Avstriyada korrupsiya

Avstriya yaxshi rivojlangan institutsional va huquqiy tizimga ega mamlakat. Avstriyada parlament qoʻmitasi tomonidan tekshirilayotgan korrupsiyaga oid ishlarning aksariyati sud jarayonlari va samarali hukmlar bilan tugaydi. Biroq, soʻnggi oʻn yil ichida Avstriyada yer va mintaqa amaldorlari, yuqori darajadagi davlat amaldorlari, markaziy hukumat va bir marta sobiq kansler ishtirokida sodir boʻlgan bir nechta muhim korrupsiya holatlari mavjud^[1].

Transparency International tashkilotining 2021-yilgi korrupsiyani idrok etish indeksida Avstriya 0 („juda korrupsiyalashgan“) dan 100 („juda toza“) gacha boʻlgan shkala boʻyicha 74 ball toʻpladi. Ballar boʻyicha tartiblanganda, Avstriya Indeksda 180 mamlakat orasida 13-oʻrinni egalladi, bu yerda birinchi oʻrinni egallagan davlat eng halol davlat sektoriga ega deb hisoblanadi^[2]. Taqqoslash uchun, eng yaxshi ball 88 ball (1-o‘rin), eng yomon ball esa 11 ball (180-o‘rin) bo‘ldi^[3].

Aksariyat hollarda korrupsion amaliyotlar manfaatlar toʻqnashuvi, mansab vakolatlarini suiisteʼmol qilish, pul yuvish va tahdid qilish bilan bogʻliq boʻlgan. Korrupsiya mojarolari siyosiy elitaning axloqiy meʼyorlarini shubha ostiga qoʻydi^[4]. Bu shubha Eurobarometer 2012 natijalarida oʻz aksini topgan, unda respondentlarning uchdan ikki qismi milliy siyosatchilarni korrupsiyaga aralashgan va Avstriyadagi siyosiy idoralarni eng korrupsiyalashgan muassasa deb bilishadi^[5].

Hajmi

Bir qancha manbalarga ko‘ra, Avstriyada korrupsiya biznes yuritish uchun muammo hisoblanmaydi. AQSH Davlat departamentining 2013-yildagi Investitsiya muhiti hisobotiga koʻra, korrupsiya Avstriyada biznesga toʻsqinlik qiluvchi jiddiy muammo emas. Jahon Iqtisodiy Forumining 2013—2014-yillardagi Global raqobatbardoshlik hisobotida taʼkidlanishicha, kompaniyalar import va eksport, kommunal xizmatlar, yillik soliq toʻlovlari, davlat shartnomalari va litsenziyalarini berish bilan bogʻliq tartibsiz toʻlovlar yoki pora olishlari odatiy holdir. Bundan tashqari, korrupsiya Avstriyada biznes yuritish uchun oʻn ikkinchi eng muammoli omil hisoblanadi^[6].

2013-2014-yillardagi Global raqobatbardoshlik hisobotiga ko‘ra, davlat amaldorlari o‘rtasida yirik kompaniyalar va shaxslarga nisbatan moyillik mamlakat uchun raqobatdagi noqulaylik hisoblanadi. 2013-yilda Yevropa Ittifoqida davlat xaridlarida korrupsiyani aniqlash va kamaytirish maʼlumotlariga koʻra, davlat xaridlari bilan shugʻullanuvchi mansabdor shaxslar korrupsiyaga samarali tekshirishmaydi^[7].

Yaqin tarixdagi ishlar

Avstriyaning yaqin tarixida, asosan, siyosiy amaldorlarning ishtiroki tufayli quyidagi korrupsion komplekslar katta jamoatchilik va ommaviy axborot vositalarida shov-shuvga sabab boʻlgan:

AKH-Skandal (AKH Affair), 1970-yillarda Avstriyaning eng yirik shifoxonasi Wiener Allgemeines Krankenhaus qurilishi davridagi korrupsiya 1980-yilda aniqlangan.
Noricum-Skandal (Noricum janjali) 1980-yillarda Eronga noqonuniy qurol eksportiga qaratilgan Avstriya qurol eksporti mojarosi.
2006-yilda paydo boʻlgan Eurofighter-Affäre (Eurofighter Affair) qiruvchi samolyotlarni xarid qilish
BUWOG-Affäre (BUWOG Affair), 2009 yilda paydo boʻlgan. Avstriya Respublikasiga tegishli boʻlgan yirik uy-joy portfeli atrofida 2003-yilda xususiylashtirish jarayonida korrupsiya yuz bergan.
Hypo Alpe Adria, 2009-yilda yuzaga kelgan sobiq davlat banki atrofida notoʻgʻri boshqaruv va gumon qilingan korrupsiya majmuasi.
2011-yilda paydo bo‘lgan Telekom-Affäre (Telekom Austria Affair) 2000—2007-yillar oralig‘ida aksiyalar narxini manipulyatsiya qilish, saylov kampaniyasi davrida ruxsatsiz xayriya qilish, shartnomalar tuzishga taʼsir ko‘rsatish, shubhali homiylik va noaniq kompaniyalarni egallab olishlarni o‘z ichiga olgan.
2011-yilda yuzaga chiqqan Tetron-Affäre (Tetron Affair) 2000-yillarning boshlarida hokimiyat va favqulodda vaziyatlar kuchlari uchun yangi federal raqamli radio tizimlarini xarid qilish munosabati bilan pul yuvish, noqonuniy lobbichilik, partiyalarni moliyalashtirish va komissiya toʻlovlarini oʻz ichiga oladi.
Ibiza-Affäre (Ibiza Affair), 2019-yilda Avstriya vitse-kanslerining 2017-yilgi yashirin yozib olingan videosi chop etilishi bilan boshlangan.

Manbalar

↑ „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.
↑ „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
↑ „Corruption Perceptions Index 2021: Austria“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
↑ „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.„Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. Archived from the original on 12 June 2016. Retrieved 17 December 2013.
↑ „Eurobarometer 2012- Austria“. The European Commission. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.
↑ „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.„Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. Archived from the original on 12 June 2016. Retrieved 17 December 2013.
↑ „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.„Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. Archived from the original on 12 June 2016. Retrieved 17 December 2013.

Havolalar

Korrupsiyaga qarshi kurash portalidan Avstriya korruptsiya profili

[0-1] „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.

[2] „The ABCs of the CPI: How the Corruption Perceptions Index is calculated“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.

[3] „Corruption Perceptions Index 2021: Austria“ (en). Transparency.org. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.

[3-4] „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.„Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. Archived from the original on 12 June 2016. Retrieved 17 December 2013.

[5] „Eurobarometer 2012- Austria“. The European Commission. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.

[5-6] „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.„Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. Archived from the original on 12 June 2016. Retrieved 17 December 2013.

[6-7] „Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. 2016-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 17-dekabr.„Austria Corruption Profile-Political Climate“. Business Anti-Corruption Portal. Archived from the original on 12 June 2016. Retrieved 17 December 2013.

[1]

[2]

[3]

[5]