Futbol boʻyicha SSSR chempionati (ligalar tizimi)

Futbol boʻyicha SSSR chempionati – Sovet Ittifoqining futbol jamoalari oʻrtasida har yili oʻtkazilgan turnir. 1936— 1991-yillarda chempionat o'yinlari o'tkazilgan.

Turli yillarda Sovet Ittifoqi chempionati turli xil darajadagi ligalarga boʻlingan: 1938 va 1941-yillarda liga tizimida faqat bitta chempionat turnir oʻtkazilgan boʻlsa, 1937-yilda beshtagacha turli darajadagi liga turniri oʻtkazilgan.

SSSR chempionatining dvizionlari

Oliy liga^[1] – SSSR chempionatlar tizimining asosiy kuchli ligasidir. Gʻolib mamlakat chempioni deb eʼlon qilingan. Mavsumni muvaffaqiyatsiz o'tkazib, so'ngi o'rinni egallagan jamoalar Birinchi ligaga o'tkazillgan.
Birinchi liga^[2] – SSSR chempionatining ikkinchi eng kuchli ligasi. 1946-yildan 1969-yilgacha (1963-yilgi mavsumdan tashqari) koʻp bosqichli turnir sifatida o'tkazilgan. Birinchi bosqichda guruh gʻoliblari (yoki pley-off ishtirokchilari), ikkinchisida esa final turniri ishtirokchilari aniqlangan. Divizionning eng yaxshi jamoalari Oliy ligada qatnashish huquqini qoʻlga kiritgan. Eng yomon natija qayd etgan jamoalar Ikkinchi ligaga o'tkazillgan.
Ikkinchi liga^[3] – SSSR chempionatining uchinchi kuchli divizionidir. Bu koʻp bosqichli turnir edi: birinchi bosqichda guruhlar gʻoliblari (va/yoki pley-off ishtirokchilari) aniqlandi, ikkinchisida turnir jadvalidagi yakuniy oʻrinlar taqsimlandi. Divizionning eng yaxshi jamoalari Birinchi ligada qatnashish huquqini qoʻlga kiritdi.
Ikkinchi quyi liga^[4] – SSSR chempionatining toʻrtinchi eng kuchli divizionidir. Bu koʻp bosqichli turnir boʻldi: birinchi bosqichda guruh gʻoliblari aniqlandi, ikkinchi bosqichda turnir jadvalidagi yakuniy oʻrinlar taqsimlandi. Divizionning eng yaxshi jamoalari Ikkinchi ligada qatnashish huquqini qoʻlga kiritdi.

Bundan tashqari, 1937-yilgi chempionatda yana bir beshinchi divizion, „D guruhi“ tashkil etilgan^[5]^[6]

Yillar boʻyicha jamoalar soni

Miqdori mavsum boshida koʻrsatilgan.

Yil	Jami	D1	D2	D3	D4
1936 (Bahor)	28	7	8	8	5
1936 (Kuz)	30	8	8	8	6
1937	76	9	7	10	12+11+9
1938	26	26
1939	37	14	23
1940	28	14	14
1941	15	15
1945	30	12	18
1946	157	12	26	119
1947	80	13	67
1948	99	14	75
1949	102	18	84
1950	33	19	14
1951	32	15	18
1952	32	15	17
1953	43	12	31
1954	49	13	36
1955	44	12	32
1956	48	12	36
1957	76	12	64
1958	106	12	94
1959	113	12	101
1960	164	22	142
1961	169	22	147
1962	172	22	150
1963	189	20	18	151
1964	195	17	27	151
1965	214	17	32	165
1966	237	19	53	165
1967	268	19	59	190
1968	355	20	84	251
1969	372	20	87	265
1970	256	17	22	66	151
1971	162	16	22	124
1972	166	16	20	130
1973	160	16	20	126
1974	152	16	20	116
1975	147	16	20	111
1976	157	16	20	121
1977	164	16	20	128
1978	175	16	20	139
1979	184	18	24	142
1980	196	18	24	154
1981	199	18	24	157
1982	200	18	22	160
1983	199	18	22	159
1984	202	18	22	162
1985	193	18	22	153
1986	199	16	24	159
1987	199	16	22	161
1988	207	16	22	169
1989	233	16	22	195
1990	286	13	20	66	187
1991	321	16	22	66	217

Manbalar

↑ 1936-1940 – Gruppa „A“; 1945-1949 – Gruppa I; 1950-1962 – Klass „A“; 1963 – Klass „A“, pervaya podgruppa; 1964-1969 – Klass „A“, pervaya gruppa; 1970 – Klass „A“, visshaya gruppa; 1971 – Klass „A“, visshaya liga
↑ 1936-1940 – Gruppa „B“; 1945-1949 – Gruppa II; 1950-1962 – Klass „B“; 1963 – Klass „A“, vtoraya podgruppa; 1964-1969 – Klass „A“, vtoraya gruppa; 1970 – Klass „A“, pervaya gruppa
↑ 1936-1937 – Gruppa „V“; 1938-1945 – ne bilo; 1946 – Gruppa III; 1947-1962 – ne bilo; 1963-1969 – Klass „B“; 1970 – Klass „A“, vtoraya gruppa
↑ 1936-1937 – Gruppa „G“; 1938-1969 – ne bilo; 1970 – Klass „B“; 1971-1989 – ne bilo
↑ „Чемпионат СССР 1937 Группа «Города Востока» Группа «Д» Футбол“. 2016-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-aprel.
↑ „Футбольные события 1937 года. Впервые на футбольные поля СССР вышли Дальневосточные команды. Судостроитель Владивосток четвертый в Группе «Д» СССР Города Востока.“. 2016-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-aprel.

Havolalar

Futbol boʻyicha SSSR chempionati SSSR chempionatlarining barcha protokollari (oliy liga)

[1] 1936-1940 – Gruppa „A“; 1945-1949 – Gruppa I; 1950-1962 – Klass „A“; 1963 – Klass „A“, pervaya podgruppa; 1964-1969 – Klass „A“, pervaya gruppa; 1970 – Klass „A“, visshaya gruppa; 1971 – Klass „A“, visshaya liga

[2] 1936-1940 – Gruppa „B“; 1945-1949 – Gruppa II; 1950-1962 – Klass „B“; 1963 – Klass „A“, vtoraya podgruppa; 1964-1969 – Klass „A“, vtoraya gruppa; 1970 – Klass „A“, pervaya gruppa

[3] 1936-1937 – Gruppa „V“; 1938-1945 – ne bilo; 1946 – Gruppa III; 1947-1962 – ne bilo; 1963-1969 – Klass „B“; 1970 – Klass „A“, vtoraya gruppa

[4] 1936-1937 – Gruppa „G“; 1938-1969 – ne bilo; 1970 – Klass „B“; 1971-1989 – ne bilo

[5] „Чемпионат СССР 1937 Группа «Города Востока» Группа «Д» Футбол“. 2016-yil 19-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-aprel.

[6] „Футбольные события 1937 года. Впервые на футбольные поля СССР вышли Дальневосточные команды. Судостроитель Владивосток четвертый в Группе «Д» СССР Города Востока.“. 2016-yil 22-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-aprel.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]