Braziliya — Yaponiya munosabatlari
Braziliya — Yaponiya munosabatlari Braziliya va Yaponiya oʻrtasidagi hozirgi va tarixiy xalqaro munosabatlarga ishora qiladi. Diplomatik munosabatlar 1895-yil 5-noyabrda Parijda imzolangan Doʻstlik, savdo va dengizchilik shartnomasidan keyin rasman oʻrnatilgan[1]. Dastlabki munosabatlarda yapon immigratsiya masalalari ustunlik qilgan. Ikkinchi jahon urushidan oldingi davrda yaponiyalik muhojirlarning umumiy soni 190 ming kishiga yetgan[2]. Hozirda 2 milliondan ortiq braziliyalik kelib chiqishi yapon millatiga mansub boʻlib, Braziliya Yaponiyadan tashqarida eng katta yapon hamjamiyatiga mezbonlik qiladi[3]. Shu bilan birga, Yaponiyada etnik kelib chiqishi braziliyalik boʻlgan aholi koʻpligi jihatidan uchinchi oʻrinda turadi[4]. Ikkala davlat ham G4 davlatlari, G20 va Jahon savdo tashkiloti aʼzolaridir.
 | |
 Braziliya |
 Yaponiya |
| Diplomatik vakolatxona | |
| Braziliya elchixonasi Tokioda. | Yaponiya elchixonasi Braziliyada. |
| Elchixona | |
| Yaponiyaning Braziliyadagi elchisi Teiji Xayashi (2021) | Braziliyaning Yaponiyadagi elchisi Otavio Enhicke Zias Garcia Cortes (2022) |
Tarixi
tahrir| Soʻrovda qatnashgan mamlakatlar | ijobiy | salbiy | neytral | natija |
|---|---|---|---|---|
 Xitoy |
22% |
75% |
3 | -53 |
 Ispaniya |
39% |
36% |
25 | 3 |
 Turkiya |
50% |
32% |
18 | 18 |
 Pokiston |
38% |
20% |
42 | 18 |
 Hindiston |
45% |
17% |
38 | 28 |
 Rossiya |
45% |
16% |
39 | 29 |
 Peru |
56% |
25% |
19 | 31 |
 Nigeriya |
57% |
24% |
19 | 33 |
 Buyuk Britaniya |
65% |
30% |
5 | 35 |
 Meksika |
59% |
23% |
18 | 36 |
 Keniya |
58% |
22% |
20 | 36 |
 Germaniya |
50% |
13% |
37 | 37 |
 Indoneziya |
57% |
17% |
26 | 40 |
 AQSh |
65% |
23% |
12 | 42 |
 Gretsiya |
52% |
9% |
39 | 43 |
 Fransiya |
74% |
21% |
5 | 53 |
 Braziliya |
70% |
15% |
15 | 55 |
 Avstraliya |
78% |
17% |
5 | 61 |
 Kanada |
77% |
12% |
11 | 65 |
Braziliya va Yaponiya oʻrtasidagi birinchi aloqa 1543-yilda Yaponiyaga kelgan va Nagasaki shahrini chet el nazoratiga olgan portugal tadqiqotchilari orqali boʻlgan. Portugaliya Braziliyada oʻzining birinchi koloniyalariga asos solganidan 43 yil oʻtgach 1543-yildan 1638-yilgacha Yaponiya bilan Braziliyada Nanban savdosi sifatida tanilgan davrda savdo qilgan. Koʻpgina yapon mahsulotlari Braziliyada sotilgan. Bu vaqt oraligʻida portugaliyalik savdogarlar Braziliyada yapon qullarini ham sotishgan[6]. 1638-yilga kelib, portugaliyalik savdogarlarga Yaponiyada savdo qilishga ruxsat berilmadi, ammo Makao va Portugaliya mustamlakasi oʻrtasida savdo davom etgan. Koʻp oʻtmay, Yaponiya yopiq eshiklar davriga kirdi.
1822-yil sentyabrda Braziliya Portugaliyadan mustaqillikka erishdi. 1868-yil oktyabr oyida Yaponiyada Meydzi islohotlari davri boshlandi va bir necha oʻn yillik izolyatsiyadan soʻng bir necha davlatlar bilan diplomatik aloqalarni oʻrnata boshladi. 1895-yilda Braziliya va Yaponiya doʻstlik, savdo va navigatsiya shartnomasini imzoladilar[4]. 1897-yilda har bir davlatning poytaxtlarida tegishli ravishda diplomatik vakolatxonalar ochildi. 1908-yil iyun oyida Yaponiyadan 790 nafar yapon muhojirini olib ketgan Kasato Maru kemasi Braziliyaga yetib keldi. Braziliyaga kelgan yaponiyalik muhojirlarning birinchi toʻlqini shu sayohatdan boshlandi. 1908—1941-yillar oraligʻida 190 000 dan ortiq yaponiyaliklar Janubiy Amerika davlatida yaxshiroq imkoniyatlar izlab Braziliyaga koʻchib ketishgan[7].
Ikkinchi jahon urushi davrida Braziliya 1942-yil yanvar oyida Pearl Harborga qilingan hujum tufayli Yaponiya bilan diplomatik munosabatlarni uzdi va ittifoqchi kuchlar bilan ittifoq tuzdi[4]. Natijada, Braziliyadagi minglab yapon millatiga mansub oilalar josuslar yoki dushman bilan hamkorlik qiluvchilar sifatida hibsga olindi yoki deportatsiya qilindi. Braziliya hukumati shuningdek, yuzlab yapon maktablarini yopdi, aloqa vositalarini tortib oldi va qirgʻoqqa yaqin yashovchi yaponlarni boshqa joyga koʻchishga majbur qildi. Yapon-Braziliya hamjamiyatidagi koʻpchilik qiynoqqa solingan va oʻsha paytda Yaponiyada ilohiy hisoblangan imperator Hirohitoning suratiga oyoq qoʻyishga majbur qilingan[8]. Ikki xalq oʻrtasidagi diplomatik aloqalar 1952-yilda tiklandi[4]. 1953—1973-yillarda Braziliyaga qoʻshimcha 55 000 yapon koʻchib kelgan[7].
1959-yil iyul oyida Bosh vazir Nobusuke Kishi Braziliyaga tashrif buyurgan birinchi Yaponiya davlat rahbari boʻldi[9]. 1976-yil sentyabr oyida Braziliya prezidenti Ernesto Geysel Yaponiyaga rasmiy tashrif bilan keldi[4]. Yaponiya imperatori Akihito 1997-yilda Braziliyaga tashrif buyurdi, bu imperatorning mamlakatga uchinchi tashrifi boʻldi (uning birinchi va ikkinchi tashrifi 1967- va 1978-yillarda valiahd shahzoda sifatida amalga oshirilgan)[4].
1990-yilda Yaponiya hukumati Braziliyadagi uchinchi avlodga yaponlar va ularning avlodlari sifatida qonuniy kirishga ruxsat berdi. Oʻshandan beri 300 000 ga yaqin yapon-braziliyalik Yaponiyaga koʻchib oʻtdi va Yaponiyada xitoylik va koreyslardan keyin uchinchi eng katta immigrantlar guruhini tashkil etdi[10]. Biroq, soʻnggi yillarda, bir necha kishi Braziliyada mulk sotib olish uchun Yaponiyada pul jamgʻarib, Braziliyaga qaytib ketishdi. 2016-yilda Braziliya-Yapon hamjamiyati 180 000 aʼzoni tashkil etgan[11].
2015-yilda ikki davlat oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatilganiga 120 yil toʻldi.
2019-yil iyun oyida Braziliya prezidenti Jair Bolsonaro Yaponiyaning Osaka shahrida boʻlib oʻtgan G20 sammitida ishtirok etdi[12]. 2019-yilning 22-oktabr kuni Prezident Jair Bolsonaro Yaponiya poytaxti Tokiodagi Imperator saroyida Yaponiya imperatori Naruhitoning taxtga oʻtirish marosimida ishtirok etdi[13][14].
Yuqori darajadagi tashriflar
tahrirYaponiyadan Braziliyaga
tahrir| Yil | Ism |
|---|---|
| 2003-yil | Maxsus missiyadagi elchi Takami Eto (Prezident Lulaning inauguratsiya marosimi) |
| 2004-yil | Bosh vazir Junichiro Koidzumi |
| 2006-yil | Qishloq, oʻrmon va baliqchilik xoʻjaligi vaziri Shoichi Nakagava
Ichki ishlar va kommunikatsiyalar vaziri Xeyzo Takenaka |
| 2007-yil | Qishloq, oʻrmon va baliqchilik xoʻjaligi vaziri Toshikatsu Matsuoka
Ichki ishlar va kommunikatsiyalar vaziri Yosixide Suga Tashqi ishlar vaziri Taro Aso |
| 2008-yil | Qishloq, oʻrmon va baliqchilik xoʻjaligi vaziri Masatoshi Vakabaxashi
Imperator oliy hazratlari valiahd shahzodasi (Yaponiya-Braziliya almashinuv yili/Yaponiyaning Braziliyaga immigratsiyasining 100 yilligi) Yaponiya-Braziliya parlament ligasi iqtisodiyot, savdo va sanoat vaziri Akira Amari |
| 2010-yil | Sobiq bosh vazir Taro Aso |
| 2011-yil | Maxsus missiyadagi elchi Taro Aso (Prezident Rusefning inauguratsiya marosimi)
Tashqi ishlar vaziri Takeaki Matsumoto |
| 2012-yil | Milliy siyosat boʻyicha davlat vaziri Motoxisa Furukava Tashqi ishlar vaziri Koichiro Gemba |
| 2013-yil | Iqtisodiyot, savdo va sanoat vaziri Toshimitsu Motegi
Ichki ishlar va kommunikatsiyalar vaziri Yoshitaka Shindo Tashqi ishlar vaziri Fumio Kishida |
| 2014-yil | Imperial Oliy Hazrati Takamado
Bosh vazir Shinzo Abe |
| 2015-yil | Akihito imperator oliylari shahzoda va malika Akishino (Yaponiya va Braziliya oʻrtasida diplomatik munosabatlar oʻrnatilganining 120 yilligi) |
| 2016-yil | Bosh vazir Shinzo Abe (Rio-de-Janeyro Olimpiadasining yopilish marosimi) |
| 2017-yil | Bosh vazir oʻrinbosari Taro Aso (Yaponiya palatasining San-Pauludagi ochilish marosimi) |
| 2018-yil | Imperial Oliy Hazrati Valiahd shahzoda (8-Jahon suv forumi) |
| 2018-yil | Tashqi ishlar vaziri Taro Kono |
| 2018-yil | Imperator oliy hazratlari Akishino malikasi Mako (Yaponiya immigratsiyasining 110 yilligi) |
| 2019-yil | Maxsus missiyadagi elchi Taimei Yamaguchi (Prezident Bolsonaroning inauguratsiya marosimi) |
Braziliyadan Yaponiyaga
tahrir| Yil | Ism |
|---|---|
| 2002-yil | Tashqi ishlar vaziri Selso Lafer |
| 2004-yil | Tashqi ishlar vaziri Selso Amorim |
| 2005-yil | Prezident Luiz Inasio Lula da Silva
Tashqi ishlar vaziri Selso Amorim |
| 2006-yil | Tashqi ishlar vaziri Selso Amorim
Rivojlanish, sanoat va tashqi savdo vaziri Luis Furlan |
| 2007-yil | Qishloq xoʻjaligi va taʼminot vaziri Luis Karlos Guedes Pinto
Turizm vaziri Marta Supsi |
| 2008-yil | Deputatlar palatasi prezidenti Arlindo Chinaglia Junior
Prezident devonining bosh vaziri Dilma Vana Russeff (Yaponiya-Braziliya almashinuv yili/Yaponiya immigratsiyasining 100 yilligi) Prezident Luiz Inasio Lula da Silva tashqi ishlar vaziri Selso Amorim (Katta Sakkizlik Xokkaydo Toyako sammitining maʼruza yigʻilishi) |
| 2009-yil | Fan va texnologiya vaziri Serjio Rezende |
| 2010-yil | Ijtimoiy xavfsizlik vaziri Eduardo Gabas
Mehnat vaziri Karlos Lupi |
| 2011-yil | Tashqi ishlar vaziri Antonio de Aguiar Patriota |
| 2012-yil | Rivojlanish, sanoat va tashqi savdo vaziri Fernando Damata Pimentel
Milliy integratsiya vaziri Fernando Bezerra Koelo |
| 2013-yil | Atrof-muhit vaziri Izabella Monika Vieyra Teyşeyra
Byudjet va boshqaruv vaziri Miriam Belchior |
| 2015-yil | Milliy integratsiya vaziri Gilberto Magalhães Occhi (BMTning tabiiy ofatlar xavfini kamaytirish boʻyicha Butunjahon konferensiyasi)
Qishloq xoʻjaligi, chorvachilik va taʼminot vaziri Katia Abreu |
| 2016-yil | Prezident Mishel Temer
Transport portlari va fuqaro aviatsiyasi vaziri Maurisio Kintella |
| 2017-yil | Serjio Etchegoyen, institutsional xavfsizlik kabineti vaziri |
| 2018-yil | Senat prezidenti Yunisio Lopes de Oliveyra |
| 2018-yil | Tashqi ishlar vaziri Aloysio Nunes |
| 2019-yil | Qishloq xoʻjaligi vaziri Tereza Kristina (G20 qishloq xoʻjaligi vazirlari yigʻilishi)
Markaziy bank prezidenti Roberto Kampos Neto (Katta yigirmatalik moliya va Markaziy bank rahbarlari yigʻilishi) |
Braziliya xalqaro valyuta jamgʻarmasi (XVJ), Taraqqiyotga rasmiy yordam (ODA) yoki Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti (VOZ) va boshqalar kabi turli uchinchi tomonlar orqali iqtisodiy va gumanitar sohada Yaponiyadan katta yordam oladi. Yaponiya aloqalarda doʻstona munosabatlarni rivojlantirish va diplomatik faoliyat uchun iqlimni yaxshilashda muhim rol oʻynaydi. Oʻzaro munosabatlarni yaxshilash maqsadida ikki davlat oʻrtasida tez-tez vazirlar oʻrtasida muzokaralar oʻtkazib kelinmoqda. 2014-yilda Braziliya prezidenti Russeff ushbu kelishuv bilan har ikki davlat yuqori darajadagi siyosiy va iqtisodiy aloqalarni kengaytirish imkoniyatiga ega boʻlishini aytgan edi[15]. 2016-yilgi Yaponiya-Braziliya sammitida Bosh vazir Yaponiya erkinlik, demokratiya, inson huquqlari va qonun ustuvorligi kabi asosiy qadriyatlarni baham koʻradigan muhim hamkor sifatida Braziliya bilan munosabatlariga ahamiyat berishini taʼkidladi. Xalqaro forumlarda ham ikki mamlakat vakillari birgalikda hamkorlik qiladi. Prezident Temer, Braziliyaning yangi davlatga aylanganini va Braziliyaning siyosiy va sud jabhalarida barqarorligini taʼkidlash bilan birga, Yaponiya kompaniyalari tomonidan Braziliyaga sarmoya kiritilishlarini soʻradi[16]. Yaponiya Xalqaro Hamkorlik Banki (JBIC) Braziliyani yaxshilash va barqarorlikni rivojlantirishga hissa qoʻshadigan potensial kompaniyalarni moliyalashtirish orqali ochiq innovatsiyalarni qoʻllab-quvvatlamoqchi[17].
Ikki tomonlama munosabatlar
tahrirBraziliya bilan toʻgʻridan-toʻgʻri aloqalardan tashqari, Yaponiya asosiy inson ehtiyojlari (BHN) kabi tashkilotlarda ishtirok etadi, bu esa odamlarning hayotiy ehtiyojlariga ega boʻlishini taʼminlaydi. Shuningdek, sheriklar Rio-de-Janeyroda iqtisodiy rivojlanishni ragʻbatlantirishni maqsad qilgan Rio Deklaratsiyasini amalga oshirish uchun Birlashgan Millatlar Tashkilotining Barqaror Taraqqiyot Komissiyasiga hissa qoʻshadilar. Yaponiyaliklar rivojlanayotgan mamlakatlarda Jahon sogʻliqni saqlash tashkiloti (JSST) bilan odamlarni OIV virusi haqida maʼlumot berish va davolash usullarini izlashga yordam berish uchun ishlaydi. Bundan tashqari, Braziliya Amazon tropik oʻrmonlarini himoya qilishni qoʻllab-quvvatlash va noqonuniy oʻrmonlarni kesishga qarshi kurashish maqsadida Yaponiya Xalqaro hamkorlik banki (JICA) sunʼiy intellektdan foydalangan holda sunʼiy yoʻldosh tasvirlaridan foydalanib, noqonuniy oʻrmonlarni kesish qayerda sodir boʻlishi mumkinligini taxmin qilish uchun loyihaning ikkinchi bosqichini boshlash niyatida[17].
Savdo
tahrir2015-yilda Braziliya va Yaponiya oʻrtasidagi savdo hajmi 8 milliard dollarni tashkil etdi[18]. Braziliyaning Yaponiyaga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: temir rudasi, goʻsht, rangli metall, kimyo, temir va poʻlat. Yaponiyaning Braziliyaga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: avtomobillar, avtomobil qismlari, motorlar, metallga ishlov berish mashinalari[18]. 2016-yilda Yaponiyaning Braziliyaga toʻgʻridan-toʻgʻri sarmoyasi 1,4 milliard AQSh dollarini tashkil etdi. Oʻsha yili Yaponiya Braziliya uchun Osiyodagi uchinchi yirik savdo hamkori va dunyoda hamkorlik boʻyicha yettinchi oʻrinni egalladi[19]. Braziliyada Daiso, Honda, Sony, Toshiba va Toyota (shu jumladan) kabi bir qancha taniqli transmilliy yapon kompaniyalari ishlaydi. 2007-yilda Japan Airlines oʻz kompaniyasi uchun Embraer tomonidan ishlab chiqarilgan samolyotlarni sotib olishni boshladi[19].
Ikki mamlakat erkin savdo shartnomasi boʻyicha muzokaralar olib bormoqda[20].
Tarixi
tahrirIkkinchi jahon urushi oldidan Braziliyaga birinchi yapon muhojirlarining kelishi bilan yapon tovarlari sotiladigan doʻkonlar ochilgan. Doʻkondor savdogarlar orqali Braziliya-Yaponiya savdo aloqalari 1913-yilda Yaponiyadan import boʻyicha 35,933 funt sterlingni tashkil etdi. Tovarlar orasida keramika, selluloid, oʻyinchoqlar, tish choʻtkalari va tugmalar bor edi. Shu bilan birga, Braziliya Yaponiyaga 2931 funt sterling miqdorida tosh kristali va kofe eksport qilgan. 1935-yilda Yaponiya Braziliyaga savdo missiyasini yubordi. Natijada 1936- va 1941-yillar oraligʻida savdoning katta kengaydi. Braziliyaning Yaponiyaga eksporti 1935-yilda 158 098 funt sterlingdan 1936-yilda 1 683 106 funt sterlingga va keyinroq 2 122 1906 funt sterlingga koʻtarildi. Ikkinchi jahon urushidan keyin, 1949-yilda Yaponiya savdo missiyasi Braziliyaga tashrif buyurdi va 35 million AQSh dollari miqdoridagi tashqi savdo toʻlovlarini oʻz ichiga olgan kelishuvga erishdi. 1970-yillarning boshlarida Braziliyaga ikkita yirik savdo missiyasi tashrif buyurdi, bu esa 150 dan ortiq yapon kompaniyalarining Braziliyada filiallarini ochishiga olib keldi. Shuning uchun ham tovar ayirboshlash tez sur’atlar bilan oʻsib, 1974-yilda 2,1 mlrd dollarga yetdi. 1970-yillarning oxirida iqtisodiy munosabatlar yangi bosqichga koʻtarilib, ikki davlat hukumatlari oʻrtasidagi kelishuvlar asosida yirik iqtisodiy hamkorlik loyihalariga oʻtdi. Biroq, Braziliya qarz inqirozi tufayli 1982-yilda iqtisodiy munosabatlarning rivojlanishi sekinlashdi. Shundan soʻng, yapon millatiga mansub braziliyaliklar ishlash va taʼlim olish uchun Yaponiyaga qaytib kela boshladilar[2].
Savdo hajmi
tahrirYaponiya va Braziliya uzoq muddatli savdo munosabatlariga ega. Yaponiyaning Braziliyaga eksporti oʻn yil ichida ikki barobar, import esa uch barobar oshgan[21]. Braziliyadan import qilinadigan asosiy mahsulotlar rudalar shlaklari va kullari, yormalar va goʻsht boʻlsa, Braziliyaga asosiy eksport temir yoʻl, tramvay, mashinasozlik va elektrotexnikadan tashqari boshqa transport vositalaridir. 2018-yilda Braziliya Yaponiyaga 4,46 milliard dollar, Yaponiya esa Braziliyaga 4,12 milliard dollar eksport qildi[22]. Yaponiyaning Braziliya eksporti va Braziliya importidagi Yaponiya ulushi taxminan 1,1 % ga kamaygan boʻlsa-da[21], soʻnggi 23 yil ichida Yaponiyaning Braziliyaga eksporti yillik 1,79 % ga oshdi[22]. Oʻzaro manfaatlarga erishish uchun ikki tomonlama savdo munosabatlarini yaxshilashda koʻp imkoniyatlar mavjud. Yaponiya va Braziliya 2018-yilda goʻsht savdosini kengaytirish maqsadida savdo hududini muhokama qilish orqali turli yoʻllar bilan savdo aloqalarini kengaytirishga harakat qilmoqda[23].
Toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar
tahrirYaponiyaning Braziliyaga toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar (FDI) oʻtgan asrdan beri ortib bormoqda va Braziliya bozorida 450 dan ortiq yapon kompaniyalari faoliyat yuritmoqda[21]. 2018-yilda Yaponiyadan kiritilgan toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalar hajmi 2 203 million dollarni tashkil etdi. Yaponiya sarmoyasi asosan ishlab chiqarish sohasiga qaratilgan[24]. Braziliya Yaponiyaning toʻgʻridan-toʻgʻri xorijiy investitsiyalar reytingida 10-oʻrinni egallaydi. Ikki tomonlama savdo va toʻgʻridan-toʻgʻri investitsiyalarni rivojlantirish uchun Braziliya-Yaponiya iqtisodiy kelishuvi muhim rol oʻynaydi[21].
Munosabatlarda jamoatchilik fikri
tahrir2013-yilda Tashqi ishlar vazirligi komissiyalari taklifi bilan Braziliyadagi xususiy tadqiqot agentligi Yaponiyaning Braziliyadagi imidji boʻyicha jamoatchilik fikr-soʻrovini oʻtkazdi. Suhbatlar shuni koʻrsatadiki, respondentlarning 78 foizi Yaponiya va Braziliya oʻrtasida „doʻstona“ yoki „aniqroq“ munosabatlar mavjud deb hisoblashgan. Bundan tashqari, 84 % i kelajakda Yaponiyaning Braziliya uchun ahamiyati oshishini kutgan. Yaponiyaning global muammolarga sodiqligiga kelsak, braziliyaliklar „atrof-muhitni muhofaza qilish“ (42 foiz), „barqaror jamiyat“ (32 foiz) va „falokatlarning oldini olishga koʻmak“ (31 foiz) kabi sohalarda hamkorlik qilishni afzal deb bilishadi[25].
Doimiy diplomatik vakolatxonalar
tahrir- Braziliyaning Tokioda elchixonasi, Hamamatsu va Nagoyada bosh konsulliklari bor[26].
- Yaponiyaning Braziliyada elchixonasi va Belem, Kuritiba, Manaus, Rio-de-Janeyro, San-Pauluda bosh konsulliklari hamda Resife va Porto-Alegrida konsullik idoralari mavjud[27].
-
Braziliyaning Tokiodagi elchixonasi -
Braziliyaning Tokiodagi Bosh konsulligi -
Braziliyaning Hamamatsudagi Bosh konsulligi -
Braziliyaning Nagoyadagi Bosh konsulligi
.jpg)
Manbalar
tahrir- ↑ Kuss, Laís Caroline. „Old and new relations between Brazil-Japan and Triangular cooperation: The case of ProSAVANA“. Development Study Association.
- ↑ 2,0 2,1 „Brazil and Japan“. Japan Knowledge Lib. 14-dekabr 2020-yil.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()[sayt ishlamaydi] - ↑ Lasting legacy of Brazil’s Japanese
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 „Brazilian Ministry of Foreign Affairs: Japan“. 2017-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2017-yil.
- ↑ „2017 BBC World Service poll“ (en) (PDF). BBCワールドサービス (4-iyul 2017-yil). 30-iyul 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-iyun 2021-yil.
- ↑ The rarely, if ever, told story of Japanese sold as slaves by Portuguese traders
- ↑ 7,0 7,1 Japan, Brazil mark a century of settlement, family ties
- ↑ Brazil’s Japanese community gets apology for abuse
- ↑ „História de 120 Anos de Amizade Japão-Brasil (1951—2000) (in Portuguese)“. 2017-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-noyabr.
- ↑ A Japanese Exodus in Reverse; Brazilians Work Their Way Back to the Ancestral Home
- ↑ Japanese Ministry of Foreign Affairs: Brazil
- ↑ „Bolsonaro Arrives at Japan's G20 Summit Amid International Controversy“. Folha de S.Paulo (28-iyun 2019-yil).
- ↑ „Brazil's Bolsonaro to attend Japanese Emperor's enthronement ceremony“ (inglizcha). Reuters (30-sentabr 2019-yil).
- ↑ „The enthronement of Japan’s Emperor Naruhito – in pictures“. The Guardian (22-oktabr 2019-yil).
- ↑ „Brazil,Japan : BRAZIL inks Global Strategic Partnership deal with JAPAN“. MENA Report. 2-avgust 2014-yil.
{{cite magazine}}: CS1 maint: date format () - ↑ „Japan and Brazil: A Case Study in Global Interdependence“ (inglizcha). Ashbrook. Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
- ↑ 17,0 17,1 Okubo. „Strategic partners Japan and Brazil celebrate milestones“ (inglizcha). The Japan Times (21-yanvar 2020-yil). Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
- ↑ 18,0 18,1 Japanese Ministry of Foreign Affairs: Brazil
- ↑ 19,0 19,1 „Brazilian Ministry of Foreign Affairs: Japan“. 2017-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 20-avgust 2017-yil.
- ↑ „Parceria comercial entre Brasil e Japão pode sair ainda este ano“. UOL. Qaraldi: 27-iyul 2019-yil.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 „Brazil-Japan: Roadmap for an Economic Partnership Agreement“ (PDF). Brazilian National Confederation of Industry.
- ↑ 22,0 22,1 „Japan (JPN) and Brazil (BRA) Trade“ (inglizcha). oec.world. Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
- ↑ „Brazil calls for Japan-South America economic partnership“ (inglizcha). Nikkei Asia. Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
- ↑ „Japan-Brazil Relations (Basic Data)“ (inglizcha). Ministry of Foreign Affairs of Japan. Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
- ↑ „Opinion Poll: Image of Japan in Brazil“ (inglizcha). Ministry of Foreign Affairs of Japan. Qaraldi: 14-dekabr 2020-yil.
- ↑ Embassy of Brazil in Japan (in Japanese and Portuguese)
- ↑ „Embassy of Japan in Brazil (in Japanese and Portuguese)“. 2018-yil 30-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 1-noyabr.