Casa Batllo (Batlo uyi)

CASA BATLLO
CASA BATLLO
Muqobil nomlari	Suyaklar uyi
Umumiy maʼlumot
Joylashuvi	Barselona, Ispaniya
Koordinatalar	41°23′30″N 2°09′54″E / 41.39158°N 2.16492°E G OKoordinatalari: 41°23′30″N 2°09′54″E / 41.39158°N 2.16492°E G O
Texnik holati
Material	tosh, yogʻoch, metal va boʻyoqlar
	Casa Batllo (Batlo uyi)

Casa Batllo (ispan va katalan tillarida Casa Batlo; shuningdek, "Suyaklar uyi" deb ham ataladi) — Barselonadagi Eixample tumani Passeig de Gracia koʻchasi 43-uydagi turar-joy binosi, dastlab 1877-yilda qurilgan va keyin 1904-1906 yillarda meʼmor Antoni Gaudi tomonidan yangi egasi, toʻqimachilik magnati Xosep Batllo i Casanovas uchun toʻliq qayta qurilgan.^[1]

Qurilish tahrir

Park Guell qurilishini yakunlashdan oldin, Gaudi boy toʻqimachilik ishlab chiqaruvchisi Josep Batllo i Casanovas oilasiga tegishli boʻlgan va modernist Amalie uyi yonida joylashgan turar-joy binosini qayta qurish buyrugʻini oldi. Uy egasi 1875-yilgi eski binoni buzib, oʻrniga yangisini qurmoqchi edi, ammo Gaudi boshqacha qaror qildi.

Ikki qoʻshni binoning yon devorlariga ulashgan uyning asl tuzilishini saqlab, Gaudi ikkita yangi jabhani loyihalashtirdi. Asosiy fasad Passeig de Gracia koʻchasiga qaraydi, orqa jabha kvartalning ichki tomoniga qaraydi. Bundan tashqari, Gaudi birinchi qavat va bel-etajni butunlay qayta loyihalashtirdi, ular uchun original mebel yaratdi va yertoʻla, bolaxona va asotea (pogʻonali tom terassasi) qoʻshdi. Ikkita yorugʻlik shaxtasi bitta hovliga birlashtirildi, bu esa kunduzgi yorugʻlikni va binoning ventilyatsiyasini yaxshiladi. Birinchi marta Batllo uyida amalga oshirilgan yorugʻlik saroyini taʼkidlash gʻoyasi Gaudi tomonidan Mila uyini qurishda ham qoʻllanilgan.

Gaudi ishining koʻplab tadqiqotchilari Batlo uyining rekonstruktsiyasi memor uchun yangi ijodiy bosqichning boshlanishi ekanligini tan olishadi: bu loyihadan Gaudi arxitektura yechimlari maʼlum meʼmorchilik uslublarini hisobga olmagan holda faqat oʻzining plastik qarashlari bilan cheklanadi.

Batllo uyining eng diqqatga sazovor xususiyati uning dizaynida toʻgʻri chiziqlarning deyarli yoʻqligidir. Toʻlqinsimon konturlar Barselonaning Montjuik tepaligidagi yoyilgan toshdan oʻyilgan jabhaning dekorativ detallarida ham, interyer dizaynida ham namoyon boʻladi.^[2] Asosiy jabhaning ramziyligining koʻplab talqinlari mavjud, ammo, aftidan, eng toʻgʻrisi, binoning ulkan ajdaho qiyofasi — Gaudining koʻplab asarlarida uchraydigan sevimli qahramoni sifatida talqin qilinishidir. Kataloniya homiysi Avliyo Jorjning ajdaho ustidan qozongan gʻalabasi yaxshilikning yovuzlik ustidan gʻalabasi uchun allegoriya boʻlishi mumkin. „Ajdahoning umurtqa suyagi“ ga surilgan Avliyo Jorj qilichi avliyo Jorj xochi bilan qoplangan minora koʻrinishida taqdim etilgan, uning qurbonlarining suyaklari va „bosh suyaklari“ bilan bel-etajdagi ustunlar va balkonlar shakllarini tashkil qilishi taxmin qilinadi.

Uyning umumiy maydoni 4300 kv.metrni tashkil qiladi; balandligi 32 metrga yetadi, garchi rekonstruksiyadan oldin uyning nisbati sezilarli darajada farq qilgan. Maydoni 3100 kv. metr, balandligi esa 21 metrga yaqin edi. Bino 8 qavat va bitta yertoʻladan iborat.

Gaudining boshqa asarlarida boʻlgani kabi, Batlloning uyida qurilish va bezakning eng kichik detallari puxta oʻylangan. Yorqin hovlining dizayni qiziq, bu yerda meʼmor maxsus chiaroscuro oʻyinini yaratdi: bir xil yoritishga erishish uchun Gaudi asta-sekin sopol qoplamaning rangini oqdan och koʻk va koʻk rangga oʻzgartiradi va pastdan harakatlanayotganda uni kuchaytiradi, tepaga va havo almashinish va ventilyatsiya quvurlarini bezashda haqiqiy momaqaldiroq chayqalishi bilan tugaydi. Xuddi shu maqsad, veranda (ichki hovli)ga qaraydigan derazalarning oʻlchamlarini oʻzgartirish orqali amalga oshiriladi (ular balandlik bilan asta-sekin kamayadi). Uyning nafis va funktsional bolaxonasi Gaudi va boshqa loyihalar tomonidan qoʻllanilgan katenar shaklidagi arklar bilan tashkil etilgan.

Uyning barcha dekorativ elementlari eng yaxshi amaliy sanʼat ustalari tomonidan amalga oshiriladi. Soxta elementlar temirchilar aka-uka Badia tomonidan yaratilgan, vitrajlar shisha yasovchi Xosep Pelegri tomonidan yaratilgan, plitkalar P. Pujol-i-Bausis va uning oʻgʻli, boshqa keramik detallar Sebastyan-i-Ribot tomonidan qilingan. Asosiy jabhaning qoplamasi Manakor shahrida (Malyorka oroli) toʻliq qurilgan. Gaudi tomonidan ichki dizayn uchun yaratilgan mebel buyumlari hozirda Parc Guelldagi Gaudi uy muzeyi kollektsiyasining bir qismidir.

Casa Batllo Amalle uyi va Leo Morera uyi yonida joylashgan boʻlib, ular bilan birgalikda uni tashkil etuvchi modernistik binolarning stilistik noananaviyligi tufayli shunday nomlangan "Nifoqlar choragi" ning bir qismidir.

1962-yilda Casa Batllo Barselonaning badiiy yodgorligi, 1969-yilda milliy ahamiyatga ega yodgorlik deb eʼlon qilindi, 2005-yilda YuNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.