Daryoi Nur

Daryoi Nur (دریای نور 'Nur dengizi'), shuningdek, Darya-ye Nur deb ham atalgan, dunyodagi eng katta ishlov berilgan olmoslardan biri boʻlib, ogʻirligi taxminan 182 karat (36 g).^[1] Uning rangi, och pushti, olmoslarda eng kam uchraydigan ranglardan biridir. Hozirda olmos Tehrondagi Eron Markaziy bankining Eron Crown Jewels kolleksiyasida saqlanmoqda.^[2]

Oʻlchamlari

Bu 41.40 mm × 29.50 mm × 12.15 mm (1.630 in × 1.161 in × 0.478 in)d va ogʻirligi 182 metrik karat atrofida. Bu dunyodagi eng katta pushti olmosdir.^[1]

Tarix

Ushbu olmos, xuddi Koʻhinur singari, Hindistonning Andxra-Pradesh shtatidagi Kollur konida qazib olingan.^[3] U dastlab Kakatiya sulolasiga tegishli boʻlgan, keyinchalik u Dehli sultonligining Xalji sulolasi va Mugʻal imperatorlariga tegishli boʻlgan. Bu Shoh Jahonning Tovus taxtining bir qismi edi.

1739-yilda Eron shohi Nodir Shimoliy Hindistonga bostirib kirdi, Dehlini egalladi. Hindiston tojini Mugʻallar imperatori Muhammadga qaytarib berganlik uchun toʻlov sifatida u Koh-i-Nur va Tovus taxtidan tashqari, Mugʻallarning butun afsonaviy xazinasini, shu jumladan Daryoi Nurni ham olib qoldi.^[1]

1747-yilda Nodirshoh vafotidan keyin olmos uning nabirasi Shahroh Mirzoga meros boʻlib oʻtdi. U yerdan Lutf Alixon qoʻliga oʻtdi. Eronda hukmron Qojarlar sulolasini oʻrnatgan Muhammadxon Qojar qoʻlidan Lutf Alixon magʻlubiyatga uchragach, Daryo-i Nur Qojarlar xazinasiga kirdi. Aytishlaricha, Nosiriddin Shoh Qojar olmosni juda yaxshi koʻrar edi, uni koʻpincha qoʻltiq, aigrette yoki jigʻa sifatida taqib yurish va olmosni saqlash yuqori martabali shaxslarga berilgan sharaf edi.^[2]

Mumkin boʻlgan assotsiatsiya

1676-yilda Tavernier tomonidan „Buyuk stol“ olmosining chizilgani

Nur-ul-Ayn tiarasi

1965-yilda Eron toj javohirlari ustida tadqiqot olib borgan kanadalik guruh Daryoi Nur Mugʻallar imperatori Shoh Jahon taxtiga qadalgan katta pushti olmosning bir qismi boʻlishi mumkin degan xulosaga keldi. 1642-yilda fransuz zargar Jan-Baptiste Tavernierning jurnali, uni Buyuk stol olmosi („Diamanta Grande Table“) deb atagan. Bu olmos ikki qismga boʻlingan boʻlishi mumkin; katta qismi Daryoi Nur; kichikroq qismi 60 carat (12 g) Nur-ul-Ayn olmos, hozirda Eron imperatorlik kollektsiyasida ham tiarada qadalgan.^[4]

Manbalar

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Malecka, Anna (2017). „Daryā-ye Nur: History and Myth of a Crown Jewel of Iran“. Iranian Studies. 51-jild, № 1. 69–96-bet. doi:10.1080/00210862.2017.1362952. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content
↑ ^2,0 ^2,1 „Collections“. cbi.ir. 26-fevral 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-mart 2014-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
↑ Satyanarayana, S. V. „Diamonds in the Deccan: An Overview“, . Deccan Heritage (en) Gupta: . INSA and Universities Press (India), 2000 — 144-bet. ISBN 978-81-7371-285-2.
↑ „Daryā-e Nūr | diamond“.

[:1-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Malecka, Anna (2017). „Daryā-ye Nur: History and Myth of a Crown Jewel of Iran“. Iranian Studies. 51-jild, № 1. 69–96-bet. doi:10.1080/00210862.2017.1362952. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content

[:0-2] 2,0 ^2,1 „Collections“. cbi.ir. 26-fevral 2014-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1-mart 2014-yil. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content

[3] Satyanarayana, S. V. „Diamonds in the Deccan: An Overview“, . Deccan Heritage (en) Gupta: . INSA and Universities Press (India), 2000 — 144-bet. ISBN 978-81-7371-285-2.

[4] „Daryā-e Nūr | diamond“.

[1]

[2]

[3]

[4]