Anas Bakievich Xolidov
Anas Bakievich Xolidov- sovet va rus islomshunos olimi, arabshunos, filologiya fanlari doktori.
Biografiya
tahrirXolidov 1929-yil 25-fevralda tug‘ilgan. Otasi arab tili bo‘yicha ma’lumotga ega inson bo‘lgan, onasi esa oddiy dehqon ayoli edi. Boshlang‘ich ta’limni ona qishlog‘ida olgan. Ota-onalar ajrashgach, 1940- yilda Anas otasi bilan Qozonga, 1941- yil mart oyida esa Toshkentga ko'chib o'tadi. Tatar maktabida yetti yillik maktabni tugatgach, rus maktabining sakkizinchi sinfiga o‘qishga kirdi. Otasi armiyaga chaqirilganda, Anas Toshkent rasadxonasi hududida, Leningrad astronomlarining beg'araz vasiyligi ostida yashagan. 1946 -yilning yozida Xolidov Leningrad universitetining Sharq fakulteti arab bo‘limiga o‘qishga kiradi. Xolidov ilk kunlardanoq guruhda arab tilini o‘rganishdagi muvaffaqiyati bilan ajralib turadi, ammo rus tili ona tili bo‘lmagani uchun boshqa fanlar unga qiyinroq edi. Uchinchi kursda I.Yu.Krachkovskiy uni filologiyaning eng kuchli talabalari qatorida payqaydi. 1951- yilda universitetni muvaffaqiyatli tamomlab, Xolidov aspiranturaga yuboriladi. Xolidov o‘z avlodidagi barcha arab olimlari kabi arab tili muhitida arab tilini o‘rganish imkoniyatiga ega emas edi. Uzoq vaqt davomida arab mamlakatlariga borish nasib etmadi, lekin adabiy tilni yaxshi bilardi. Xalq kutubxonasi va Sharq fakulteti qoʻlyozmalarini aniqlash va tavsiflashda qatnashgan, Dogʻistondagi arxeografik ekspeditsiya ishida qatnashgan, Janubiy Yamandagi qoʻlyozma kolleksiyalarini saralagan, Istanbul va Qohira qoʻlyozmalari bilan tanishgan.
“Arab qoʻlyozmalari va arab qoʻlyozmalari anʼanasi” (Moskva, 1985) monografiyasi Xolidovga filologiya fanlari doktori ilmiy darajasini berdi va uning barcha faoliyati professor unvoni bilan taqdirlandi. Qo'l yozuvi juda o'ziga xos narsa boʻlgani va ko'pincha o'quv dasturlariga kiritilmaganligi uchun, Xolidov talabalarga dars berishi va ma'ruzalar o'qishi kamdan-kam holat bo'lgan.
Nashrlari
tahrir- Xolidov A. B. SSSR Fanlar akademiyasi Osiyo xalqlari institutining arab qo‘lyozmalari katalogi. 1-son. Badiiy adabiyot / Bosh muharrir V. I. Belyaev. - M.: IVL, 1960.
- Xolidov A. B. Sharq yozma yodgorliklari / Tarixiy-filologik tadqiqotlar / Tahririyat: L. N. Menshikov, S. B. Pevzner, A. S. Tveritinova (rais), A. B. Xolidov. Yillik 1970. - M .: "Nauka", GRVL, 1974- yil.
- Xolidov A. B. Islom va arab tili (muammoning ayrim jihatlari) / Islom: Din, jamiyat, davlat. Maqolalar to'plami / Otv. muharrirlar P. A. Gryaznevich va S. M. Prozorov. - M .: "Nauka", GRVL, 1984. - S. 69-75.
- Xolidov A. B. SSSR Fanlar akademiyasi Osiyo xalqlari institutining arab qo‘lyozmalari katalogi. Nashr. 2: Geografik yozuvlar. - M .: "Nauka", 1986- yil.
Adabiyot
tahrir- Sharafutdinova R. Sh. Tenglar orasida birinchi. A. B. Xolidovni xotirlash (25/II-1929 - 1/XII-2001) // Sharqshunos-sharqshunoslik. - Sankt-Peterburg davlat universiteti nashriyoti, 2004. - S. 27-37.
- Bolshakov O. G. Professor A. B. Xolidov. (25.II.1929-1.XII.2001): Arab vazirlar mahkamasidan ko'rinish // Peterburg sharqshunosligi. - 2002. - 10-son.