Atropin

Atropin (lotincha Atropinum) – ituzumdoshlar oilasiga mansub o`simliklar: belladonna (Atropa belladonna), mingdevona (Hyoscyamus niger), bangidevonaning ba'zi turlari (Datura stramonium) tarkibida mavjud bo`lgan o`simlik alkaloidi.

Sinonimi - Atropinum sulfuricum.

Fizik-kimyoviy xossalari

Hidsiz, oq rangli donador yoki kristallchalardan iborat bo`lgan kukun. Suv va spirtda oson eriydi. Eritmalari neytral xossaga ega. In'eksion eritmalariga, stabilizatsiyalash uchun, pH 3,0-4,5 bo`lgan xlorid kislota qo`shiladi. 30 daqida davomida +100^oC temperaturada sterillanadi.

Atropin optik jihatdan harakatsiz: fiziologik faol levorotatoriya va fiziologik faol bo'lmagan dekstrorotatsion izomerlar aralashmasi. Leyvorotator izomeriga giotsiamin deyiladi va atropindan 2 baravar faolroq. O'simliklarda uchraydigan tabiiy alkaloid bu giotsiamin; alkaloidni kimyoviy izolatsiyasi bilan u asosan rasemik shaklga - atropinga aylanadi.

Organizmga ta'siri

Atropinning asosiy farmakologik xususiyati uning m-xolinergik retseptorlarini blokirovka qilish qobiliyatidir; u shuningdek n-xolinergik retseptorlarga ta'sir qiladi (juda zaif bo'lsa ham). Shuning uchun atropin selektiv bo'lmagan m-xolinergik retseptorlari blokerlariga tegishli.

Atropin ta'sirida qorachiqlarning kuchli kengayishi kuzatiladi. Midriatik effekt parasempatik tolalar bilan innervatsiya qilingan dumaloq mushaklar tolalarining bo'shashishiga bog'liq. Suyuqlikning kameralardan chiqishi buzilganligi sababli qorachiqlarning kengayishi bilan bir vaqtning o'zida ko'z ichki bosimining oshishi mumkin. Siliyer tanasining siliyer mushaklarini bo'shashishi akkomodiya falajiga olib keladi.

Chiqarilish shakli

• 1 ml liampula va shprits-tyubiklarda 0,1% li eritma ko`rinishida
• kukun ko`rinishida
• 0,0005 grammli tabletkalar (0,5 mg)
• ko`z uchun 1% li surtma va plastmassa penallar yoki shisha flakonlarda ko`z plyonkalari ko`rinishida (har bir plyonkada 1,6 mg atropin sulfati — Membranulae ophthalmicae cum Atropini sulfatis bo`lgan 30 dona plyonka)
• atropin sulfatining 1% li ko`z tomchilari ko`rinishida, 5 ml li flakonda