Date (Fukushima)
Date (yaponcha: 伊達市 Date-shi) Yaponiyaning Fukushima prefekturasida joylashgan shahardir. 2020-yil 31-may holatiga koʻra, shaharda 22.843 ta xonadonda 59.625 nafar aholi istiqomat qiladi va aholi zichligi har kvadrat kilometrga 220 kishidan toʻgʻri keladi. Shaharning umumiy maydoni 265,10 kvadrat kilometrni (102,36 mi²) tashkil etadi[1].
Date 伊達市 | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 37°49′8.9″N 140°33′46.7″E / 37.819139°N 140.562972°E | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| {{{mintaqa_turi}}} | Tōhoku |
| Maydon | 265.10 km2 (102.36 kv mi) |
| Rasmiy til(lar)i | yapon |
| Aholisi (2020-yil, 31-may) |
59 625 |
| Zichligi | 220 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+9:00 |
| Telefon kodi | 024-575-2570 |
Geografiyasi
tahrirDate shimoliy Fukushima prefekturasidagi Fukushima havzasining sharqiy yarmini egallaydi, uning shimoliy chegarasida Miyagi prefekturasi joylashgan. Bu hudud bir vaqtlar ipakchilik bilan mashhur boʻlgan, ammo Taisho davrida meva etishtirishga oʻtgan. U hozirda beshta sobiq Date, Hobara, Yanagava, Ryozen va Tsukidate shaharlarida tashkil etilgan boʻlib, ularning har biri koʻplab noyob anʼanalar va tadbirlarni saqlaydi. Hobara — shahar hokimiyati joylashgan markaziy hudud hisoblanadi[2].
- Daryolari: Abukuma daryosi, Hirose daryosi
Qoʻshni munitsipalitetlari
tahrirMiyagi prefekturasi
Iqlimi
tahrirDate nam iqlimga ega. Dateda oʻrtacha yillik harorat 12.8 °C (55.0 °F) boʻlib, yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1,227 mm (48.3 in), eng yomgʻirli oy sentyabr hisoblanadi. Avgust oyida eng yuqori harorat 25.5 °C (77.9 °F) atrofida va eng past harorat yanvarda, taxminan 1.4 °C (34.5 °F) gacha tushadi[3].
Demografiyasi
tahrirYaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[4] Date aholisi soʻnggi 70 yil ichida kamaydi.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1950 | 80,527 | — |
| 1960 | 76,361 | −5.2% |
| 1970 | 73,767 | −3.4% |
| 1980 | 74,186 | +0.6% |
| 1990 | 74,2 | +0.0% |
| 2000 | 71,817 | −3.2% |
| 2010 | 66,027 | −8.1% |
| 2020 | 58,24 | −11.8% |
Tarixi
tahrir1984-yil 21-avgustda Yanagavada paleoparodoksiyaning butun tana skeleti qazilgan. Skelet „Yanagava namunasi“ deb nomlangan. Hozirgi Date shahri chegaralarida yashagan birinchi odamlar paleolit davrida kelgan deb taxmin qilinadi. Hudud qadimgi Mutsu viloyatining bir qismi edi. Heyan davrining oxiriga kelib, Shinobu-gun (hozirgi Fukushima shahri) va Date-gun (nafaqat hozirgi Date, balki shimoldagi Koori shahri va janubdagi Kavamata shaharchasini ham qamrab oladi) Date Tomomunega berildi. Tomomune hozirgi Hobarada Date klaniga asos solgan. Date Klanining 17-xoʻjayini Date Masamune hudud ustidan nazoratni yoʻqotdi va Senday Klanini va Senday shahrini yoʻqotdi. Klan Edo davrida Senday domenini boshqarishda davom etdi. Biroq, Edo davrida Tokugava syogunati davrida Date hududining katta qismi dastlab Yonezava domenining bir qismi boʻlgan, keyin Fukushima va Yanagava domenlari syogunatning bevosita nazorati ostidagi tenryo hududiga aylangan. Bu Date klan hududining bir qismi emas edi. Meydzi restavratsiyasidan soʻng, hudud Ivaki provintsiyasining Nakadōri viloyatining bir qismi sifatida tashkil etildi.
1889-yilga kelib, zamonaviy munitsipalitetlar tizimi tashkil etilgan paytda hudud 21 shahar va qishloqdan iborat edi. 1955-1960-yillarda ular beshta Date shahri (avvalgi Nagaoka va Fushiguro qishloqlari), Hobara (avvalgi Hobara shahri va Ooda, Kamihobara, Hashirazava va Tominari qishloqlari), Ryozenli (avvalgi) birlashtirilgan. Ryozen, Kakeda, Oguni va Ishido qishloqlari, Tsukidate (avvalgi Ote va Otegava qishloqlari) va Yanagava (avvalgi Yanagava shahri va Avano, Sekimoto, Shirane, Ooeda, Izazava, Tomino va Yamafunyuu qishloqlari) 2006-yil 1-yanvarda zamonaviy Date shahrini yaratish uchun birlashdi[5].
Date 2011-yil Tōhokudagi zilzila va sunamidan keyin sodir boʻlgan yadroviy avariya joyi Fukushima I atom elektr stantsiyasidan taxminan 60 kilometr (37 milya) shimoli-gʻarbda joylashgan edi. Garchi yadroviy avariyalar taqiqlangan zonadan tashqarida boʻlsa-da, shahardagi radiatsiya darajasi aholi va ayniqsa bolalarning uyda qolishiga olib keldi[6].
2016-yilda shaharni targʻib qilish maqsadida anime suratga olindi. Anime „Masamune Datenicle (テニクル)“ nomli film boʻlib, unda ajdaho xudosi bilan uchrashadigan yosh Date Masamuneni tasvirlangan, bu unga Date klanning sobiq rahbarlarini chaqirish qobiliyatini beradi[7].
Hukumati
tahrirDate toʻgʻridan-toʻgʻri saylanadigan mer va 22 aʼzodan iborat bir palatali shahar qonun chiqaruvchi organi bilan mer-kengash boshqaruv shakliga ega. Date shahari, Date tumanidagi uchta munitsipalitet bilan birgalikda Fukushima prefekturasi assambleyasiga uchta aʼzoni birgalikdagi hissasini qoʻshadi. Milliy siyosat nuqtai nazaridan, shahar Yaponiya Diet quyi palatasining Fukushima 1-okrugiga kiradi.
Iqtisodiyoti
tahrirDate iqtisodiyoti asosan qishloq xoʻjaligi boʻlib, sholi va bogʻdorchilikka eʼtibor qaratiladi. Bu hudud shaftoli va quritilgan xurmolari bilan mashhur. Taiyo Yuden Fukushimadagi Date shahridagi Yanagava sanoat zonasida CD va DVD ishlab chiqarish zavodini boshqaradi.
Shaftoli
tahrirDate shahrining Fukushima markazida (Nakadori), Fukushima havzasining oʻrtasida joylashganligi shaftoli etishtirishda yordam beradi. Hududda eng keng tarqalgan shaftoli navlari Akatsuki, Kavanakajima va Yuuzora hisoblanadi[8].
Quritilgan xurmolar
tahrirTaisho davrida bu hududda ipakchilik oʻz oʻrnini yoʻqotgani sababli, Yanagavadagi sobiq Isazava qishlogʻi boshqa tarmoqlar qatorida quritilgan xurmo ishlab chiqarish bilan almashtirildi. Bu hududda Edo davridan beri quritilgan xurmo ishlab chiqarilgan. Biroq, Qoʻshma Shtatlarda mayiz ishlab chiqarishda qoʻllangan oltingugurt fumigatsiyasining qoʻshilishi ancha shirin mahsulot olish imkonini berdi. Anʼanaviy quritilgan xurmo, hoshigaki qattiq teriga ega va deyarli qora rangga ega boʻlsa, anpogaki yoki tsurushigaki deb ataladigan oltingugurt fumigatsiyasining qoʻshimcha bosqichi bilan yaratilganlari yumshoq va yorqin toʻq sariq rangga ega.
2011-yildagi falokatdan keyin anpogaki (quritilgan xurmo) ishlab chiqarish uch yilga to‘xtatilgan bo‘lsa-da, Date Siti xurmo bog‘lari shundan so‘ng zararsizlantirilib, yakuniy mahsulot xavfsizligini taʼminlovchi sinov mashinalari o‘rnatildi[9].
Taʼlimi
tahrirDate shahri oʻn beshta davlat boshlangʻich maktabi, oltita davlat oʻrta maktabi, ikkita davlat oʻrta maktabi va bitta xususiy oʻrta maktabga ega[10].
| Hudud | Umumiy/xususiy | Maktab |
|---|---|---|
| Date | Ommaviy | Date boshlangʻich maktabi |
| Ommaviy | Sharqiy sana boshlangʻich maktabi | |
| Yanagava | Ommaviy | Yanagava boshlangʻich maktabi |
| Ommaviy | Avano boshlangʻich maktabi | |
| Ommaviy | Sekimoto boshlangʻich maktabi | |
| Xobara | Ommaviy | Hobara boshlangʻich maktabi |
| Ommaviy | Ota boshlangʻich maktabi | |
| Ommaviy | Kamihobara boshlangʻich maktabi | |
| Ommaviy | Hashirazava boshlangʻich maktabi | |
| Ryōzen | Ommaviy | Kakeda boshlangʻich maktabi |
| Ommaviy | Oishi boshlangʻich maktabi | |
| Ommaviy | Ishida boshlangʻich maktabi | |
| Ommaviy | Oguni boshlangʻich maktabi | |
| Tsukidate | Ommaviy | Tsukidate boshlangʻich maktabi |
| Ommaviy | Ōte boshlangʻich maktabi |
| Hudud | Umumiy/xususiy | Maktab |
|---|---|---|
| Date | Ommaviy | Date oʻrta maktabi |
| Yanagava | Ommaviy | Yanagava oʻrta maktabi |
| Hobara | Ommaviy | Shōyō oʻrta maktabi |
| Ommaviy | Tōryō oʻrta maktabi | |
| Ryozen | Ommaviy | Ryōzen oʻrta maktabi |
| Tsukidate | Ommaviy | Tsukidate oʻrta maktabi |
| Hudud | Umumiy/xususiy | Maktab |
|---|---|---|
| Hobara | Ommaviy | Hobara oʻrta maktabi |
| Yanagava | Ommaviy | Yanagava oʻrta maktabi |
| Date | Xususiy | Seikō Gakuin oʻrta maktabi |
Transport tizimi
tahrirTemir yoʻl
tahrir.svg){kind=logo}
Sharqiy Yaponiya temir yoʻl kompaniyasi (JR Sharq) — Tōhoku magistral liniyasi
- Date
AbukumaExpress — Abukuma Express liniyasi
- Takako — Kamihobara — Hobara — Ōizumi — Niida — Nitta — Yanagava — Yanagawa Kibōnomori Kōen-mae — Tomino — Kabuto
Magistral yoʻllari
tahrir- Tōhoku-Chūō magistrali
- 4-milliy yoʻnalish
- 115-milliy yoʻnalish
- 349-milliy yoʻnalish
- 399-milliy yoʻnalish
Mahalliy diqqatga sazovor joylari
tahrir- Ryōzen ziyoratgohi.
- Ryōzen togʻi, milliy tarixiy joy va goʻzal goʻzallik milliy joyi.
- Miyavaki ibodatxonasi xarobalari, Milliy tarixiy joy[11].
- Sobiq Kameoka oilaviy uyi.
- Takako Ni-ju Kyou.
- Takakogaoka qal’asi sayti, Date klanning asl uyi.
- Takako koʻli, Takako Ni-ju Kyoudan.
- Yanagava qal’asi sayti, Date klanni tomonidan qurilgan va bir vaqtlar Date Masamune uyi boʻlgan[12].
- Yanagava Hachiman ziyoratgohi, u yerda Date Masamune jangda gʻalaba qozonish uchun ibodat qilgan[13].
Datelik mashhur odamlar
tahrir- Saitou Hikonai (1709-1750-yillar) dehqonlar qoʻzgʻoloni rahbari.
- Seishiro Okazaki (1890-yil, 28-yanvar — 1951-yil, 12-iyul) yaponiyalik amerikalik tabib, jang sanʼati ustasi va Danzan-ryu jujitsu asoschisi. Sobiq Kakeda qishlog‘ida tug‘ilgan, 1906-yilda Gavayiga ko‘chib kelgan.
- Yahei Miura (1895-1971-yillar) uzoq masofaga yuguruvchi va olimpiya sportchisi edi.
Xalqaro munosabatlar
tahrir
— 2016-yil avgustidan beri Revere, AQSh bilan birodar shaharlar.
— 2020-yilgi Tokio Olimpiadasi „Arigatou“ Gayana Respublikasi uchun mezbon shahar, 2019-yil avgust holatiga ko‘ra[14].
Manbalar
tahrir- ↑ „Date City official statistics“ (ja). Japan: Date city.
- ↑ "歴史めぐりマップ 生誕七百年 北畠顕家卿" (PDF). Date-shi.jp. Retrieved 4 January 2019.
- ↑ Date climate data
- ↑ Date population statistics
- ↑ „伊達市の歴史 - 福島県伊達市ホームページ“. www.city.fukushima-date.lg.jp. Qaraldi: 2019-yil 20-mart.
- ↑ Takahiko Hyuga and Shigeru Sato. „Fukushima Students Wear Masks as Radiation Looms“. Bloomberg (2011-yil 11-may). Qaraldi: 2011-yil 11-may.
- ↑ „Gainax Fukushima's Masamune Datenicle Web Series Holds 1st Talk Event in Tokyo“ (en). Anime News Network. Qaraldi: 2019-yil 30-may.
- ↑ „伊達のもも - 福島県伊達市ホームページ“. www.city.fukushima-date.lg.jp. Qaraldi: 2019-yil 29-avgust.
- ↑ „Update from Coordinator for International Relations December 2017・国際交流員日記12月2017年 - 福島県伊達市ホームページ“. www.city.fukushima-date.lg.jp. 2019-yil 4-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 4-yanvar.
- ↑ „小学校・中学校・高等学校 - 福島県伊達市ホームページ“. www.city.fukushima-date.lg.jp. Qaraldi: 2020-yil 31-mart.
- ↑ „宮脇廃寺跡“ (ja). Agency for Cultural Affairs.
- ↑ „Date shahari“ (ja). www.city.fukushima-date.lg.jp. Qaraldi: 2018-yil 13-noyabr.
- ↑ „Hachiman ziyoratgohi“ (ja). www.city.fukushima-date.lg.jp. Qaraldi: 2018-yil 13-noyabr.
- ↑ „Guyana signals intent for Tokyo 2020 Olympics cultural exchange“ (en-US). Sports Hub GY (2019-yil 26-iyul). Qaraldi: 2019-yil 28-avgust.[sayt ishlamaydi]
- Rasmiy sayti(yaponcha)
- Date shahri savdo va turizm uyushmasi portali sayti, „Date Megane“ (yaponcha)