Fetopatiya

Fetopatiya
Belgilari	Chaqaloq massasi 4-6kg, yuzi oy shaklda, boʻyni qisqa, platsenta gipertrofiyalangan, qoʻl-oyoq tanaga nisbatan qisqaroq koʻrinadi, petexial toshmalar, keng yelkalar
Mutaxassislik	Neonatalogiya
Boshlanish vaqti	Homiladorlikning 70-kunidan
Davomiyligi	Homiladorlikning 280-kunigacha
Turlari	Erta (76-180kunlikda) va kechki (181-280kunlikda)
Xavf omillari	Genetik, semizlik, zararli odatlar, qandli diabet
Tashxis usullari	Dopplerometriya, ultratovush tekshiruvi

Fetopatiya - homiladorlik muddatining 76-280 kunlarida yuzaga keladigan patalogiylar yigʻindisi hisoblanadi.^[1] Homila rivojlanishidagi buzilish birinchi trimestrdan boshlanadi.

Turlari

Fetopatiyalarning erta va kech, yuqumli va yuqumli boʻlmagan turlari mavjud. Erta fetopatiyalar fetogenezning dastlabki davrida (76-180kuni) shakllanadigan fetopatiyalar boʻlsa, kech fetopatiyalar homiladorlikning 181-280 kunlariga toʻgʻri keladi. Erta fetopatiyalar organlar shakllanishidagi oʻzgarishlar bilan namoyon boʻlsa, kech fetopatiyalar toʻqimalarning malformatsiyasi bilan namoyon boʻladi. Yuqumli boʻlmagan fetopatiyalar oʻz navbatida diabetik, alkagolli, tireotoksik fetopatiyalarga boʻlinadi.

Diabetik fetopatiya

Diabetik fetopatiya - onada doimiy yoki davriy giperglikemiya tufayli homiladorlik muddatining 76-280 kunlarida yuzaga keladigan patalogiylar yigʻindisi hisoblanadi. Agar onada homiladorlik diabeti yuzaga kelsa, bolada rivojlanishning buzilishi yanada avj oladi yoki davolash effektivligi kamayib boradi.^[2] Prenatal giperglikemiya spontan abort, perinatal oʻlim va malformatsiyalarga olib kelishi mumkin. Birinchi va ikkinchi tur diabetning har ikkisi ham teratogenlik xavfini oshiradi.^[3]

Xavf omili

Diabetik fetopatiya

genetik moyillik
semizlik^[4] (TVI≥ 25)
birinchi yoki ikkinchi tur qandli diabet
zararli odatlar
tashqi muhit omillari

Sababi

Onaning qonidagi oshgan glukoza bola organizmiga uning ehtiyojiga nisbatan ortiqcha kirishi.

Glukoza bilan birga aminokislotalar va keton tanalari kirib borishi.

Oshqozon osti bezi garmonlari: insulin hamda glyukagon garmonlari homilaga oʻtmasligi. (Ular homila tanasida 9-12 haftadan boshlab ishlab chiqariladi. Bu muddatgacha esa homila oʻsishi va rivojlanishi uchun noqulay sharoit tugʻiladi. Homila insulin sintezini boshlagandan soʻng ham glukoza miqdori koʻpligi sababli – oshqozon osti bezining gipertrofiyalanishi kuzatiladi. Ortiqcha insulin sababli homilada – semirish kuzatiladi).^[5]

Belgilari

Yangi tugʻilgan chaqaloqda fetopatiya yaqqol namoyon boʻladi:
tugʻilgan chaqaloq massasi 4,5–5 kg va undan ortiq massali
yuzi oy shaklida, boʻyni qisqa
katta qorin, teri osti yogʻ qavati qalin
platsenta ham gipertrofiyalangan
oyoq-qoʻllari tanaga nisbatan qisqaroq koʻrinadi.
petexial toshmalar
keng yelkalar

Kutiladigan xavf

• Agar giperglikemiya tez-tez roʻy bersa, abort xavfi shunchalik oshadi.

• Koʻpincha erta tugʻilish kuzatiladi. [1]

• Oʻlik bola tugʻilish xavfi 10% ga oshadi^[6]

Asoratlari

nafas olish buzilishi
ichki organ anomaliyalari
qon tomir muammolari
suyaklardagi muammolar
buyraklar yoʻqligi yoki rivojlanmaganligi
yurak nuqsonlari
miya yarimsharlarining rivojlanmasligi
oʻpkalar yaxshi yozilmasligi sabab nafas olishning buzilishi
jigar kasalligi belgisi sifatida – sariqlik
ogʻir holatlarda oyoqlari notekis rivojlanishi.
jinsiy aʼzolarda gʻayritabiiy tuzilishlar

Diagnostikasi

Ona qonida giperglikemiya borligini tekshirish
UTT (ultratovush tekshiruvi) [2]
Dopplerometriya
Exokardiografiya

Manbalar

↑ Kautzky-Willer A, Harreiter J, Winhofer-Stöckl Y, Bancher-Todesca D, Berger A, Repa A, Lechleitner M, Weitgasser R. Gestationsdiabetes (GDM) (Update 2019) [Gestational diabetes mellitus (Update 2019)]. Wien Klin Wochenschr. 2019 May;131(Suppl 1):91-102. German. doi: 10.1007/s00508-018-1419-8. PMID 30980150.
↑ Severe types of fetopathy are associated with changes in the serological proteome of diabetic mothers. Kopylov AT, Papysheva O, Gribova I, Kaysheva AL, Kotaysch G, Kharitonova L, Mayatskaya T, Nurbekov MK, Schipkova E, Terekhina O, Morozov SG Medicine (Baltimore) 2021 Nov 12;100(45):e27829. doi: 10.1097/MD.0000000000027829. PMID 34766598
↑ Balsells, Montserrat; García-Patterson, A.; Gich, I.; Corcoy, R. (2009). "Maternal and fetal outcome in women with type 2 versus type 1 diabetes mellitus: a systematic review and metaanalysis". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism.
↑ Kitzmiller, John L.; Wallerstein, Robert; Correa, Adolfo; Kwan, Saiyin (2010). "Preconception care for women with diabetes and prevention of major congenital malformations". Birth Defects Research Part A: Clinical and Molecular Teratology.
↑ Gul'kevich IuV, Min'kovich BM. Diabeticheskie feto- i émbriopatii [Diabetic feto- and embryopathies]. Arkh Patol. 1975;37(8):3-13. Russian. PMID 126677.
↑ Castori, M. (2013). "Diabetic Embryopathy: A Developmental Perspective from Fertilization to Adulthood". Molecular Syndromology. 4 (1–2): 74–86. doi:10.1159/000345205. ISSN 1661-8769. PMC 3638774. PMID 23653578

[1] Kautzky-Willer A, Harreiter J, Winhofer-Stöckl Y, Bancher-Todesca D, Berger A, Repa A, Lechleitner M, Weitgasser R. Gestationsdiabetes (GDM) (Update 2019) [Gestational diabetes mellitus (Update 2019)]. Wien Klin Wochenschr. 2019 May;131(Suppl 1):91-102. German. doi: 10.1007/s00508-018-1419-8. PMID 30980150.

[2] Severe types of fetopathy are associated with changes in the serological proteome of diabetic mothers. Kopylov AT, Papysheva O, Gribova I, Kaysheva AL, Kotaysch G, Kharitonova L, Mayatskaya T, Nurbekov MK, Schipkova E, Terekhina O, Morozov SG Medicine (Baltimore) 2021 Nov 12;100(45):e27829. doi: 10.1097/MD.0000000000027829. PMID 34766598

[3] Balsells, Montserrat; García-Patterson, A.; Gich, I.; Corcoy, R. (2009). "Maternal and fetal outcome in women with type 2 versus type 1 diabetes mellitus: a systematic review and metaanalysis". The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism.

[4] Kitzmiller, John L.; Wallerstein, Robert; Correa, Adolfo; Kwan, Saiyin (2010). "Preconception care for women with diabetes and prevention of major congenital malformations". Birth Defects Research Part A: Clinical and Molecular Teratology.

[5] Gul'kevich IuV, Min'kovich BM. Diabeticheskie feto- i émbriopatii [Diabetic feto- and embryopathies]. Arkh Patol. 1975;37(8):3-13. Russian. PMID 126677.

[6] Castori, M. (2013). "Diabetic Embryopathy: A Developmental Perspective from Fertilization to Adulthood". Molecular Syndromology. 4 (1–2): 74–86. doi:10.1159/000345205. ISSN 1661-8769. PMC 3638774. PMID 23653578

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]