Barzan (Iroq)
Barzan (kurdcha: بارزان[1][2]) Iroqning Kurdiston mintaqasidagi Erbil muhofazotida, Katta Zabning sharqiy sohilida joylashgan qishloq.
Barzan بارزان | |
|---|---|
| Qishloq | |
.jpg){kind=small} | |
| 36°55′0.01″N 44°1′59.99″E / 36.9166694°N 44.0333306°E | |
| Mamlakat | Iroq |
| Mintaqa | Iroq Kurdistoni |
| Muhofazot | Erbil muhofazoti |
| Tuman | Mergasor tumani |
|
| |
Tarixi
tahrirQishloq tarixan Zebariy qabilasi hududi boʻlib, Baziran nomi bilan Badinan tarkibiga kirgan. 19-asrda qishloq Naqshbandiy shayx va uning izdoshlari qarorgohi boʻlgan. Hozirda ular Barzani qabilasi deb ataladi[3].
1914-yilda Barzan Bitlis qoʻzgʻoloni bilan bir vaqtda sodir boʻlgan hamda ruslar qoʻllab-quvvatlagan Abdusalom Barzaniy boshchiligidagi kurdlarning Usmonli imperiyasiga qarshi qoʻzgʻoloni markazi edi[4].
1920-yilda Petros Eliya boshchiligida ossuriylar Barzanga bostirib kirib, qishloqni yoqib, talon-taroj qildilar[5].
1915-yilgacha Usmonlilar qishloqqa bostirib kirib, mahalliy shayxni osib oʻldirgunga qadar qabila nominal jihatdan Usmonli imperiyasidan mustaqil edi. 20-asr boshlarida qishloqda qoʻshni Bradost qabilasi bilan ziddiyat yuzaga kelgan va bu Iroq hukumatining aralashuvini talab qilgan.
1943-yilda mahalliy Mustafo Barzaniy qoʻzgʻolon koʻtardi va tezda Iroqqa qarshi yordam toʻpladi. Bu esa 1943-yildagi Barzoniy qoʻzgʻoloniga aylanib ketgan[3].
Iqlimi
tahrirBarzanda issiq-yozli Oʻrta yer dengizi iqlimi (Csa) hukmron. Yozi issiq, quruq va qishi salqin, yomgʻirli. Bu joy Iroqdagi eng yomgʻirli shaharlardan biri. Qishki tunlar harorati oʻrtacha sovuqdan past boʻlib, shaharda sovuq havoni taʼminlaydi. Vaqti-vaqti bilan qor yogʻadi.
| Barzan iqlim koʻrsatkichlari | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Oy | Yanvar | Fevral | Mart | Aprel | May | Iyun | Iyul | Avgust | Sentyabr | Oktyabr | Noyabr | Dekabr | Yil |
| Oʻrtacha yuqori harorat °C (°F) | 9.0 (48.2) |
10.5 (50.9) |
14.7 (58.5) |
20.6 (69.1) |
27.8 (82.0) |
34.5 (94.1) |
38.7 (101.7) |
38.8 (101.8) |
34.8 (94.6) |
27.4 (81.3) |
17.9 (64.2) |
10.9 (51.6) |
23.8 (74.8) |
| Kunlik oʻrtacha harorat °C (°F) | 4.3 (39.7) |
5.5 (41.9) |
9.4 (48.9) |
14.8 (58.6) |
21.1 (70.0) |
26.9 (80.4) |
30.9 (87.6) |
30.8 (87.4) |
26.6 (79.9) |
20.0 (68.0) |
12.3 (54.1) |
6.3 (43.3) |
17.4 (63.3) |
| Oʻrtacha past harorat °C (°F) | −0.3 (31.5) |
−0.6 (30.9) |
4.2 (39.6) |
9.0 (48.2) |
14.4 (57.9) |
19.4 (66.9) |
23.2 (73.8) |
22.8 (73.0) |
18.4 (65.1) |
12.7 (54.9) |
6.7 (44.1) |
1.7 (35.1) |
11.0 (51.8) |
| Oʻrtacha yogʻingarchilik miqdori sm (dyuym) | 151 (5.9) |
172 (6.8) |
150 (5.9) |
114 (4.5) |
37 (1.5) |
1 (0.0) |
0 (0) |
0 (0) |
1 (0.0) |
19 (0.7) |
88 (3.5) |
106 (4.2) |
839 (33) |
| Manba: Climate-Data[6] | |||||||||||||
Manbalar
tahrir- ↑ „Gelo Rêbaza Barzanî tê çi wate ye?“ (ku). Navkurd. 2024-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 19-dekabr.
- ↑ „فێستیڤاڵی کولتووری ناوچەی بارزان“ (ku). Rûdaw. Qaraldi: 2019-yil 19-dekabr.
- ↑ 3,0 3,1 Mackenzie, D.N. (1965). "Bārzān". Encyclopedia of Islam. doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_1250. https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-2/*-SIM_1250.
- ↑ Henning, Barbara. Narratives of the History of the Ottoman-Kurdish Bedirhani Family in Imperial and Post-Imperial Contexts: Continuities and Changes (en). University of Bamberg Press, 2018-04-03 — 322, 323, 324, 325, 326, 327-bet. ISBN 9783863095512.
- ↑ Wigram, William Ainger; Wigram, Sir Edgar Thomas Ainger. The Cradle of Mankind: Life in Eastern Kurdistan (en). A. & C. Black, Limited, 1922 — 403–407-bet.
- ↑ „Climate statistics for Barzan“. Climate Data. Qaraldi: 2017-yil 21-yanvar.
 |