Foydalanuvchi:Jaxongir1998/Kipriksimonlarda konjugatsiya

Kiprikli hujayralardagi konjugatsiya Colpoda cucullus

Siliatlarda konjugatsiya - bu siliatlarning jinsiy jarayo kuzatilib, yadrolarning yonidagi hujayralar o'rtasida to'g'ridan-to'g'ri aloqa qilish jarayonida o'tishi bilan birga keladi. Bu o'ziga xos jinsiy jarayonning borligi siliatlarning o'ziga xos belgilaridir. Kipriklardagi jinsiy jarayon, odatiy ko'rinishdagi jinsiy jarayondan farqli o'laroq, gametalarning shakllanishi bilan birga kelmaydi, shusababli ularda zigota yo'q. Bundan tashqari, siliatlarning konjugasiyasi ko'payish, ya'ni hujayralar sonining ko'payishi bilan birga kelmaydi, shuning uchun siliatlarda konjugatsiya ko'payishsiz jinsiy jarayonning odatiy namunasidir. Kipriklarda konjugatsiya jarayonining borishi Э. Маупасом tomonidan 1889-yilda yaratilgan .

Yadro dualizmi

Infuzoriya hujayralari qo'sh yadro mavjud: ulardanmikronukleus ( Mi ) (generativ yadro), u diploid xromosomalar to'plami mavjud, keyingisi yuqori poliploid makronukleus ( Ma ) (vegetativ yadro). Hujayralarda eng oddiy ikkita yadroning borligi yadro dualizmi deyiladi . Siliatlarda konjugatsiya jarayoni bevosita shu ikki yadro bilan bog'liq.

Jaeayonning kechishi

Конъюгация у Andoza:Bt-ruslat

1. Jinsiy sheriklar bilan yaqindan munosabatda bo'lgan vegetativ hujayralar qo'sh hujayrani birlashtirgan nisbatan tor sitoplazmatik ko'prikni yaratadi, lekin hujayraning to'liq qo'shilishi kuzatilmaydi (hujayralar bir-biriga hujayra og'zi joylashgan tomondan yaqinlashadi).
2. Mi meioz yo'li bilan bo'linadi. 4 ta gaploid yadro hosil bo'ladi, uchtasi degeneratsiyalanadi va bittasi yana mitotik tarzda bo'linadi va ikkita gaploid pronukleus hosil qiladi. Bunga parallel ravishda Ma tanazzulga uchraydi va qulab tushadi.
3. Jinsiy sheriklar yadro almashadilar, ya'ni genetik material almashinuvi mavjud.
4. Ikkala hujayraning har birida sitoplazmatik ko'prik orqali kiradigan pronukleus dastlabki pronukleus bilan birlashadi va diploid sinkarionni hosil qiladi.
5. Sitoplazmatik ko'prik buziladi, sheriklar ajralib chiqadi. Endi ularning har birida o'zgartirilgan genetik material mavjud.
6. Sinkarion bir necha marta mitotik bo'linadi va hosil bo'lgan yadrolar Ma va Mi ga differensiatsiyalanadi. Shu bilan birga, endomitotik poliploidizatsiya Ma da sodir bo'ladi.

Paramecium infusoria misolida konjugatsiya bosqichlari:

Genetik nazorat

Keltirilgan ikkita siliatning konjugatsiyaga kirishi va genetik material almashishi shularningu yoki bu jinsiy turga mansubligi bilan tariflanadi, bu o'z navbatida, genetik jihatdan ajratiladi. Jinsiy turdagi tizim biopolyar bo'lishi mumkin, masalan, Paramecium aurelia, bunda qarama-qarshi jins turlari bir xil gen allellari tomonidan boshqariladigan retsessiv va dominant belgilar sifatida ko'chib o'tadi. Ko'p jinsiy turlarning holatlari ham ma'lum, jinsiy turni ham bir qancha genlar, ham bir-biriga hukmronlik qiladigan bir genning bir nechta allellari bilan topish mumkin. Jinsiy jarayonga har hil jinsiy turdagi hujayralar kirishi mumkin.

Avtogamiya

Kipriklarda yadro apparatining qayta yaralishi nafaqat konjugatsiya vaqtida, balki avtogamiya holatida ham kuzatilishi mumkin. Bunday paytda, yadro apparati avval tasvirlangan hamma bosqichlardan o'tadi, ammo ularning barchasi faqat bitta hujayrada sodir bo'ladi. Keyin hosil bo'lgan gaploid pronukleuslar birlashadi, xromosomalarning diploid to'plami tiklanadi, so'ngra makronukleus hosil bo'ladi.

Shunday qilib, konjugatsiya o'zaro urug'lanishga o'xshaydi va avtogamiya o'z-o'zini urug'lantirishga o'xshaydi.

Adabiyotlar

• С. Г. Инге-Вечтомов. Генетика с основами селекции. — СПб.: Издательство Н-Л, 2010. — 718 с. — ISBN 978-5-94869-105-3.
• Г. Л. Билич, В. А. Крыжановский. Биология. Полный курс. В 3 т. — М.: «Оникс 21 век», 2002. — Т. 3. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 5-329-00603-1.

[[Turkum:Genetika]]