Ambelaunlar
Ambelaunlar — Sharqiy Indoneziyadagi ambon-timor xalqlaridan biri (Banda burnidagi Ambelau oroli). Ular shu bilan qator Buru orolida yana Malay arxipelagining boshqa baʼzi orollarida yashaydi. 2000-yil oxiridagi hisobotga koʻra, ularning soni 6000 kishini tashkil etgan.[1]
| Ambelaunlar | |
|---|---|
| Oʻz nomi | indonezcha: Suku Ambelau |
| Hozirgi joylashuv areali va aholi soni | |
Jami: 6000 Indoneziya | |
| Til | Ambelau tili, malay tili |
| Dini | Islom (musulmon-sunniy), nasroniylik (protestantlar) |
Tili tahrir
Ular Ambelau tilida yoki Gʻarbiy buruan tillarida, shuningdek, buruan yana Malay tillarining ambon lahjalarida gaplashadilar.
Dini tahrir
Ularning aksariyati — sunniy musulmonlar, qolganlari — protestant xristianlardir. Shu bilan birga, ayrim joylarda anʼanaviy mahalliy eʼtiqod qoldiqlari saqlanib qolgan.
Tarixi tahrir
16—17-asrlarda ziravorlar ishlab chiqarish yana savdosi bilan shugʻullangan. 17-asrning 1-yarmida jamiyatning iqtisodiy tuzilishi Gollandiyalik mustamlakachilari vayron qilgan, ambelauliklarning koʻpchiligi quvilgan yoki yoʻq qilingan.
Kasb-hunari tahrir
Ambelaunlarning asosiy kasbi — qoʻshni Buru orolida sago ishlab chiqarishdir.[2] Indoneziyaning togʻli yer bilan toshloq tuprogʻi shu qismida anʼanaviy sholi yetishtirishni rivojlantirishni qiyinlashtiradi. Unumdor tuproqning nisbatan kichik hududlarida, asosiy yonbagʻirda makkajoʻxori, sago, shirin kartoshka, kakao, hindiston yongʻogʻi palmasi, shuningdek, ziravorlar — chinnigullar va muskat yongʻogʻi oʻstiriladi. Yovvoyi choʻchqalarni ovlash odatiy holdir. Baliqchilik hamma joyda rivojlangan emas (eng muhimi Masavoi va Ulima qishloqlarida), asosiy mashgʻuloti orkinos.
Hayot tarzi tahrir
Ambelaunlar sohildagi 7 qishlogʻida (bena) yashaydi. Ular ekzogamik nasllarga boʻlingan 22 patrilineal guruhni tashkil qiladi.
Anʼanaviy uy-joylar — bambuktan yasalgan toʻrtburchak uylar, koʻpincha ustunlarda qurilgan. Tomlar xurmo barglari yoki qamishlar bilan qoplangan va 20-asrning oʻrtalaridan boshlab somon koʻp tarqalgan.
Ambelaunning milliy libosi Indoneziya xalqlarining koʻpchilik kiyimiga oʻxshaydi — erkaklar uchun sarong bilan uzun yengli koʻylak, ayollarga sarong va kalta koʻylagi. Biroq, kiyimdagi anʼanaviy ranglar bayramona liboslarda turli xil qizil ranglardir.[3]
Manbalar tahrir
- ↑ Slovari i ensiklopedii na Akademike https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/1726799
- ↑ Ensiklopediya narodov mira. Ambelauansi http://www.etnolog.ru/people.php?id=AMBE
- ↑ NARODI AZII AMBYeLAUANTsI https://nations.su/asia/ambelau.html