Vikipediya

Foydalanuvchi:Super-M-writer/qumloq

< Foydalanuvchi:Super-M-writer
Muazzez İlmiye Çığ
Tavalludi
Muazzez İlmiye İtil

20 June 1914
Bursa, Ottoman Empire (hozir Turkiya)
Fuqaroligi Turk
Taʼlimi Ankara University
Kasbi Arxeolog, shumerolog, assirolog, yozuvchi
Turmush oʻrtogʻi M. Kemal Çığ

Muazzez İlmiye Chig (niki Itil; 1914-yil 20- iyunda tugʻilgan) — shumer sivilizatsiyasini oʻrganishga ixtisoslashgan turk arxeologi, shumerologi, assiriologi, yozuvchisi va bir asrdan ko'proq umr ko'rgan olimi. U 2006-yilda oʻzining kitobida arab ayollari kiyadigan roʻmol musulmon dunyosida paydo boʻlmagani, aslida besh ming yil avval taqilgani haqidagi soʻzlari bilan musulmon olamida bahs-munozaralarga sabab boʻldi va jahon ommaviy axborot vositalarida 2006-yilda keng yoritilgan edi.

Yoshlik davri

tahrir

Çığning ota-onasi Qrim tatarlaridan bo'lib, uning ham otasi ham onasi Turkiyaga ko'chib kelishgan, otasi tomon Merzifon shahriga, onasi tomon esa shimoli-g'arbiy Bursa shahriga-oʻsha paytda Usmonlilar imperiyasining yirik mintaqaviy maʼmuriy markazi, Turkiyaning yirikligi boʻyicha toʻrtinchi o'rinda turuvchi hududiga joylashishgan. [1]

Ta'lim ma'lumotlari

tahrir

Yana bir shimoli-g‘arbiy shahar Eskishehirda qariyb besh yil bolalarni o‘qitganidan so‘ng, Chig 1936 yilda Anqara universitetining Hittitologiya bo‘limida o‘qishni boshladi. Uning ustozlari orasida Xettlar madaniyati va tarixi davrning eng ko‘zga ko‘ringan ikki nafar olimlari, Gans Gustav Guterbok va Benno Landsberger,Ikkinchi jahon urushini Turkiyada professor sifatida o‘tkazgan [Germaniyadagi Yahudiylar tarixi|Germaniya-Yahudiy]] qochqinlar Gitler davri ustozi bor edi. .[2]

1940 yilda ilmiy darajani olgandan so'ng, minglab nusxalari tarjima qilinmagan va ob'ekt arxivida tasniflanmagan mixxat yozuvlari sohasida Istanbul arxeologiya muzeylarini o'z ichiga olgan uchta muassasadan biri bo'lgan Qadimgi Sharq muzeyida doimiy mutaxassis sifatida ko'p yillik faoliyatini boshlagan. Keyingi yillarda uning planshetlarni shifrlash va nashr etishdagi sa'y-harakatlari tufayli muzey O'rta Sharq tillarini o'rganish markaziga aylandi, unda dunyoning turli burchaklaridan qadimgi tarix tadqiqotchilari qatnashgan [2].

Professional ish faoliyati va sud ishi

tahrir

Turkiyada dunyoviylik va ayol huquqlarining ko'zga ko'ringan himoyachisi, Germaniya Arxeologiya instituti va Istanbul Qadimgi tarix universiteti faxriy a'zosi Çığ Topkapi muzeyi direktori M.Kemal Çığga turmushga chiqqan. Uning g'ayratli va tizimli tekshiruvi tufayli o'z kasbida shuhrat qozonganini o'zining kitoblari, ilmiy maqolalari va Belleten va Bilim ve Ütopya kabi jurnal va gazetalarda chop etilgan maqolalarida ko'rishimiz mumkin.Bundan tashqari, 2002-yilda mamlakatning bosh milliy moliya instituti Türkiye İş Bankası tomonidan nashr etilgan, jurnalist Serhat Öztürkning intervyulari asosida tuzilgan maqolada ham uning tarjimai-hili haqida ma'lumotga ega bo'lishimiz mumkin.

Çığ va uning noshiri "turli dinlar orasida nafratga asoslangan tafovut qo'zg'atish"da ayblangan [3][4]. O'sha dastlabki sud majlisida sudya uning ishini rad etadi va yarim soatdan kam davom etgan sud jarayonidan so'ng kitob nashriyoti oqlanadi [1] .[8][9][10].

Keyingi hayoti

tahrir

Çığ 2014-yil 20-iyunda 100 yoshga[5] va 2024-yil 20-iyunda 110 yoshga kiradi.[6]

Asarlaridan parcha

tahrir

1993 yil: Vaqt tuneli orqali Shumerga sayohat (bolalar uchun o'quv adabiyoti sifatida yozilgan)

1995 yil: Shumerda Qur'on, Injil va Tavrotning kelib chiqishi

1996: Sumerli Ludingirra [Sumerlik Ludingirra, retrospektiv ilmiy fantastika] (Ibrohim payg'ambar)

1997: Ibrohim payg'ambar, Shumer Yozuvlari va Arxeologik Topilmalarga ko'ra

1998 yil: Inannaning sevgisi [Inannaning Sevgisi, Shumerdagi E'tiqod va Muqaddas Nikoh]

2000: Xettlar va Xattuša [Ishtar tomonidan yozilgan Xettlar va Hattuša] (Yaqin Sharq sivilizatsiyasi merosi)

2002: Yaqin Sharqdagi Sivilizatsiya Merosi,

Asarlar ingliz tilidan ko'plab tarjimalarni o'z ichiga oladi.

Foydalanilgan manbalar

tahrir
  1. ↑ „Muazzez Çığ stands among the world's best Sumerologists“ (2008-yil 15-noyabr).
  2. ↑ 2,0 2,1 english/domestic/10362169.asp?scr=1 "Muazzez Chiğ dunyodagi eng yaxshi shumerologlar qatorida turibdi" (Hurriyet Daily News, 2008 yil 14 noyabr)
  3. ↑ [http://hurarsiv.hurriyet.com.tr/goster/ShowNew.aspx?id=5321468. 2006-yil 31-oktyabrda boʻlib oʻtgan sudda Çığning oqlanishi uning yanada mashhur boʻlishiga sabab boʻldi. Sud jarayonida u ayblovlarni rad etib, “Men ilmli ayolman... Men hech qachon hech kimni haqorat qilmaganman” deb o'zini oqlaydi
  4. ↑ "Turkey court clears archaeologist". (BBC News, 1 November 2006)
  5. ↑ Özlem Özdemir yazdı. „105 yıllık çınar Muazzez İlmiye Çığ Özlem Özdemir'e konuştu: "Bugüne kadar gelmemiz mucize gibi bir şey"“ (tr). OdaTV (2019-yil 22-iyul). Qaraldi: 2019-yil 4-dekabr.
  6. ↑ „Türkiye'nin ilk kadın sümerloğu 110 yaşinda“. Odatv (2024-yil 20-iyun). Qaraldi: 2024-yil 20-iyun.









Aslı Erdoğan
 
Aslı Erdoğan (2020)
Tavalludi 8-mart 1967-yil (1967-03-08) (57 yosh)
Istanbul, Turkiya
Taxallusi Aslı Erdoğan (2020-dan Carole Parodi)
Kasbi Yozuvchi va inson huquqlari himoyachisi
Fuqaroligi Turk
Taʼlimi Robert College
Boğaziçi University
Mukofotlari Chevalier des Arts et des Lettres (2020)
Simone de Beauvoir Price (2018)
Václav Havel Price (2019)
Erich Maria Remarque Price (2018)
Tucholsky Award (2016)
D. Welle Story Awards (1997)
Sait Faik Story Awards (2010)

Aslı Erdoğan 1967-yil 8-martda tugʻilgan turkiyalik yozuvchi, inson huquqlari himoyachisi va sobiq siyosiy mahkum, Oʻzgʻur Gündem gazetasi va sobiq “Radikal” gazetasining sharhlovchisi. Uning ikkinchi romani ingliz tilida [1][2] va sakkizta kitobi yigirma tilga tarjima qilingan.

Aslı Erdoğan-adabiyot yozuvchisi, Actes Sud, Penguin Germany, The City kabi turli nashriyotlar tomonidan nashr etilgan, ingliz, fransuz, nemis kabi yigirma tilga tarjima qilingan sakkizta kitob, roman, she'riy nasr va insholar to'plamlari muallifi. U turli milliy va xalqaro gazetalarda sharhlovchi bo‘lib ishlagan va 2016-yilda kurdparast Özgür Gündem gazetasi bilan hamkorlik qilgani uchun hibsga olingan. Asli Erdoğan adabiyot, san'at va inson huquqlari bo'yicha Simone de Beauvoir mukofoti yoki Erich Maria Remarque Tinchlik mukofoti kabi ko'plab mukofotlarga sazovor bo'ldi. Uning ishi teatrga moslashtirilgan va Milan, Grats va Avignonda[3] klassik baletda, radioda, qisqa metrajli filmda[4] va nihoyat operada rol o'ynagan. Hozirda u Germaniyada muhojirlikda yashaydi[5].


Yoshligi

tahrir

U Istanbulda tugʻilgan, 1983-yilda Robert kollejini va 1988-yilda Boʻgʻozichi universiteti kompyuter muhandisligi boʻlimini tamomlagan. CERN da zarrachalar fizikasi boʻlib ishlagan. 1991 yildan 1993 yilgacha va u yerda olib borgan tadqiqotlari natijasida Bogʻozichi universitetida fizika boʻyicha fan mutaxasisi darajasini oldi.[6] U 1996- yilda doimiy yozuvchi bo'lish uchun Turkiyaga qaytishdan oldin Braziliyaning Rio-de-Janeyro shahrida fizika bo'yicha PhD uchun tadqiqot boshlaydi.[7]

Yozuvchilik faoliyati

tahrir

Uning The Final Farewell Note nomli ilk hikoyasi 1990-yilda Yunus Nadi nomidagi Yozuvchilar Tanlovida uchinchi o‘rinni egallaydi. Uning birinchi romani “Kabuk Odam” (“Qo‘rg‘on odam”) 1994-yilda nashr etilgan va 1996-yilda “Mucizevi mandarin” (“Mo‘jizaviy mandarin”) bir-biriga bog‘langan hikoyalar turkumi bilan chiqqan. Uning “Yog‘och qushlar” nomli qissasi 1997-yilgi tanlovda Deutsche Welle radiosidan birinchi mukofotga sazovor bo‘lgan va ikkinchi romani “Kırmızı Pelerinli Kent” (“Qizil ridodagi shahar”) xorijda ko'plab maqtovlarga sazovor bo'lgan va ingliz tiliga tarjima qilingan.[7]

U 1998 yildan 2000 yilgacha PEN Internationalning Qamoqxonadagi yozuvchilar qo‘mitasining Turkiyadagi vakili bo‘lgan. Shuningdek, Turkiyaning Radikal gazetasi uchun “Boshqalar” nomli ruknini yozgan, maqolalari keyinchalik to‘planib, Bir Yolculuk Ne Zaman Biterkitobi sifatida nashr etilgan.[8]

U ko'p sayohat qiladi va antropologiya va Amerika qit'asining mahalliy xalqlari madaniyatiga qiziqadi.

2011-yil dekabridan 2012-yilning mayigacha Literaturhaus Zürich va PWG Foundation taklifiga binoan,[9] Erdoğan Zürichning “qarorgohdagi yozuvchisi” bo'lgan.[10]

U 2016-yilda Polshaning Krakov shahridagi Xalqaro qochoq shaharlari ICORN jurnalining rezident-yozuvchisi boʻlgan. Turkiyaga qaytganidan keyin u [[kurd] tarafdorlari uchun Özgur Gündem jurnalida yozishni davom ettirgan.[11]

Hibsga olinishi

tahrir
 
Erdoğanni qo‘llab-quvvatlovchi namoyish, Krakow, 2016-yil sentabr. Bannerda “AsliErdoğan va Turkiya rejimining siyosiy mahbuslarini ozod qiling” deb yozilgan.

Erdog'an 2016-yil 16-avgust kuni Özgür Gündem gazetasiga politsiya tomonidan uyushtirilgan reyd chog'ida gazetaning maslahat kengashi a'zosi sifatida hibsga olingan[12][13] . 20 avgust kuni u suddan oldingi hibsxonada saqlandi[14]. Özgur GündemÖzgürlükçü Demokrasi (Libertar Demokratiya) ya'ni "Aslining do'stlari" deb nomlangan kundalik ruknini orqali tezda muvaffaqiyatga erishdi[15]. To'rt oydan keyin u sudgacha ozod qilindi. 2017-yil iyun oyida sayohatga qo‘yilgan taqiq olib tashlanganidan so‘ng u Turkiyadan Germaniyaga jo‘nab ketdi va u yerda surgunda yashadi.[16]

  1. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AE00
  2. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AE000
  3. ↑ „"Requiem pour une ville perdue" d'Asli Erdoğan“ (fr). France Culture (2020-yil 10-iyul). Qaraldi: 2020-yil 23-dekabr.
  4. ↑ „Captif“ (fr-FR). Captif. Qaraldi: 2020-yil 23-dekabr.
  5. ↑ „Exiled Turkish novelist Asli Erdogan acquitted in terror trial“ (en). France 24 (2020-yil 14-fevral). Qaraldi: 2020-yil 23-dekabr.
  6. ↑ „Asli Erdogan – Astier-Pécher Literary & Film Agentligi“ (en-EN). Qaraldi: 2022-yil 6-dekabr.
  7. ↑ 7,0 7,1 Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AE03
  8. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AE04
  9. ↑ „Stiftung PWG - Bosh sahifa“. Qaraldi: 2019-yil 26-avgust.
  10. ↑ „Rezidensiyadagi yozuvchi“ (de). Der Landbote. Qaraldi: 2020-yil 11-dekabr.
  11. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named i
  12. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named e
  13. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named AE02.
  14. ↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named hdn1
  15. ↑ „Turkiya: taniqli yozuvchi va faol Asli Erdo'g'an qamaldi“. [ [English PEN]] (22-avgust 2016-yil).
  16. ↑ Luque, Xavier [https: //freeturkeyjournalists.ipi.media/trials-calendar/ozgur-gundem-main-trial-3-2-2-2-2-2-2-2/ „Ozgur Gündem Main Trial“] (en-US). 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Foydalanuvchi:Super-M-writer/qumloq&oldid=4454040" dan olindi