Applikatura

cholgʻularini chalishda barmoqlarni toʻgʻri qoʻyish va almashtirish tartibi

Applikatura (nemischa: „applicator“ ; lotincha: „applico“ —qoʻymoq, bosmoq) – musiqa cholgʻu asboblarini chalishda barmoqlarni toʻgʻri qoʻyish va almashtirish tartibi. Bu tartib notalarda koʻrsatilganda ham applikatura deb ataladi[1][2].

XVIII asr boshlarida Alessandro Skarlattining tokkatasida grafik belgilardan foydalanilgan applikatura

Applikatura arab raqamlari bilan notalarning ostiga yoki ustiga yoziladi. Klavishli musiqa cholgʻulari uchun raqamlar bosh barmoqdan boshlab 1, 2, 3, 4, 5 tartibida sanaladi. Torli musiqa cholgʻularida esa raqamlar koʻrsatkich barmoqdan boshlanadi. Bosh barmoqdan dastani ushlash uchun foydalaniladi. Ochiq torni chalish uchun 0 (nol) soni ishlatiladi[1][2].

Applikaturani toʻgʻri va aniq qoʻllash musiqa asarini badiiy ijro etishda muhim ahamiyatga ega. Fortepiano, skripka, alt, violonchel va boshqa cholgʻu asboblarida applikaturasi belgilangan asarlarni ijrochilar osonroq chaladilar[1][2].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 I. A. Akbarov. Музика луғати. Toshkent: Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyoti, 1987. 
  2. 2,0 2,1 2,2 I. A. Akbarov. Мусиқа луғати. Toshkent: Oʻqituvchi nashriyoti, 1997 — 384-bet. ISBN 5-645-02422-2. 

Havolalar

tahrir