Mavzu:Impulsning saqlanish qonun

Agar moddiy nuqtalar tizimiga taʼsir qilayotgan tashqi kuchlarning geometrik yigʻindisi nolga teng boʻlsa, koʻrilayotgan tizim berk tizim deyiladi, yaʼni

boʻlsa

- ifoda koʻrinishga keladi va

boʻladi.

Bu ifoda tizim inersiya markazi impulsining saqlanish qonuni deb ataladi. Berk tizimdagi jismlar impulslarining geometrik yigʻindisi oʻzgarmas boʻlib qoladi.

Endi boʻlib, uning biror oʻqiga proeksiyasi nolga teng boʻlsa, yaʼni boʻlsa impulsning shu oʻqqa proeksiyasi oʻzgarmas boʻlib qoladi .

Bu holat (ogʻirlik kuchi maydoni taʼsiridagi jism harakati) gorizontga burchak ostida otilgan tosh yoki otilgan oʻq harakatida namoyon boʻladi.

Bu holda tizimning natijalovchi impulsi boʻlib, faqat uning oʻqiga proeksiyasi oʻzgarmas holda saqlanadi.

Masalan, jismning erkin tushishida impulsning gorizantal oʻqi yoʻnalishidagi tashkil etuvchisi

boʻlib, vertikal oʻqi yoʻnalishidagi tashkil etuvchi esa uzluksiz oʻzgara boradi.

Adabiyotlar

tahrir

Fizika kursi darslik 1-qism

•Abdurahmanov K.P.,fizika-matematika fanlari doktori,professori,Egamov O'.Fizika-matematika fanlari nomzodi,dotsent

Toshkent-2008-yil

•35,36-varaqlardan foydalanilgan