Emilija Vileišienė née Jasmantaite (1861–1935) – litvalik jamoat faoli. Zodagon oilasida tugʻilgan, u Smolniy institutida oʻqigan va katta akasi bilan Sankt-Peterburg va Kavkazda yashagan. Akasi ogʻir kasal boʻlib qolganda, ular Vilnyusga koʻchib oʻtishgan, u yerda Vileišiene turmush oʻrtogʻi Antanas Vileišis bilan uchrashadi. Ayni vaqtda Litva madaniy hayotida faollik koʻrsatadi. U Vilnyusdagi Litva oʻzaro yordam jamiyati, xizmatchilar uchun Avliyo Zita jamiyati, madaniy Ruta jamiyati kabi turli Litva tashkilotlarining faol aʼzosi boʻlgan. Birinchi jahon urushi yillarida u Litva urush jabrdiydalariga yordam koʻrsatish jamiyati boshqaruvi aʼzosi boʻlgan. U urush qochqinlariga yordam koʻrsatishni tashkil etishda faollik koʻrsatgan. Urushdan keyin u Vilnyusda qoladi va Polsha hukumati tomonidan bir necha marta hibsga olinganiga qaramay, faol jamoatchilik hayotini davom ettirdi. 1928—1930-yillarda u koʻplab litvalik-amerikalik jamoalarni aylanib, yetimlar va kambagʻallar uchun xayriya yigʻadi.

Emilija Vileišienė
Emilija Jasmantaitė

Vileišienė 1914-yilda
Tavalludi 13-yanvar 1861-yil
Vafoti 26-avgust 1935-yil(1935-08-26)
(74 yoshda)
Vilnyus, Ikkinchi Polsha Respublikasi
Fuqaroligi Litva
Taʼlimi Smolniy Instituti
Millati Lithuanian
Turmush oʻrtogʻi Antanas Vileišis

Hayoti

tahrir

Vileišienė 1861-yil 13-yanvarda Kishinyovda tugʻilgan. Kishinyovda otasi Rossiya imperatorlik armiyasi safida boʻlgan[1]. Uning ota-onasi Samogitiyadan kelgan Litva zodagonlaridan biri edi. 1870-yilda u olijanob qizlar uchun Smolniy institutiga taʼlim olish uchun yuborilgan. Taʼlim 12 yil davom etadi hamda fizika va geografiyadan tortib raqs va xulq-atvorga qadar keng koʻlamli fanlarni qamrab oladi[2].

Uning akasi Jonas Jasmantas (1849—1906-yillar) Sankt-Peterburg universitetida oʻqigan va uni tugatgandan soʻng Rossiya Imperiyasi Moliya vazirligiga ishga joylashadi. 1875-yilda ota-onasi vafot etgandan soʻng, Vileišiene akasi bilan birga yashay boshlaydi va Sankt-Peterburgda Litva madaniy hayotiga qoʻshiladi[1]. U akasining orqasidan Kavkazga boradi, Jasmantas u yerda yetti yil davomida moliyaviy inspektor lavozimida ishlaydi. Ular Sankt-Peterburgga qaytib kelishadi. Jasmantas 1894-yilda qattiq kasal boʻlib qoladi. Vileišienė oʻz vaqtini Pyatigorskda akasi bilan oʻtkazadi[1].

Vafoti

tahrir

Emilija Vileišienė 1935-yil 26-avgustda yanvar oyida sodir boʻlgan Avliyo Nikolay cherkovidagi yurak xurujidan soʻng vafot etgan. Uning dafn marosimida koʻplab litvalik faollar ishtirok etgan va u Rasos qabristoniga dafn etilgan[1].

Manbalar

tahrir
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Aničas, Jonas „E. Vileišienė: iki galo ištikima Vilniui“ (lt). Lietuvos žinios (2015-yil 18-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-yanvar.[sayt ishlamaydi]
  2. Baškienė, Rasa „Emilija Vileišienė – Lietuvos karalienė be sosto“ (lt). Bernardinai.lt (2015-yil 26-avgust). Qaraldi: 2018-yil 13-yanvar.