Dashkasan tumani
Koordinatalari: 40°31′05″N 46°04′58″E / 40.51806°N 46.08278°E G O
Dashkasan District (ozarbayjoncha: Daşkəsən rayonu) Ozarbayjon ning 66 tumanlaridan biri. Mamlakat gʻarbida joylashgan boʻlib, Ganja-Dashqasan iqtisodiy rayoniga kiradi.Tuman Gʻoygʻol, Qalbajar, Gadabay, Shamkir va Gegarkunik viloyati tumanlari bilan chegaradosh. Armaniston. Poytaxti va eng yirik shahri — Dashkasan. 2020 yil holatiga ko'ra, tumanda 35,400 aholi bor edi.[2]
Dashkasan District | |
---|---|
Mamlakat | Ozarbayjon |
Tuman | Ganja-Dashkasan |
Established | 8 August 1930 |
Capital | Dashkasan |
Settlements[1] | 49 |
Hukumat | |
• Governor | Ahad Abiyev |
Hudud | |
• Umumiy | 1 050 km2 (400 sq mi) |
Aholisi | |
• Umumiy | 35 400 |
• Zichligi | 34/km2 (87/sq mi) |
Vaqt mintaqasi | UTC+4 (AZT) |
Postal code |
1600 |
Veb-sayt | dashkesen-ih.gov.az |
Tarixi tahrir
Tuman 1930-yil 8-avgustda tashkil etilgan boʻlib, 1956-yilgacha Dastafur (ozarbayjoncha: Dəstəfur) nomi bilan mashhur boʻlib, Toshqasan deb oʻzgartirilgan. Poytaxt 1948-yil 16-martda Birinchi jahon urushi tugagandan soʻng, asosan, temir rudasi va boshqa tabiiy resurslarni qidirish va qazib olish maqsadida shahar inshooti sifatida tashkil etilgan.[3]
Ma'muriy bo'linmalar tahrir
Tumanning oʻzi 1930-yilda maʼmuriy markaz sifatida tashkil etilgan boʻlib, 1956-yilgacha Dastafur deb yuritilib, Dashqasan deb oʻzgartirilgan. 1963-yilda tuman maqomi bekor qilindi va Dashqasan viloyati Xonlar tumani bilan birlashtirildi. Biroq 1965-yilda u yana boʻlinib, Dashqasan oʻzining maʼmuriy rayoni maqomini oldi. Dahskasan tumanida bitta shahar, olti shahar tipidagi aholi punkti va 42 qishloq bor. Dashqasan tumani Armaniston bilan 8 km va Shamkir tumani bilan 24,5 km, Qalbajar tumani bilan 23 km, [[Gadabay tumani] bilan 41 km chegaradosh.], Xonlar tumani bilan 56,3 km chegaradosh.[3]
Demografiya tahrir
Etnik guruhlar tahrir
Aholisi 30,510[4]
- Azerbaijanis - 99,5%[manba kerak]
- Russians - 0,3%[manba kerak]
- Qoganlari - 0,2%[manba kerak]
Din tahrir
- Islam - 99,8%[manba kerak]
- Boshqa dinlar - 0,2%[manba kerak]
Tilie tahrir
- Ozarbayjon tili 100%
Aholi tahrir
2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
Dashqasan tumani | 30,7 | 31,0 | 31,3 | 31,5 | 31,7 | 31,9 | 32,0 | 32,3 | 32,5 | 32,7 | 32,8 | 33,2 | 33,3 | 33,5 | 33,7 | 34,1 | 34,4 | 34,8 | 35,0 | 35,1 | 35,4 | 35,4 |
shahar aholisi | 12,7 | 12,8 | 12,9 | 13,0 | 13,2 | 13,4 | 13,4 | 13,6 | 14,1 | 14,2 | 14,3 | 14,4 | 14,4 | 14,5 | 14,6 | 14,7 | 14,9 | 15,1 | 15,2 | 15,3 | 15,3 | 15,4 |
qishloq aholisi | 18,0 | 18,2 | 18,4 | 18,5 | 18,5 | 18,5 | 18,6 | 18,7 | 18,4 | 18,5 | 18,5 | 18,8 | 18,9 | 19,0 | 19,1 | 19,4 | 19,5 | 19,7 | 19,8 | 19,8 | 20,1 | 20,0 |
Tabiat tahrir
Tuman Kichik Kavkaz togʻi tizmasining Shahdagʻ togʻi va Murovdogʻ qismlari va uchlarini oʻz ichiga olgan Dashqasan platosini qamrab oladi.Eng balandlari Hinaldogʻ choʻqqisi (3367 m) va Qoʻshqar choʻqqisi (3361 m). Boshkend-Dastafur pasttekisligining bir qismi ham Dashqasan tumaniga toʻgʻri keladi. Viloyatning bu qismi boʻr boʻrga boy. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 600–900 mm. Ko'pincha bahorda yomg'ir yog'adi. Togʻlar eman oʻrmonlar bilan boyitilgan[3].
Turli xil kasalliklarni davolash uchun ishlatiladigan ko'plab o'simliklar mavjud. Davolovchi oʻsimliklardan timyan, achillea, asteraceae, stellaria, togʻ viola va boshqalarni uchratish mumkin.[3]
Ichki organlarni tozalaydigan toza tog 'suvidan iborat davolash buloqlari ham mavjud.
- Yumurtali bahori - Qabaqtəpə qishloq;
- Narzan bahori- Yuxarı Daşkəsən turar-joy;
- Turssu bahori - Alaxançallı qishloq;
- Qiblə bahor - Qabaqtəpə qishloqi;
- Qayg'i bahori - Qabaqtəpə qishloqi;
- Boyroq buloq - Alunitdağ turar-joy;
- Idris bahori - Əmirvar qishloq;
- Seyid bahori - Xoşbulaq qishloq.[3]
Dashqasan tumanida hayvonlarning yashash muhiti buyik, jayron, kiyik, Kavkaz echkisi, quyon, sansarlarga boy. , kirpi, bo'rsiq, yovvoyi, silovsin, bo'ri, ayiq, tulki, [[shoqol] ]][3].
Iqlim tahrir
Dashqasan oʻlkasida havo harorati qishda -5 dan -20, yozda +20 dan +35 darajagacha o`zgaradi. Dashkaronda oʻrtacha yillik harorat 0–100. Yanvarning oʻrtacha oylik temperaturasi -2-140, iyulniki +5–200. Ba'zan havoning mutlaq maksimal harorati + 20-310 dan yuqori, havoning mutlaq minimal harorati yozda 20-300 dan past bo'ladi.Oʻrta togʻ tizmalarida oʻrtacha mutlaq minimal havo harorati yil davomida +50 dan +70 gacha oʻzgaradi. Tuproq yuzasining oʻrtacha yillik harorati +80, yanvarning oʻrtacha temperaturasi -50, iyulning oʻrtacha oylik harorati 210. Havoning oʻrtacha yillik nisbiy namligi 75% boʻlib, yiliga 67-82% gacha oʻzgarib turadi. Bu hududda yillik yogʻingarchilik miqdori 600–900 mm. Yomg'irlarning ko'p qismi bahorda tushadi. Mumkin bo'lgan bug'lanish yiliga tuproq yuzasidan 300-800 mm.[6][7]
Tabiiy boyliklar tahrir
Sovet davridan boshlab viloyat temir rudasi, alyuminiy, kobalt, marmar qazib olish boʻyicha strategik markazlardan biri boʻlgan. Hozirda oltin, mis, kobalt, temir rudasi, marmar qazib olinmoqda.[3]
Manbalar tahrir
- ↑ „İnzibati-ərazi vahidləri“. preslib.az. Qaraldi: 2021-yil 28-fevral.
- ↑ 2,0 2,1 „Population of Azerbaijan“. stat.gov.az. State Statistics Committee. Qaraldi: 2021-yil 22-fevral.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 „Dashkasan Executive Power“. 2016-yil 3-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 26-iyul.
- ↑ Census table for Azerbaijani cities (Wayback Machine saytida 2015-04-19 sanasida arxivlangan)
- ↑ Political division, population size and structure: Population by towns and regions of the Republic of Azerbaijan „Population | The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan“ (en). The State Statistical Committee of the Republic of Azerbaijan. Qaraldi: 2018-yil 22-noyabr.
- ↑ „Rayon haqqında - DAŞKƏSƏN RAYON Icra Hakimiyyəti“. dashkesen-ih.gov.az. Qaraldi: 2018-yil 22-noyabr.
- ↑ „VAHİD MƏRKƏZLƏŞDİRİLMİŞ KİTABXANA PORTALI“. dashkasan.cls.az. 2018-yil 22-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-noyabr.
Havolalar tahrir
Andoza:Dashkasan District Andoza:Administrative divisions of Azerbaijan