ham bor. Ivan Savelyevichning oʻz bayonotiga koʻra, Adjubey familiyasi ukraincha hisoblanadi.
Onasi – Nina Matveyevna, qizlik familyasi: Gupalo (1898–1971). 1906-yilda sotsial-demokratlar safida qatnashgani uchun oilasi bilan Samarqandga surgun qilinadi. U tikuvchi boʻlib ishlagan, fuqarolar urushi paytida – kasalxonada hamshira boʻlib ishlagan, u yerda yarador Ivan Adjubey bilan tanishgan va u bilan oila qurgan.
1926-yilda uning ota-onasi ajrashishdi, otasi Leningradga koʻchib oʻtdi, onasi keyinchalik advokat Mixail Aleksandrovich Gapeyevga turmushga chiqdi (1932-yilda vafot etdi)[1].
1940–1941-yillarda Adjubey Qozogʻistonda geologik qidiruv ekspeditsiyasida ishlagan[2]. 1943-yildan Moskva harbiy okrugining Qizil Armiya ashula va raqs ansamblida Qizil Armiya askari sifatida xizmat qilgan.
Urushdan keyin u Moskva badiiy teatr maktabiga oʻqishga kirdi va 1947-yilda Moskva davlat universitetining jurnalistika fakultetiga oʻqishga kirdi[3][4].
1949-yilda Adjubey oʻzining sinfdoshi, Nikita Sergeyevich Xrushchyovning qizi Radaga uylandi. Adjubeyning karyerasi muvaffaqiyatli boʻldi: 1951-yil oktyabr oyida u „Komsomolskaya pravda“ ga ishga keldi, 1957-yil apreliga kelib u bosh muharrir lavozimiga koʻtarildi[3].
1959-yil 14-mayda Adjubey „Izvestiya“ gazetasining bosh muharriri etib tayinlandi. Uning ostida gazeta „Xrushchyov erishi“ ning ramzlaridan biriga aylandi. 5 yil davomida gazetaning tiraji deyarli 4 baravar – 1964-yil oktyabrgacha 1,6 million nusxadan 6 milliondan ortiq nusxaga oshdi. Keyinchalik Nikolay Dolgopolov uni „rasmiy „Izvestiya“ni eng sevimli sovet gazetasiga aylantirgan barcha zamonlar va xalqlarning eng yaxshi bosh muharriri" deb taʼrifladi[5].
Adjubey 1960-yil 18-iyunda SSSR Jurnalistlar uyushmasi bilan birgalikda haftalik „Za Rubejom“ gazetasini nashr qilishni davom ettirdi.1961-yil oktyabr oyida boʻlib oʻtgan KPSS XXII syezdida u KPSS Markaziy Qoʻmitasining aʼzosi etib saylandi.
Vladimir Snegirev u haqida shunday deb yozgan edi: „Mamlakatdagi eng mashhur gazetalar boshqaruvida boʻlgan Aleksey Ivanovich oʻzini jurnalistlar jamoatchiligining hurmatiga va partiya byurokratlarining dushmanligiga sazovor boʻldi. U gazeta qanday koʻrinishga ega boʻlishi kerakligi haqidagi koʻplab gʻoyalarni oʻzgartirdi, soʻzsiz innovatorga aylandi, koʻp lavozimlarda oʻz vaqtidan oldinda boʻldi <...>“[6]. Jurnalist Leonid Mlechin u haqida shunday deb yozgan edi: „U ishtiyoq bilan ishlaydigan, gʻoyalar bilan toʻlib-toshgan va hamkasblarini ilhomlantirishni biladigan gazeta muharrirlarining kamdan-kam zotiga mansub edi. Gazeta tiraji fantastik koʻrsatkichga – 8 million nusxaga yetdi. obuna cheklangan edi. <...> Men ham 1990-yillarning oʻrtalarida, Adjubeydan 30 yil oʻtib, toʻliq soʻz erkinligi hukm surgan paytda „Izvestiya“da ishlaganman. „Izvestiya“da hech qachon bunday muharrir boʻlmagan va boʻlmaydi"[3].
Xrushchyov eng yuqori partiya lavozimlaridan chetlashtirilgandan soʻng, Adjubey oʻz lavozimidan chetlatildi. 1964-yil 16-noyabrda KPSS Markaziy Qoʻmitasining Plenumida u KPSS Markaziy Qoʻmitasi aʼzoligidan chetlashtirildi va „Sovet Ittifoqi“ jurnalining jurnalistika boʻlimiga mudirlik lavozimiga yuborildi.
1992-yildan umrining oxirigacha Adjubey „Uchinchi mulk“ gazetasining bosh muharriri boʻlib ishlagan.
1993-yil 19-martda Moskva shahrida vafot etdi va Vvedenskiy qabristoniga dafn etildi.
Mukofotlari tahrir
- Lenin ordeni (05.04.1962)[7];
- „Shavkatli mehnat uchun“ medali (25.12.1959)[8];
- „Moskva mudofaasi uchun“ medali (1944)[9];
- „Germaniya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali (1945)[10];
- boshqa medallar.
Oilasi tahrir
Rafiqasi – Rada Nikitichna Adjubey (1929–2016) – sovet va rus jurnalisti. 1952-yilda Moskva davlat universitetini tamomlagan. 1953-yildan kafedra mudiri, 1961–2004-yillarda „Fan va hayot“ jurnalida bosh muharrir oʻrinbosari[11]. Nikita Xrushchyovning qizi.
Manbalar tahrir
- ↑ Зенькович Николай Александрович „Гапеев Михаил Александрович“,. Самые секретные родственники. М.: Олма-Пресс, 2005 — 459 bet. ISBN 5-94850-408-5.
- ↑ Назарьян 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Млечин 2016.
- ↑ Юнна Чупринина. „Московская красавица: Ирина Скобцева“. Москвич Mag (2020-yil 10-noyabr). 2022-yil 10-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-avgust.
- ↑ Padenie Nikiti Xruщeva glazami ego zyatya Alekseya Adjubeya – Rossiyskaya gazeta
- ↑ Владимир Снегирев. „«Не имей сто друзей, а женись, как Аджубей»“ (ru). «Журналист» (2018-yil 8-avgust). 2020-yil 14-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 16-avgust.
- ↑ "Vedomosti Verxovnogo Soveta SSSR", 1962 god, № 19 (1106), st. 206.
- ↑ "Sbornik Ukazov Prezidiuma Verxovnogo Soveta SSSR o nagrajdenii ordenami i medalyami SSSR", 1960 god, № 1 (176), s. 15.
- ↑ „Память народа :: Документ о награде :: Аджубей Алексей Иванович, Медаль «За оборону Москвы»“. pamyat-naroda.ru. 2016-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-iyul.
- ↑ „Память народа :: Документ о награде :: Аджубей Алексей Иванович, Медаль «За победу над Германией в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.»“. pamyat-naroda.ru. 2016-yil 17-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-iyul.
- ↑ „«Наука и жизнь» — вчера, сегодня, завтра: К 75-летию возобновления выхода журнала «Наука и жизнь»“. 2020-yil 12-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 12-yanvar.