Gʻozlar

Gʻozlar (lot. Anser) – suv qushlarining oʻrdaksimonlar oilasi gʻozsimonlar turkumiga mansub urugʻ.

Anser Qazilma davri: Miocene-Holocene
Juft bo‘z g‘ozlar, Anser anser
Biologik klassifikatsiya
Tip tur
Anas anser Linnaeus, 1758
Turlar
Anser albifrons Anser anser A. a. anser A. a. rubrirostris A. a. domesticus Anser brachyrhynchus Anser caerulescens Anser canagicus Anser cygnoides A. c. cygnoides A. c. domesticus Anser fabalis Anser erythropus Anser indicus Anser rossii Anser serrirostris and see text
Sinonimlari
Chen Boie, 1822 (but see text) Cygnopsis Brandt, 1836 Cycnopsis Agassiz, 1846 (emendation) Eulabeia Reichenbach, 1852 Philacte Bannister, 1870 Heterochen Short, 1970 (but see text)

Tashqi koʻrinishi

Gʻozlarning tumshugʻi ajralib turadi. Tumshugʻining tepa qismi pastki qismiga qaraganda kattaroq va oʻtkir qirrali tirnoq bilan tugaydi. Tumshugʻ chetlarida kichik tishlar mavjud. Boʻyni oʻrta uzunlikda (oʻrdaklarnikidan uzun, ammo oqqushlarnikidan qisqaroq), oyoqlari ancha uzun, oʻrdaklarnikiga qaraganda tanasining oʻrta qismiga yaqinroq joylashgan.

Patlari va parlari juda yaxshi rivojlangan. Narlar modalardan deyarli farq qilmaydi. Faqat narning burni tumshugʻining boshida, shuningdek, tanasi bir oz kattaroq boʻladi.

Koʻpgina gʻozlar xavf ostidaligida yoki asabiylashganda qichqiradi, gʻagʻalaydi va vishillaydi.

Yashash tarzi

Gʻozlar oʻtloq va botqoqli yerlarda, baʼzilari dengiz qirgʻoqlarida yashaydi; yaxshi yuradi va yuguradi; tez uchadi, lekin oʻrdaklarga qaraganda sekin suzadi va shoʻngʻiydi. Oʻrdak va oqqushlarga qaraganda suvda kamroq hayot kechiradi, hayotining koʻp qismini quruqlikda oʻtkazadi. Gʻozlar qishlash va uyalash hududlariga kechalari yuqori balandlikda, juda tez uchib boradi.

Oziqlanishi

Ular asosan oʻsimliklar va urugʻlarning yashil qismlari bilan oziqlanadi. Oʻtkir tishli tumshugʻi yordamida ular oʻt, don, karamni chimchilab, barglar, rezavorlar, dukkaklilar va otquloqlarni terib yeyishadi. Oʻsimliklardan tashqari, baʼzi turlar ham mayda umurtqali hayvonlar va hasharotlar bilan oziqlanadi.

Koʻpayishi

Gʻozlar juft boʻlib yashaydilar va migratsiya paytida ular katta toʻdalarda toʻplanishadi. Ular botqoqlarda, baʼzilari daraxtlarda in quradilar; odatda 6-12 donagacha tuxum qoʻyadi. Nar tuxum bosmaydi, urgʻochisini va joʻjalar ochib chiqqanda, butun oilani himoya qilib, yaqin atrofda yuradi.

Yana qarang

• Xonaki gʻoz

Adabiyotlar

• Бейчек В., Штясны К. Птицы. Иллюстрированная энциклопедия. — М.: «Лабиринт-пресс»
• Акимушкин И. Мир животных. Птицы, рыбы, земноводные и пресмыкающиеся. — М.: «Мысль», 1995