Avstraliya — Niderlandiya munosabatlari

Avstraliya va Niderlandiya (Gollandiya) oʻrtasida ikki tomonlama aloqalar mavjud. Avstraliyaning Gaagada elchixonasi bor. Niderlandiyaning Kanberrada elchixonasi bor. Ikki davlat terrorizmga qarshi kurash, iqlim oʻzgarishi, inson huquqlari va Mingyillik rivojlanish maqsadlari kabi qator masalalar boʻyicha muloqot qiladi va hamkorlik qiladi[1]. 2001-yilda mamlakatlar oʻrtasida ikkala davlatda yashagan yoki ishlagan shaxslarni ijtimoiy taʼminlash toʻgʻrisidagi bitim imzolangan[1].

Avstraliya–Niderlandiya munosabatlari

Avstraliya

Niderlandiya
1988-yildan beri Gollandiyaga Avstraliya tovarlari eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari miqdorida)
1988-yildan beri Avstraliyaga Gollandiya tovarlari eksportining oylik qiymati (million Avstraliya dollari miqdorida).

1947—1971-yillar mobaynida Avstraliyaga 160 000 ga yaqin Gollandiyaliklar koʻchib kelgan va 2006-yilga kelib Avstraliyada 90 000 ga yaqin asli gollandiyalik bor[2].

2018-yildan beri Gollandiya elchisi Marion Derkx xonim.

Tarixi

tahrir

1606—1770-yillarda Gollandiyalik dengizchilar Avstraliyaga bir necha bor tashrif buyurishgan[2].

Avstraliya qitʼasidagi birinchi Yevropalikning quruqlikka tushishi (1606-yilda) Gollandiyaliklarga tegishli[3]. Avstraliya qirgʻoqlarini chizgan va aborigenlar bilan uchrashgan birinchi kema va ekipaj gollandiyalik navigator Villem Yansun boshchiligidagi Duyfken edi[4]. Gollandiyaliklar butun gʻarbiy va shimoliy qirgʻoq chizigʻini chizib, XVII asrda orol qitʼasini „Yangi Gollandiya“ deb nomladilar, ammo xaritaga tushirishga urinishmadi[5]. Gollandiyalik tadqiqotchilar orasida Abel Tasman va Villem de Vlaming boʻlgan.

Ikkinchi jahon urushi paytida va undan keyin darhol surgunda boʻlgan Niderlandiya Sharqiy Hindiston hukumati Vakolda, Kvinslendda va Niderlandiya Hindiston hukumati Axborot xizmati Melburnda oʻsha paytdagi leyborist Avstraliya hukumati bilan kelishilgan holda joylashgan edi. Avstraliya Indoneziyada mustamlakachilik hukmronligini qayta oʻrnatish uchun asosiy vosita sifatida rejalashtirilgan edi. Biroq, Avstraliya dengiz kasaba uyushmalari 1946-yil sentyabr oyidan boshlab barcha taqiqlar 1949-yil iyulgacha yakunlangani uchun ishchilarga koʻmir qazib olishni taqiqlash bilan koʻp ishlarni amalga oshirdi[6].

Tarixiy jihatdan Gʻarbiy Yangi Gvineya[7] va Indoneziyaning Niderlandiyadan mustaqilligi (Avstraliya 1947-yil 9-iyulda Indoneziya Respublikasini tan olgani bilan) yuzasidan diplomatik muammolar yuzaga kelgan[8]. 1955-yilda Bosh vazir Robert Menzis Gollandiya bosh vaziri Villem Drees va tashqi ishlar vaziri Jozef Luns bilan Gʻarbiy Papua masalasini muhokama qilish uchun Niderlandiyaga tashrif buyurishgan[9][10].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 „Netherlands country brief“. Department of Foreign Affairs and Trade - Australian Government. 2014-yil 31-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-mart 2013-yil.
  2. 2,0 2,1 „400 years of bilateral relations“. Holland Focus. 2013-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 19-iyun 2013-yil.
  3. Peter Barber. Mapping Our World: Terra Incognita To Australia. National Library of Australia, 2013 — 99-bet. ISBN 978-0-642-27809-8. 
  4. Claire Smith. Digging It Up Down Under: A Practical Guide to Doing Archaeology in Australia. Springer Science, 2007 — 47-bet. ISBN 978-0-387-35263-3. 
  5. Davison, Graeme. The Oxford Companion to Australian History. Melbourne: Oxford University Press, 1998 — 233-bet. ISBN 978-0-19-553597-6. 
  6. Lockwood, Rupert. Black Armada: Australia and the Struggle for Indonesian Independence, 1942-49. Sydney: Australasian Book Society, 1982. ISBN 978-0-86806-004-0. 
  7. „Australia 'Won't Back' Dutch in Guinea Fight“. The Calgary Herald (24-yanvar 1962-yil). Qaraldi: 19-iyun 2013-yil.
  8. Ismail, Sah-Hadiyatan (2011-yil may). „Australia and the Indonesian Independence“. Asian Social Science. 7-jild, № 5. Canadian Center of Science and Education. 151–157-bet. {{cite magazine}}: sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  9. „Menzies on Tour: Netherlands“. Menzies on Tour: Travelling with Robert Menzies, 1950-1959. eScholarship Research Centre, The University of Melbourne. Qaraldi: 18-dekabr 2014-yil.
  10. „Mr Menzies arrives in Amsterdam“. The Canberra Times (22-fevral 1955-yil), s. 1. Qaraldi: 18-dekabr 2014-yil.