John Galsworthy
Tavalludi 14-avgust 1867-yil
Kingston upon Thames, Surrey, England
Vafoti 31-yanvar 1933-yil(1933-01-31)
(65 yoshda)
Hampstead, London, England
Mukofotlari Adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti(1932)
Turmush oʻrtogʻi Ada Galsworthy
Qarindoshlari
Imzosi

John Galsworthy (1867-yil 14-avgust – 1933-yil 31-yanvar) ingliz yozuvchisi va dramaturgi edi. U "The Forsyte Saga" nomli romanlar trilogiyasi va keyingi ikki trilogiyasi "A Modern Comedy" va „End of the Chapter“ orqali mashhur boʻlgan. Galsworthy 1932-yilda adabiyot boʻyicha Nobel mukofotiga loyiq topilgan.


Hayoti va faoliyati

tahrir

Yoshlik davri

tahrir

John Galsworthy 1867-yil 14-avgustida Kingston Hilldagi Parkfildda (hozirda Galsworthy uyi deb yuritiladi[1]) tugʻilgan. U John Galsworthy[n 1] (1817-1904) va uning rafiqasi Blanche Bailey née Bartleetlarning (1837–1915) toʻrt farzandining ikkinchi farzandi, yaʼni katta oʻgʻli edi[3]. John londonlik katta advokat boʻlgan, shuningdek, u Devonshire dehqon oilasidan boʻlgan otasidan meros boʻlib qolgan katta boylikka egalik qilgan.

Galsworthy toʻqqiz yoshiga qadar gubernatorlikda taʼlim olgan[4]. 1876-yilga kelib u Bournemouthdagi Saugeen kichik tayyorgarlik maktabiga yuboriladi. Yosh Galsworthy u yerga yolgʻiz ketmaydi, unga ukasini ham sherik qilib joʻnatishadi va bu albatta uni quvontirdi. 1881-yilning yoz mavsumida u Harrow maktabida oʻqish uchun Saugeenni tark etadi. U yerda maktab futbol jamoasining aʼzosi va sardori boʻladi[5]. Keyinchalik bir zamondoshi uni „Harrowdagi eng yaxshi futbolchi va yuguruvchilardan biri“ deb taʼriflagan[6].

Galsworthyning asarlari The Silver Box, 1906
Joy, 1907
Strife, 1909
Justice, 1910
The Little Dream, 1911
The Pigeon, 1912
The Eldest Son, 1912
The Fugitive, 1913
The Mob, 1914
A Bit o' Love, 1915
The Foundations, 1916
The Skin Game, 1920
Six Short Plays, 1921 [n 2]
A Family Man, 1921
Loyalties, 1922
Windows, 1922
The Forest , 1924
Old English, 1924
The Show, 1925
Escape, 1926
The Silver Spoon, 1926
Exiled, 1929
The Roof, 1929.[8]

Advokat va sayohatchi sifatida

tahrir

Galsworthy otasi xohlaganidek advokatlik kasbiga kiradi. 1890-yilda u Lincolnʼs Innga qabul qilinadi va advokatlikka chaqiriladi . Hollowayning taʼkidlashicha, Galsworthy katta advokatning oʻgʻli sifatida uning ishlari yosh advokat uchun juda yaxshi edi. Uning otasi oʻz yoʻlida yaxshi ishga joylashtirib qoʻyishi va uni boshqa advokatlarga tavsiya qilishi mumkin edi[9] [n 3] Shunga qaramay, u advokat sifatida ishlashga ishtiyoqi yoʻq edi. U kanadadagi baʼzi oilaviy mulklarni koʻzdan kechirish uchun otasining tashabbusi bilan akasi Hubert bilan birgalikda Kanada boʻylab sayohatga joʻnadi[9].

1904-yilda Galsworthyning otasi vafot etadi va oʻgʻlining Ada ismli ayol bilan munosabatlari haqida bosqalar ham habar topadi. Dafn marosimidan soʻng, er-xotin Dartmoor chekkasidagi Manaton qishlogʻining Wingstone fermasida tunashadi. Bu ular u yerga qilgan koʻp tashriflarining birinchisi edi va toʻrt yildan soʻng Galsworthy binoning bir qismini uzoq muddatga ijaraga oldi[11]. Er-xotin Galsworthy va Adalar umrlarining oxirigacha farzandli boʻla olishmaydi. Ada Galsworthyning hayotidagi asosiy shaxs boʻlgan, qolaversa, yozuvchi va dramaturg sifatida rivojlanishiga muhim taʼsir koʻrsatgan[12][13].

Mashxurlikka erishishi

tahrir

The Island Pharisees (1904) asarida Galsworthy oʻzi koʻp murojat qiladigan mavzularni, yaʼni, qashshoqlikning oqibatlari va konventsiya cheklovlari yoritgan, natijada katta maqtovga sazovor boʻlgan[14]. Ammo u oʻzining ilk katta muvaffaqiyatlariga erishguncha oradan yana ikki yil vaqt oʻtadi. Uning tarjimai holini yozuvchi V. H. Marrot 1906-yilni Galsworthyning annus mirabilisi, yaʼni moʻjizakor yil deb ataydi[15]. Mart oyida uning "The Man of Property" romani William Heinemann tomonidan nashr etilgan va dekabrda Harley Granville-Barker Londondagi Royal Court teatrida The Silver Box filmiga rahbarlik qilgan[16].


Galsworthyning ilk spektakllarning hammasi ham ochiq-oydin siyosiy yoki polemik mavzularga ega emas edi. Masalan, Joy (1907) yosh ayolning ota-onasining nohaqliklarga qarshi kurashishi haqida[17], qolaversa "Qochqin" (1913) romanida bir-biriga toʻgʻri kelmasligi sababli nikohi buzilgan er-xotinlar tasvirlangan. Ammo Strifeda (1909) Cornish qalay konida ishchilarning ish beruvchilar ekspluatatsiyasiga qarshi kurashini tasvirlaydi[18]. Adliya (1910) asarida boʻlsa qamoqxonalarda bir kishilik kameralardan foydalanishga qarshilik haqida[18], The Eldest Son (1912) filmining mavzusi ayollarning oilada ham, jamiyatda ham qatagʻon qilinishi[18], The Mob (1914) jingoizm va urush siyosatiga eʼtibor beradi[19].

1914-yil avgustida Birinchi jahon urushi boshlanganda boshqalarga qarganda Galsworthy qarama-qarshi qarashlarga ega edi. U sivilizatsiyalashgan davlatlar bir-biri bilan urush qilishlaridan dahshatga tushdi, lekin Belgiyani nemis bosqinidan himoya qilishni toʻgʻri deb hisobladi[20]. Galsworthy armiyada xizmat qilish uchun juda keksa edi va u urush harakatlariga yetarlicha hissa qoʻshmayotganini tobora koʻproq his qilib borar edi. U oʻzining katta miqdordagi Amerika gonorarini urush xayriyalariga qoʻshadi. U massajchi boʻlish uchun oʻqiydi va Fransiyag koʻngilli sifatida ketdi va Valens yaqinidagi Martouret shahridagi Bénévolé kasalxonasida yaralangan askarlarga terapiya qiladi[21]. Xotini u bilan birga borib, kasalxonaga kir yuvishda yordam berar edi. Nihoyat, ular 1917-yilda Angliyaga qaytib kelishadi[22].

Galsworthy's plays The Silver Box, 1906
Joy, 1907
Strife, 1909
Justice, 1910
The Little Dream, 1911
The Pigeon, 1912
The Eldest Son, 1912
The Fugitive, 1913
The Mob, 1914
A Bit o' Love, 1915
The Foundations, 1916
The Skin Game, 1920
Six Short Plays, 1921 [n 4]
A Family Man, 1921
Loyalties, 1922
Windows, 1922
The Forest , 1924
Old English, 1924
The Show, 1925
Escape, 1926
The Silver Spoon, 1926
Exiled, 1929
The Roof, 1929.[8]

Asarlari

tahrir
Galsworthy's plays The Silver Box, 1906
Joy, 1907
Strife, 1909
Justice, 1910
The Little Dream, 1911
The Pigeon, 1912
The Eldest Son, 1912
The Fugitive, 1913
The Mob, 1914
A Bit o' Love, 1915
The Foundations, 1916
The Skin Game, 1920
Six Short Plays, 1921 [n 5]
A Family Man, 1921
Loyalties, 1922
Windows, 1922
The Forest , 1924
Old English, 1924
The Show, 1925
Escape, 1926
The Silver Spoon, 1926
Exiled, 1929
The Roof, 1929.[8]

Uning zamondoshi Somerset Moem singari Galsworthy ham oʻzining dastlabki faoliyatida romanlaridan koʻra koʻproq pyesalari bilan tanilgan. Yozuvchilik faoliyati tugashiga oʻttiz yil qolganida teatrni tashlab ketgan Maughamdan farqli oʻlaroq[23] Galsvorsi 1906-yilda "The Silver Box" dan 1929-yilda "The Roof" gacha boʻlgan pyesalar yozishni davom ettirdi[24]. Maugham singari, pyesalar kamdan-kam hollarda qayta tiklanadi, garchi Forsyte Saga va boshqa baʼzi romanlar muntazam ravishda qayta nashr etilgan. [25]


Manbalar

tahrir

Havolalar

tahrir
  • John Galsworthyning ishlari Standard Ebooksda elektron shaklida
  • John Galsworthyning ishlari Gutenberg loyidasida
  • John Galsworthyning asarlari Faded Pageda (Canada)
  • John Galsworthyning asarlari va u haqidagi asarlar internet arxivida
  • The Forsyte Chronicles
  • John Galsworthyning asarlari LibriVoxda
  • John Galsworthyning asarlari Open Libraryda
  • John Galsworthy asarlari Great War teatrida
  • John Galsworthy Nobelprize.orgda
  • List of Works

[[Turkum:Adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti sovrindorlari]] [[Turkum:1933-yilda vafot etganlar]] [[Turkum:1867-yilda tugʻilganlar]]

  1. Cherry and Pevsner, p. 321
  2. Gindin, p. 18
  3. Harvey, Geoffrey "Galsworthy, John (1867–1933)", Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004 Andoza:ODNBsub
  4. Gindin, p. 38
  5. Dupré, p. 26
  6. "Mr John Galsworthy", The Times, 2 February 1933, p. 15
  7. 7,0 7,1 7,2 Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named list
  8. 8,0 8,1 8,2 Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named who
  9. 9,0 9,1 Holloway, p. 11
  10. Gooch, Graham, and Michael Williams. "barrister", A Dictionary of Law Enforcement, Oxford University Press, 2015 (subscription required)
  11. Cooper, pp. 322–324
  12. Dupré, p. 50; Holloway, p. 15; and Gindin, p. 85
  13. Fisher, John. „The Ada Galsworthy Saga“, The Times, 18 September 1976, p. 6
  14. Drabble (1985), p. 376
  15. Marrot, p. 162
  16. Holloway, p. 89
  17. "Strife", The Bystander, 2 October 1907, p. 24
  18. 18,0 18,1 18,2 Gindin, p. 119
  19. Gindin, p. 338
  20. Gindin, p. 349
  21. Dupré, pp. 224–225
  22. Dupré, p. 227
  23. Raphael, p. 64
  24. Holloway, pp. 98–100
  25. Morgan, p. 669


Manba xatosi: <ref> tags exist for a group named "n", but no corresponding <references group="n"/> tag was found