Aloro-pantar xalqlari
Aloro-pantar xalqlari — Indoneziyaning janubi-sharqidagi Alor va Pantar orollaridagi xalqlar guruhidir: abui, blagar, voisika, kabola, kafoa, kui, kelon, kolana, lamma, nedebang, tanglapui, teva va boshqalar. Umumiy soni 170 ming kishiga yaqin.[1]
| Aloro-pantar xalqlari | |
|---|---|
 | |
| Hozirgi joylashuv areali va aholi soni | |
Jami: 170 000 Indoneziya | |
| Til | Indoneziya tili |
| Dini | Islom (musulmon-sunniylar), nasroniylar |
Tarixi tahrir
Aloro-pantar xalqlarining ajdodlari Sharqiy Indoneziya aholisi edi. Ular doimo avstroneziya xalqlari taʼsirida boʻlgan. 20-asrning oʻrtalarigacha aloro-pantarlarda feodalizm hukm surgan. Markaziy rayonlarning qabilalari platolarni bosib oldi. Endi feodal mulklarning barcha izlari yoʻqoldi.
Tili tahrir
Til jihatidan ular Timor xalqlariga (bunak, makay, fataluku) va yana Yangi Gvineyaning shimoli-gʻarbiy qismidagi papualiklar (konda, yaxodiy) xalqlariga yaqin. Aloro-pantar xalqlari indoneziya tilidan foydalanadilar.
Dini tahrir
Aloro-pantar xalqlarining aksariyati nasroniylar (katoliklar, protestantlar) va musulmon-sunniylar, shuningdek, anʼanaviy eʼtiqodlarga ega. Katoliklar ustunlik qiladi, keyin protestantlar. Biroq sunnat islom vakillari ham bor. Monoteistik dinlar bilan bir qatorda aloro-pantark xalqlari oʻzlarining anʼanaviy eʼtiqodlarini saqlab qolishgan. Ular missionerlar yetib bora olmaydigan tog‘li hududlarda keng tarqalgan.
Kasb-hunari tahrir
Aloro-pantar xalqlarining asosiy kasbi — dehqonchilik, asosiy donli ekinlari — makkajoʻxori, ikkilamchi ekinlari sholi, banan va ildiz ekinlaridir. Ovchilik muhim rol oʻynaydi.[2]
Hayot tarzi tahrir
Oilalar patriarxallik yana meros otadan oʻgʻilga beriladi. Umuman olganda, xalqlar gavayiliklar qabul qilingan qarindoshlik bilan ajralib turadi. Aloro-panteralar 20-asrgacha yashagan dastlabki davrda ovchilik anʼanalariga ega boʻldi, hozir u yoʻqolgan. Aloro-pantar xalqlarining sheʼriyati oʻziga xos turi — serintaga ega edi. Bular qadim zamonlarda xalq hayotida sodir bo‘lgan voqealar haqida sheʼriy shakldagi qisqa hikoyalardir. Ular koʻpincha ommaviy bayramlarda (masalan, toʻylarda) oʻqilgan.
Manbalar tahrir
- ↑ Slovari i ensiklopedii na Akademike https://illustrated_dictionary.academic.ru/356/%D0%90%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B
- ↑ Әlem xaliqtariniң ensiklopediyasi. Aloro-pantar xaliqtari http://www.etnolog.ru/people.php?id=ALOP