Borsh
Borsch — lavlagidan tayyorlanadigan oʻziga xos qizil rangli issiq shoʻrva[1].
 Ko'katlar va smetana bilan qizil borsh | |
| Turi | ikkinchi taom |
|---|---|
| Milliy oshxona | Ukraina, Rossiya |
| Asosiy komponentlari | oq karam, lavlagi, kartoshka, sabzi, piyoz |
| Boshqa komponentlari | go'sht, pomidor, ko'katlar |
| Oʻxshashlari | shi, karam sho'rva, ko'katli sho'rva |
V. I. Dahlning lugʻatida — karam shoʻrvaning bir turi, tuzlangan lavlagidan, mol goʻshti va choʻchqa goʻshti yoki choʻchqa yogʻidan tayyorlanadigan taom oʻlaroq tavsiflangan. Sharqiy slavyanlarning anʼanaviy[2], Ukraina oshxonasining esa eng asosiy taomi[3].
Oʻnga yaqin turlari bor, oʻtmishda Ukraina yerlarining boʻlinishi va qoʻshni xalqlarning oshpazlik odatlari va taʼmining Ukraina oshxonasining shakllanishiga taʼsiri bilan bogʻliq [3]. Ruslar, ukrainlar (ukraincha: борщ), belaruslar (belaruscha: боршч), polyaklar (polyakcha: barszcz), litvaliklar (litovcha: barščiai), ruminlar (rumincha: borş)[1][2], moldovanlar (rumincha: borş), Ashkenazi yahudiylari (idishcha: באָרשט) milliy oshxonalarda keng tarqalgan[3].
Rossiyaning Ukrainaga bosqini madaniy merosi sifatida shoʻrva holatiga taʼsir qilishi xavfi tufayli shoshilinch himoyaga muhtojligi tufayli 2022-yilda Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taʼlim, fan va madaniyat masalalari boʻyicha tashkiloti (UNESCO) Ukraina borshining madaniyatini[4] insoniyatning ogʻzaki va nomoddiy madaniy merosi durdonalari roʻyxatiga qoʻshganligini eʼlon qilgan[5][6]. Ushbu maqom berilgach Ukraina endi ushbu taomning milliy oʻzgarishini targʻib qilish va himoya qilish boʻyicha loyihalarni moliyalashtirish uchun maxsus fondlarga murojaat qilish huquqiga ega boʻldi.
Manbalar
tahrir- ↑ 1,0 1,1 „БОРЩ“. 2tq.ru. 2019-yil 12-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 3-aprel.
- ↑ 2,0 2,1 Агапкина 1995.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 В. В. Похлёбкин 2015.
- ↑ „Культура приготовления украинского борща внесена в Список нематериального культурного наследия, нуждающегося в срочной охране | UNESCO“ (ru). www.unesco.org. 2022-yil 20-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 23-yanvar.
- ↑ „Culture of Ukrainian borscht cooking“ (en). ich.unesco.org. 2022-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-avgust.
- ↑ Lucía Iglesias Kuntz. „Culture of Ukrainian borscht cooking inscribed on the List of Intangible Cultural Heritage in Need of Urgent Safeguarding“ (en). www.unesco.org. 2022-yil 18-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 28-avgust.
Adabiyotlar
tahrir- „Украинскiй борщъ“, Полный кухмистеръ и кондитеръ, или Русскiй гастрономъ, собранный и составленный изъ собственныхъ опытовъ и наблюденiй Герасимомъ Степановымъ, Издателемъ Рускаго Опытного Повара и Прибавленiя къ оному. М.: Универ. Тип., 1834 — 54—55-bet.
- „448. Борщ“, Кулинария. М.: Госторгиздат, 1955 — 213—214-bet.
- Ковалёв В.М., Могильный Н.П. „Борщ“, . Русская кухня: традиции и обычаи. М.: Советская Россия, 1990 — 120-bet.
- Ковалёв Н.И. „Два главных супа русской кухни“, . Блюда русского стола. История и названия. СПб.: Лениздат, 1995 — 21—28-bet.
- Borщ / T. A. Agapkina // Slavyanskiye drevnosti: Etnolingvisticheskiy slovar: v 5 t. / pod obsh. red. N. I. Tolstogo; Institut slavyanovedeniya RAN. — M.: Mejd. otnosheniya, 1995. — T. 1: A (Avgust) — G (Gus). — S. 239. — ISBN 5-7133-0704-2.
Havolalar
tahrir- Rus borshi ukrainchasidan qanday farq qiladi? Afisha-Yeda jurnali