Vikipediya

Florida qishloq xoʻjaligi

(Florida qishloq xo'jaligidan yoʻnaltirildi)

Florida shtatining qishloq xo'jaligi Amerikaning tarixi va iqtisodiyotida katta rol oʻynaydi. Floridaning issiq iqlimi unga Qoʻshma Shtatlardagi koʻplab bozorlar uchun raqobatbardoshlik imkonini beradi. Florida AQShda yetishtiriladigan sitrus mevalarning katta qismini egallaydi. Floridada bulgʻor qalampiri, pomidor, shakarqamish, shaftoli, qulupnay, tarvuzlar ham muhim ekinlardan hisoblanadi.

Mehnat masalalari birinchi ishchilar, keyin esa ekspluatatsiya qilingan mehnat tarixi bilan mustamlaka qilinganidan beri sanoatning bir qismi boʻlib kelgan qishloq xoʻjaligi sanoati Florida shtatida asosiy suv foydalanuvchisi hisoblanadi. Sanoat Florida atrof-muhitiga sezilarli taʼsir koʻrsatadi.

Ekinlar

tahrir

Qulupnay

tahrir
 
Floridadagi qulupnay maydoni (1913)

Qulupnay – Florida shtatidagi asosiy ekin turi[1][2]. Florida qulupnay ishlab chiqarish hajmi boʻyicha Kaliforniyadan keyin ikkinchi oʻrinda turadi[1][2] va Amerikaning qishki qulupnaylarining 3⁄4 qismi Plant City hududida yetishtiriladi. Florida qulupnay yetishtiruvchilar uyushmasida ishchilar tayyorlanadi[3]. Bu yerda ishchilar dekabrdan aprelgacha qulupnay yetkazib berishadi[3]. Florida qulupnay festivali har yili mart oyida Plant Cityda oʻtkaziladi[4][1]. Botrytis meva chirishi hisoblanadi[5]. Antraknoz – bu ekinning keng tarqalgan kasalligi[6]. Florida universiteti Shimoliy Amerikadagi eng muhim qulupnay naslchilik dasturlaridan birini boshqarib keladi[7][8]. „RosBREED 2“ qisman ushbu dastur tajribasidan kelib chiqgan holda[9], Amerikadagi Rosaceae atirgullar oilasi uchun RosBREED dasturining ajralmas qismi boʻlgan qulupnayning foydali jihatlarini oʻrganadi[8]. Ular genomik tanlov uchun Axiom kompaniyasining 90 ming SNP massivini yanada tejamkor 35 ming SNP ga moslashtirdilar[10][8]. 2020-yil holatiga koʻra bir necha yil ichida molekulyar ko'payish sezilarli darajada yaxshilandi va qulupnayning tez hosil berishi koʻpayishni tezlashtirishga yordam berdi[8]. Misol uchun, ular turli xil Xanthomonas, Phytophthora va Colletotrichum kabi kasalliklarga chidamli boʻlgan uchta xususiyatni boshqa navga aylantirishdi[8]. Koʻchat parvarishi vaqtida meva va toj zararlanishiga qarshi Ca1, toj chirishiga qarshi Cg1, ildiz va toj chirishiga qarshi Pc2, va bakterial barg dogʻiga qarshi Xf1 moʻljallangan[8]. Molekulyar naslchilik odatda monogen xususiyatlar uchun mos keladi, poligenlar esa genom boʻyicha tahlil qilinadi[8]. Haqiqiy natijalarni taxmin qilish uchun genomika yaxshi yoʻl ekanligi isbotlangan[8]. Ushbu natijalar dasturni muntazam naslchilik uchun genomik va lokalizatsiyaga xos testlarni birlashtirishga imkon beradi[8].

„Camino Real“ – Florida universitetining Fors koʻrfazi qirgʻogʻidagi tadqiqot va taʼlim markazida yaratilingan nav. Chandler va „CR“ 2006-yilda bir nechta keng tarqalgan navlar orasida kasalliklarni aniqladi, ammo „Sweet Charlie“ turi bundan mustasno[11]. „CR“ dagi Botrytis muammosini turli kimyoviy moddalar bilan bartaraf etish mumkin[11].

„Sweet Charlie“ Florida universitetida ishlab chiqilgan[12]. Chandler va boshqalar 2006-yilda „SC“ doimiy ravishda Botrytis meva qurishiga nisbatan sezgir ekanligini aniqladi[11]. „Florida Radiance“ va „Florida Beauty“ navlari bu yerda eng koʻp yetishtiriladigan navlardir. „FR“ shtatdagi haqiqiy sharoitda „SF“ ga qaraganda yuqori hosildorlikka ega[13]. Bu ekinning kasalliklarga chidamliligi iqtisodiy jihatdan muhim boʻlsa-da, yetishtiruvchilarning toʻlashga tayyorligi yetarlicha oʻrganilmagan[9].

Shaftoli

tahrir

Ispaniyadan olib kelingan shaftolilar 1500-yildan buyon oʻstiriladi[14]. 1700-yillarning oxiriga kelib, Atlantika markaziy shtatlari bilan eksport savdosi rivojlandi, Baltimor Florida shaftolilarini atrofdagi mintaqaga tarqatadigan birinchi markaz boʻldi[14]. Yuqoridagi qulupnay vositasi kabi, genomik tanlash uchun qisqartirilgan SNP massivi Florida universiteti tomonidan shaftoli uchun moslashtirildi[10][8].

Shaftoli sitrus koʻkalamzorlashtirish tufayli oʻsadigan daraxt hisoblanadi[15][16]. Florida yetakchi shtat Kaliforniyaga qaraganda ancha kam shaftoli yetishtiradi. Yilning ob-havosiga qarab, yigʻim-terim mavsumi mart oyining oxiridan may oyining oxiri yoki iyun oyining boshigacha davom etadi[17]. Yogʻingarchilikning koʻpayishi bilan zararkunandalar va kasalliklar miqdori koʻpayganligi sababli yozda hosil kamayib, yil oxiriga qadar hosil tugaydi.

Sitrus

tahrir
 
Florida Bok Tower bogʻining sitrus daraxtlari (2008)

Sitrus yetishtirish 1500-yillarda boshlangan boʻlsa-da, 1920-yildan keyin tijorat maqsadida yetishtirila boshlandi[14]. Avvaliga bu zararkunandalar va kasalliklarning ogʻir epidemiyasi tufayli yomonlashdi, bu holat mahalliy iqlim va relyefni yaxshi tushunmaslik sababli sodir boʻldi[14]. Kumquat Floridaga 1800-yillarning oxirida kiritilgan. Floridada ekilgan eng keng tarqalgan kumquat navi Nagami hisoblanadi[18] Dade City har yili Kumquat Festivaliga[19] mezbonlik qiladi. Festivalda Dade shahri, Pasko okrugiga xos boʻlgan kumquat pirogi tayyorlanadi[20].

2019-yil holatiga koʻra apelsinlar Floridadagi sitrus yetishtirishning 93% ini, greypfrut 6% ini, mandarin va tangelo 1% ini ni tashkil qiladi[21]. 2018-yil uchun barcha pul tushumlarining 10,9 foizini sitrus mevalari tashkil etdi[22]. 2006-yilda Floridada barcha sitrus mevaning 67 foizi, apelsinning 74 foizi, mandarinning 58 foizi va greypfrutning 54 foizi yetishtirilgan. Shtatdagi tijorat apelsin yetishtirishning qariyb 95 foizi qayta ishlashga moʻljallangan. 2019-yildagi maʼlumotlarga koʻra, sitrus mevalar yetishtirish boʻyicha beshta yetakchi okruglar "DeSoto (12,8 million quti), Polk (12,5 million quti), Highlands (10,8 million quti), Xendri (10,5 million quti) va Hardi (8,16 million quti) edi. Florida qishloq xoʻjaligi maʼlumotlariga koʻra ular birgalikda Floridadagi sitrus mevalarining 71 foizini tashkil qiladi[21]. Xalqaro yangi sitrus mevalar eksporti 2,05 million „4/5 bushel qutisi“ ni tashkil etdi va Yaponiya greypfrut eksportining asosiy qismini egalladi. Floridaning apelsin va mandarin eksportining koʻp qismini esa Kanada egallaydi. Florida qishloq xoʻjaligi malumotlariga koʻra 2018-2019-yilgi mavsumda 4,70 million gallon muzlatilgan konsentrlangan apelsin sharbati va 0,38 million gallon muzlatilgan konsentrlangan greypfrut sharbati eksport qilingan[21].

Pomidor

tahrir
 
Princeton, Florida shahrida Pomidor terish (1957)

Shtat yangi pomidor bozorida birinchi oʻrinda turadi[23][24]. Yigʻim-terim deyarli yil davomida, oktyabrdan iyungacha davom etadi[23]. Iyuldan sentyabrgacha boʻlgan yozning eng yuqori harorati hosilni quritadi va hatto iyun va oktyabr oylarining issiqligi hosildorlikni kamaytiradi, apreldan maygacha va noyabrdan yanvargacha yilning eng katta hosili olinadi[23].

Mango

tahrir

Florida AQShdagi eng yirik mango ishlab chiqaruvchi hudud hisoblanadi[25]. Floridadagi birinchi tijorat mango mevazori 1833-yilda ekilgan[26]. 20-asrda mango yetishtirish va koʻpaytirish Janubiy Florida shtatidagi Genri Ford va Thomas Edison kabi badavlat erkaklarning sevimli mashgʻuloti edi[27].

Shakarqamish

tahrir
 
Tampa shahri yaqinidagi shakarqamish maaydoni (1920)

Shtat mamlakatdagi eng yirik shakarqamish ishlab chiqaruvchisi boʻlib, u asosan qandga qayta ishlanadi[28]. Florida shtatidagi shakarqamish sanoati 1760-yillarda Britaniya mustamlakasi davrida boshlangan[29]. 1960-yilda Qoʻshma Shtatlar Kubadan import qilishni toʻxtatgandan soʻng Florida shakarqamish ishlab chiqarish sezilarli darajada kengaytirdi[30].

Shakarqamishining koʻp qismi Janubiy Floridadagi Okeechobee koʻli janubiy va janubi-sharqiy qirgʻoqlari boʻylab organik tuproqlarda yetishtiriladi, bu yerda vegetatsiya uzoq va qish odatda issiq boʻladi[30].

Boshqa ekinlar

tahrir
 
Burquest va Stockbridge Company xodimlari Sarasota, Florida yaqinida selderey qutilarini yuk mashinalariga yuklashmoqda.(1945)

Floridadagi sotuvlar boʻyicha eng katta fermer xoʻjaliklari toifasi $2,3 milliardlik manzarali oʻsimliklar yetishtirish boʻlib, u koʻchatzor, issiqxona, gul va chirindi mahsulotlarini oʻz ichiga oladi[31]. Boshqa mahsulotlarga pomidor va selderey kiradi. Shtat AQSh uchun shirin makkajoʻxori va yashil loviyaning eng yirik ishlab chiqaruvchisi hisoblanadi[32] .

Shtat prostata bezi va siydik ajratish kasalliklarini davolash uchun muqobil tibbiyot boʻlgan arra palmetto rezavor mevalari boʻyicha deyarli monopoliyaga ega[33].

Mamlakatdagi Bammiyaning katta qismi bu yerda, ayniqsa Dade shahri atrofida ekiladi[34][35]. Bamiya oʻsimligi maʼlum darajada shtat boʻylab yetishtiriladi va shuning uchun yilning oʻn oyida bu yerda boʻladi[34]. Hosildorlik 18 000 funt/akr (20 000 kg/ga) dan 30 000 funt/akr (34 000 kg/ga) gacha oshadi[34]. Ulgurji narxlar 18 dollar/bushel gacha oshishi mumkin[34]. Mintaqaviy IPM markazlari shtatning janubiy qismi uchun zararkunandalarga qarshi integratsiyalashgan boshqaruv rejalarini taqdim etadi[34]. Qoʻshma Shtatlardagi koʻpgina tijorat xurmo yetishtirish Kaliforniya va Florida shtatlariga toʻgʻri keladi. Qoʻshma Shtatlardagi xurmo bogʻlarining aksariyati kichik oʻlchamda boʻladi[36].

Atrof-muhit muammolari

tahrir

Everglades hududi qishloq xoʻjaligining asosiy markazidir. Qishloq xo'jaligining atrof-muhitga taʼsiri, ayniqsa suvning ifloslanishi bugungi kunda Florida shtatida asosiy muammo hisoblanadi[37][28].

Mehnat omili

tahrir

Floridaning dastlabki mustamlakasi davridan Fuqarolar urushigacha boʻlgan qishloq xoʻjaligi mehnatining katta qismi qullar tomonidan amalga oshirilgan[38]. Florida pomidor sanoati tarixdan migrantlar mehnatiga tayangan[39]. Ushbu mehnatdan foydalanish Floridaning Immokalee shaharchasida keng tarqalgan edi [40].

Zararkunandalar va kasalliklar

tahrir

Mogʻorlash

tahrir

Mogʻorlash Botrytis cinerea kasalligidir. Bu qo'ziqorin tufayli yuzaga kelgan botrytis Fruit Rot, hamma joyda boʻlgani kabi, bu yerda ham eng muhim qulupnay kasalliklaridan biri va hosildan keyingi kasalliklar hisoblanadi[5]. Baʼzan hosildorlik yoʻqotishlar shtatda 50% dan oshishi mumkin[5]. Kasallik uchun qulay sharoitlar bu yerda noyabrdan martg oyigacha sodir boʻladi va uning eng ogʻir turi fevral va mart oylarida sodir boʻladi[5]. Vaqt va ingredientlar boʻyicha fugitsid qarorlari qabul qilinganda[41], UFl Oziq-ovqat va qishloq xoʻjaligi fanlari instituti tavsiyasiga koʻra qulupnay tekshiruvini tavsiya qiladi.[5] Profilaktik fungitsidlari patogen uchun ishlatilinmaydi va shuning uchun mavsumda koʻplab spreylar yagona variant hisoblanadi[5]. Bu kasallikda koʻp fungitsidga chidamlilik bilan bogʻliq katta muammo bor. Aksariyat B.C izolatlar ikkidan oltitagacha qarshilik koʻrsatadi[5]. Uchtasi eng keng tarqalgan boʻlib, faqat fludioksonil mahsulotlari koʻp populyatsiyalarda har qanday himoyani taʼminlaydi[42]. Chidamli B. C. 2012-yilda shtat boʻylab hosilni yoʻqotishga sabab boʻldi[42]. Yoʻqotishni boshqarish uchun juda muhim va monoton fungitsidlardan foydalanish toʻgʻri yoʻl emas[5]. Metil bromid – ishlab chiqarishning muhim qismi va uning taqiqlanishi tuproqni fumigatsiya qilish uchun muqobil variantlar bilan birga xarajatlarni sezilarli darajada oshiradi, chunki keyingi pestitsidlarni qo'llash uchun mavsum davomida va muqobillarning yetarli darajada samarasizligi uchun hosildan keyin foydalanish kerak[2].

Boshqa zararkunandalar va kasalliklar

tahrir
 
sitrus saratoni bilan zararlangan oʻsimlik

Sitrus saratoni (Xanthomonas axonopodis) tashvishlanarli masala boʻlib qolmoqda[14]. 1997-yildan 2013-yilgacha sitrus daraxtlarining oʻsishi 25% ga kamaydi. Sitrus ko'kalamzorlashtirish kasalligini davolab boʻlmadi. 2006 va 2012-yillar oraligʻida bu kasallik 4,5 milliard dollar yoʻqotgan. 2014-yil holatida bu qishloq xoʻjaligining asosiy muammosi edi[43]. Yillik tijorat sitrus inventarizatsiyasi natijalari shuni koʻrsatdiki, 2019-yilda sitrus ekinlari 2018-yilga nisbatan 4 foizga kamaygan va 1966-yilda boshlangan seriyadagi eng past koʻrsatkich boʻlgan. 2018–2019-yilgi mavsumda 16 411 gektar sof yoʻqotish kuzatilgan va bu oʻtgan yilgi koʻrsatkichdan ikki baravar koʻp. 25 ta okrugda oʻtkazilgan soʻrovning 24 tasi yoki 96 foizi ekin maydonlarining qisqarishini qayd etgan. Faqat Sarasota, Florida hududida 2018–2019 yilgi mavsumda ekin maydonlarining oʻsishini kuzatildi[21]. Boshqa asosiy sitruslar bilan bogʻliq muammolar qatoriga sitrus ildiz oʻti Diaprepes abbreviatus, sitrus barglarini oʻstiruvchi Phyllocnistis citrella va Diaphorina citri hasharotlari kiradi[14].

Pomidor, bulgʻor qalampiri va qulupnay metil bromidning eng koʻp foydalanuvchilari boʻlgan va shuning uchun bosqichma-bosqich toʻxtatilishi muqobil tuproq fumigantlari uchun qiyin tanlovlarni talab qildi[44].

Drosophila bu yerdagi maymunjon, shaftoli, gilos, qulupnay, malina va qoragʻatlarga xavf tugʻdiradi[14]. D. Suzukii Shimoliy Amerikaning koʻp qismiga Kaliforniyaga, shu jumladan Floridaga birinchi tanishuvdan boshlab kiritilgan[14].

Qulupnay antraknoziga odatda Colletotrichum acutatum sabab boʻladi[6]. Adaskaveg va Hartin 1997-yil bu yerda qulupnayda eng keng tarqalgan kasallikni aniqlagan[6].

Kuzgi qurt (Spodoptera frugiperda) bu yerda asosiy zararkunanda hisoblanadi. Janubiy Florida Shimoliy Amerikadagi koʻchmanchilar uchun ikkita qishlash joylaridan biri (ikkinchisi Janubiy Texas)[45]. Shunday qilib, butun shtat va ayniqsa janub har yili qattiq zarbaga uchraydi. Tabiiy bakteriyalar foydali boʻldi, ammo bu yerda baʼzi biologik pestitsidlar qarshiligi paydo boʻldi va hosildorlikka katta xavf tugʻdirdi. Huang va boshqalar, 2014 yil shtat janubida yuqori darajadagi Cry1F qarshiligi topdi. Bu ehtimol Puerto-Rikodan chidamli FAW migratsiyasining natijasidir. Umuman olganda, bir nechta Cry1F-r tadqiqotlari bu yerda keng tarqalgan. 2012, 2014 yoki 2016-yillarda Floridada Cry1F-r topilmadi. Ushbu allel Puerto-Rikoda juda keng tarqalgani sababli, ular FAWning PRdan Floridaga sezilarli immigratsiyasini qoʻllab-quvvatlamadi[46].

 
Ceratitis capitata, erkagi

Medfly Ceratitis capitata Kaliforniya va Texasda tanilgan[47](p79)[48]. Boshqa shtatlarda ham keng tarqalgani uchun bu hasharot muhim vazifa edi. Steril hasharotlar texnikasi yordamida u Shimoliy Amerikadan butunlay yoʻq qilindi[47](p79)[48].

Pomidorning bakterial dogʻiga Xanthomonas axonopodis vesicatoria sabab boʻladi, Pseudomonas syringae pomidor bakteriyasini ishlab chiqaradi. Bu yerda yangi bozor pomidorida ikkalasi ham iqtisodiy ahamiyatga ega[49].

Kumush bargli oq pashsha bu yerda birinchi marta 1986-yilda kuzatilgan[50]. Ilgari bu yerda faqat A shtammi maʼlum boʻlgan va faqat ekin zararkunandalari bor edi[50]. 1986-yilda SLW asosiy ekin zararkunandalari va ekin kasalliklarining asosiy tashuvchisi boʻldi[50]. Oʻshandan beri A shtammi Qoʻshma Shtatlardan butunlay yoʻq boʻlib ketdi va B shtammi bu yerda keng tarqalgan muammo boʻlib qolmoqda[50].

Saltmarsh Caterpillar Floridada meva va sabzavotlar yetishtirishda keng tarqalgan zararkunanda hisoblanadi[51].

1930-yillarda import qilingan qizil chumolilar Alabamaga kelganidan soʻng, ular tezda Floridaga tarqaldi[52].Chumolilarning tuproq kovlashishi, tepalik qurishi, dala mashinalariga xalaqit berishi, oʻsimliklar bilan oziqlanishi va chorva mollariga hujumi tufayli bu qishloq xoʻjaligi sezilarli darajada susaydi[52].

Mahsulot

tahrir

2002-yilda qalampir va pomidor davlat uchun dollar qiymatida birinchi va ikkinchi oʻrinlarni egallagan va sitrus mevalari, ayniqsa apelsinlar ham iqtisodiyotning asosiy qismi edi[44]. 2019-yilga kelib pomidor 1-oʻrin, apelsin 2-oʻrin, qalampir esa 3-oʻrinni egalladi[53]. Eksport borasida goʻsht Florida shtatining oladigan eng katta daromadi hisoblanadi[53].

Qishloq xoʻjaligi malumotlariga koʻra 2019-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlarida Florida bulgʻor qalampiri va pomidor, shuningdek, greypfrut, apelsin, shakarqamish va tarvuzlar yetishtirish qiymati boʻyicha birinchi oʻrinni egalladi[54].

Manbalar

tahrir
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Jones, Katie „How Plant City became the Winter Strawberry Capital of the World“. WTSP (2022-yil 3-mart). Qaraldi: 2022-yil 3-iyun.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Guan, Zhengfei; Wu, Feng; Whidden, Alicia „FE1013/FE1013: Florida Strawberry Production Costs and Trends“. Electronic Data Information Source (EDIS). Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), UFl (2020-yil 5-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 3-iyun.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Enjoy fresh Florida qulupnaylari, dekabrdan aprelgacha mavjud!“. Florida Strawberry Growers Association (2018-yil 12-mart). Qaraldi: 2022-yil 3-iyun.
  4. ↑ „Special Days & Discounts“. Florida Strawberry Festival (2017-yil 8-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 3-iyun.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Mertely, J.C.; Oliveira, M. S.; Peres, N. A. „PP230/PP152: Botrytis Fruit Rot or Gray Mold of Strawberry“. Electronic Data Information Source (EDIS). Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), UFl (2022-yil 15-fevral). Qaraldi: 2022-yil 3-iyun.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Dowling, Madeline; Peres, Natalia; Villani, Sara; Schnabel, Guido (2020). "Managing Colletotrichum on Fruit Crops: A "Complex" Challenge". Plant Disease (American Phytopathological Society) 104 (9): 2301–2316. doi:10.1094/pdis-11-19-2378-fe. ISSN 0191-2917. PMID 32689886. 
  7. ↑ „Strawberry - Plant Breeding Program“. University of Florida Institute of Food and Agricultural Sciences (UF IFAS) (2022-yil 8-iyul). Qaraldi: 2022-yil 23-iyul.
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 Iezzoni, Amy F.; McFerson, Jim; Luby, James; Gasic, Ksenija; Whitaker, Vance; Bassil, Nahla; Yue, Chengyan; Gallardo, Karina et al. (2020-11-01). "RosBREED: bridging the chasm between discovery and application to enable DNA-informed breeding in rosaceous crops". Horticulture Research (Nature + Nanjing Agricultural University) 7 (1): 177. doi:10.1038/s41438-020-00398-7. ORCIDs: KC 0000-0003-4391-5262. NB 0000-0001-8625-2740. JDZ 0000-0001-8360-486X. EvdW 0000-0002-9443-5974. TMD http://orcid.org/0000-0001-5455-0524. ISSN 2662-6810. PMID 33328430. PMC 7603521. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=7603521. 
  9. ↑ 9,0 9,1 Li, Zongyu; Gallardo, R. Karina; McCracken, Vicki; Yue, Chengyan; Whitaker, Vance; McFerson, James R.; Li, Zongyu; Gallardo, R. Karina; McCracken, Vicki; Yue, Chengyan; Whitaker, Vance; McFerson, James R. (2020), „Grower Willingness to Pay for Fruit Quality versus Plant Disease Resistance and Welfare Implications: The Case of Florida Strawberry“, Journal of Agricultural and Resource Economics, Western Agricultural Economics Association, doi:10.22004/AG.ECON.302450
  10. ↑ 10,0 10,1 Verma, S.; Bassil, N.V.; van de Weg, E.; Harrison, R.J.; Monfort, A.; Hidalgo, J.M.; Amaya, I.; Denoyes, B. et al. (2017). "Development and evaluation of the Axiom® IStraw35 384HT array for the allo-octoploid cultivated strawberry Fragaria × ananassa". Acta Horticulturae (International Society for Horticultural Science (ISHS)) (1156): 75–82. doi:10.17660/actahortic.2017.1156.10. ISSN 0567-7572. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Andoza:Unbulleted list citebundle
  12. ↑ Hokanson, Stan; Finn, Chad (2000). "Strawberry Cultivar Use in North America". HortTechnology (American Society for Horticultural Science (ASHS)) 10 (1): 94–106. doi:10.21273/horttech.10.1.94. ISSN 1063-0198. 
  13. ↑ Wu, Feng; Guan, Zhengfei; Whitaker, Vance (2018-04-03). "Florida Strawberry Growers Need More Early Yield to Improve Profitability". EDIS (University of Florida George A Smathers Libraries) 2018 (2). doi:10.32473/edis-fe1032-2017. ISSN 2576-0009. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 14,7 Integrated Pest Management – Pesticide Problems, Vol.3, 1, Springer Dordrecht, 2014 — XXI+474+27 b/w illustrations, 33 colour-bet. DOI:10.1007/978-94-007-7796-5. ISBN 978-94-024-0022-9 ISBN 978-94-007-7796-5. ISBN 978-94-007-7795-8. 
  15. ↑ „Peaches can be profitable in three years: Researcher to growers“. Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS). University of Florida (2022-yil 6-iyun). Qaraldi: 2022-yil 8-iyun.
  16. ↑ „FE1016/FE1016: Establishment and Production Costs for Peach Orchards in Florida: Enterprise Budget and Profitability Analysis“. Electronic Data Information Source (EDIS). Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), UFl (2021-yil 26-fevral). Qaraldi: 2022-yil 8-iyun.
  17. ↑ „RFAC018/AC018: Alternative Opportunities for Small Farms: Peach and Nectarine Production Review“. Electronic Data Information Source (EDIS). Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), UFl (2022-yil 6-may). Qaraldi: 2022-yil 8-iyun.
  18. ↑ Everett, Jenny „Kumquat: Florida's Other Citrus“. gardenandgun.com. Garden and Gun. Qaraldi: 2024-yil 19-mart.
  19. ↑ Wronka, Tim „Kumquat crops down as festival returns Saturday“. baynews9.com. Bay News. Qaraldi: 2024-yil 19-mart.
  20. ↑ Filips, Sara „Kumquat Growers to host 2-day open house event ahead of festival“. wfla.com. WFLA. 2024-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2024-yil 19-mart.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Hudson, Mark (2019). "Florida Agriculture By The Numbers-2019". Florida Agriculture by the Numbers: 23. https://www.fdacs.gov/ezs3download/download/78734/2318004/Media/Files/Marketing-Development-Files/Florida-Agriculture-by-the-Numbers-2016-Statistical-Report/FL-Agriculture-by-the-Numbers-2019.pdf. 
  22. ↑ Hudson, Mark (2019). "FLORIDA AGRICULTURE BY THE NUMBERS-2019". Florida Agriculture by the Numbers: 11. https://www.fdacs.gov/ezs3download/download/78734/2318004/Media/Files/Marketing-Development-Files/Florida-Agriculture-by-the-Numbers-2016-Statistical-Report/FL-Agriculture-by-the-Numbers-2019.pdf. 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 "FE1027/FE1027: The US Tomato Industry: An Overview of Production and Trade". Electronic Data Information Source (EDIS) (Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), University of Florida). 2021-08-30. FE1027. http://edis.ifas.ufl.edu/publication/FE1027. Qaraldi: 2022-06-28. Florida qishloq xoʻjaligi]]
  24. ↑ „Tomatoes“. Agricultural Marketing Resource Center (2022-yil 27-iyun). Qaraldi: 2022-yil 28-iyun.
  25. ↑ Rusnak, Paul „More Florida Mangoes, Please! Scientists Are Working on It“. growingproduce.com. Growing Produce. Qaraldi: 2023-yil 15-may.
  26. ↑ Sowder, Amy „What's the mango's origin story?“. The Packer. thepacker.com. Qaraldi: 2023-yil 15-may.
  27. ↑ Hughes, Debbie „Growing mangoes in Southwest Florida“. news-press.com. News-Press. Qaraldi: 2023-yil 15-may.
  28. ↑ 28,0 28,1 Adno, Michael „A Fire in the River: Big Sugar and 'Black Snow' in the Everglades“. rollingstone.com. Rolling Stone. Qaraldi: 2024-yil 21-mart.
  29. ↑ Mitchell, Scott „The Sweet History of Sugarcane“. ocalastyle.com. Ocala Style. Qaraldi: 2024-yil 22-mart.
  30. ↑ 30,0 30,1 „Sugar & Sweeteners: Background“. United States Department of Agriculture, Economic Research Service. Qaraldi: 2019-yil 1-sentyabr.
  31. ↑ Doug Mayo. „Florida Panhandle Ag Facts from the 2017 Ag Census“. Panhandle Agriculture (2019-yil 28-iyun). 2019-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  32. ↑ „Corn, Green Bean Prices Rise After Florida Freezes“. Calorielab (2011-yil 1-yanvar). 2012-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  33. ↑ Moore, Mary Helen. „Berry poachers at heart of change in harvest rules“ (2018-yil 8-oktyabr), s. 1A. Qaraldi: 2018-yil 9-oktyabr.
  34. ↑ 34,0 34,1 34,2 34,3 34,4 „Southern Florida 2005 Okra PMSP“. Regional Integrated Pest Management Centers Database (2022-yil 4-may). Qaraldi: 2022-yil 30-iyun.
  35. ↑ Aguiar, José L; McGiffen, Milt; Natwick, Eric; Takele, Etaferahu. Okra Production in California. University of California, Agriculture and Natural Resources (UCANR), 2011 — 3-bet. DOI:10.3733/ucanr.7210. 7210. ISBN 978-1-60107-002-9. 
  36. ↑ Sarkhosh, Ali; Andersen, Peter C.; Huff, Dustin M. „JAPANESE PERSIMMON CULTIVARS IN FLORIDA1“. edis.ifas.ufl.edu. University of Florida. Qaraldi: 2022-yil 10-may.
  37. ↑ „Pollutants threaten the Everglades' future“. Earthmagazine.org (2012-yil 5-yanvar).
  38. ↑ Sellers, Sean; Asbed, Greg (Autumn 2011). "The History and Evolution of Forced Labor in Florida Agriculture". Race/Ethnicity: Multidisciplinary Global Contexts 5 (1): 29–49. 
  39. ↑ Jonsson, Patrik. "Trafficking: In Florida's tomato fields, a fight for ethical farm labor grows". Christian Science Monitor. https://www.csmonitor.com/World/2015/1116/Trafficking-In-Florida-s-tomato-fields-a-fight-for-ethical-farm-labor-grows. Qaraldi: 15 May 2023. Florida qishloq xoʻjaligi]]
  40. ↑ Cohen, Lisa „How America's 'ground-zero' for modern slavery was cleaned up by workers' group“. CNN. cnn.com (2017-yil 30-may). Qaraldi: 2023-yil 15-may.
  41. ↑ „Strawberry Advisory System“. AgroClimate. Qaraldi: 2022-yil 3-iyun.
  42. ↑ 42,0 42,1 Andoza:Unbulleted list citebundle
  43. ↑ Doering, Christopher. „Nelson lauds effect for state, Rubio opposes wide reach“ (2014-yil 5-fevral), s. 1A. Qaraldi: 2014-yil 5-fevral.
  44. ↑ 44,0 44,1 Rosskopf, Erin N.; Chellemi, Daniel O.; Kokalis-Burelle, Nancy; Church, Gregory T. (2005). "Alternatives to Methyl Bromide: A Florida Perspective". Plant Health Progress (American Phytopathological Society) 6 (1): 19. doi:10.1094/php-2005-1027-01-rv. ISSN 1535-1025. 
  45. ↑ Andoza:Unbulleted list citebundle
  46. ↑ . Andoza:Unbulleted list citebundle
  47. ↑ 47,0 47,1 Vacante, Vincenzo; Kreiter, Serge. Handbook of Pest Management in Organic Farming. CABI (Centre for Agriculture and Bioscience International), 2018. DOI:10.1079/9781780644998.0000. ISBN 978-1-78064-499-8. 
  48. ↑ 48,0 48,1 „History Highlight: APHIS Battles Mediterranean Fruit Fly“. USDA APHIS (2022-yil 16-may). Qaraldi: 2022-yil 17-iyun.
  49. ↑ Andoza:Unbulleted list citebundle
  50. ↑ 50,0 50,1 50,2 50,3 „Bemisia tabaci (Gennadius) or Bemisia argentifolii Bellows & Perring“. University of Florida Entomology Department (2002-yil 5-noyabr). Qaraldi: 2022-yil 9-iyul.
  51. ↑ Capinera, John „saltmarsh caterpillar - Estigmene acrea (Drury)“. University of Florida Entomology Department (2016-yil aprel). Qaraldi: 2022-yil 20-iyul.
  52. ↑ 52,0 52,1 „red imported fire ant - Solenopsis invicta“. University of Florida Entomology and Nematology Department, Institute of Food and Agricultural Sciences - (UF/IFAS) (2008-yil 18-avgust). Qaraldi: 2022-yil 31-iyul.
  53. ↑ 53,0 53,1 „Florida Agriculture Overview and Statistics“. Florida Department of Agriculture & Consumer Services (2020-yil 1-yanvar). Qaraldi: 2022-yil 28-aprel.
  54. ↑ Hudson, Mark (2019). "FLORIDA AGRICULTURE BY THE NUMBERS-2019". Florida Agriculture by the Numbers: 9. https://www.fdacs.gov/ezs3download/download/78734/2318004/Media/Files/Marketing-Development-Files/Florida-Agriculture-by-the-Numbers-2016-Statistical-Report/FL-Agriculture-by-the-Numbers-2019.pdf.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Florida_qishloq_xoʻjaligi&oldid=5247910" dan olindi