Gʻusman Qosanov

Gʻusman Qosanov
Shaxsiy maʼlumotlari
Jinsi	Erkak
Tavallud paytidagi ismi	qozoqcha: Ғұсман Сыйттықұлы Қосанов
Fuqaroligi	SSSR
Tavallud sanasi	1935-yil 25-may; Izatulla qishlogʻi, Bel-Agach tumani, Sharqiy Qozogʻiston viloyati, Qozogʻiston ASSR, RSFSR, SSSR
Vafot sanasi	1990-yil 19-iyul; Olma-Ota, Qozoq SSR, SSSR
Boʻyi	175 sm
Vazni	68 kg
Sport
Qaysi sport	Yengil atletikachi
Medallar
	Rim 1960, Olimpiada o'yinlari, Kumush medal

Gʻusman Sittikovich Qosanov (qozoqcha: Ғұсман Сыйттықұлы Қосанов) (1935—1990)-SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi (1965), sovet sportchisi, 1960-yilda Rimda boʻlib oʻtgan Olimpiadaning kumush medali sovrindori (4×100 metr estafeta), Olimpiya oʻyinlarining birinchi medal sovrindori — asli Qozogʻiston va etnik qozoq .

Biografiyasi

Gʻusman Qosanov Semipalatinsk viloyatida katta oilada tugʻilgan. Argʻin qabilasining qorakesek urugʻining jalikpas turkumidan keladi^[1]. 1951-yilda Semipalatinsk temir yoʻl maktabiga oʻqishga kirdi.Oʻqishdan tashqari, u sport bilan shugʻullangan: futbol, changʻi sporti, yengil atletika, xokkey.

Armiyada xizmat qilayotganda u Sevastopolga xizmat qilish uchun yuborilgan. Bu yerda u tankga qarshi mudofaa maktabiga qabul qilindi. Bir marta 100 metrga yugurish boʻyicha kadetlar oʻrtasidagi musobaqada u kutilmaganda ajoyib natija koʻrsatdi-10,8 soniya.

1955-yilda Ukraina SSR chempionatida Kosanov 100 metrga yugurishda 10,7 soniya natija qayd etdi. Shohsupaning ikkinchi pogʻonasiga koʻtarildi. Taniqli sportchi Leonid Bartenev oʻshanda Qosanov ustidan 0,1 soniyada gʻalaba qozongan Ukraina chempioni boʻldi. 1957-yilda mashhur murabbiy Aleksandr Aleksandrovich Maslovskiy Kosanovni Kishinyov shahriga taklif qildi. U boʻlajak rafiqasi Ryndenko Zinaida Tixonovna bilan qayerda uchrashadi^{[manba kerak]}. Gʻusman jismoniy madaniyat texnikumiga oʻqishga kiradi va yengil atletika bilan shugʻullanishda davom etadi.Birinchi musobaqada u 200 va 400 metrga va 4×100 estafetasida Moldova chempioni boʻldi. 1960-yil bahorida 4×100 m estafetada Qurolli Kuchlarning birlashgan jamoasi 40,7 soniya natija bilan gʻalaba qozondi.

SSSR chempioni maqomida Kosanov mamlakat terma jamoasi tarkibida 1960-yilda Rimda boʻlib oʻtadigan oʻyinlarga tayyorgarlik koʻrmoqda. Gusman Kosanov, Leonid Bartenev, Yuriy Konovalov va Edvin Ozolin SSSR terma jamoasi tarkibida 4 × 100 m estafeta poygasida yugurish yoʻlakchasiga kirishdi. Ushbu musobaqalarda SSSR terma jamoasi 40,1 soniya natija qayd etdi. (qoʻlda soniya hisoblagich) Germaniya terma jamoasidan keyin kumush medal sohibiga aylanadi. Gusman Kosanov oʻz vataniga Olimpiya oʻyinlarining birinchi kumush medalini keltirgan birinchi qozoq sifatida milliy sport turlari tarixiga abadiy kirdi.^[2].

1962-yilda Qosanov Qozogʻistonga qaytib, SKA (Olma-Ota) jamoasida oʻynay boshladi.

1964-yilda Tokioda boʻlib oʻtgan oʻyinlarda Qosanov ham estafetada qatnashgan, ammo bizning jamoamiz (Edvin Ozolin, Boris Zubov, Gʻusman Qosanov va Boris Savchuk) 8-trekda 39,4 soniya natija bilan (qoʻlda soniya hisoblagichi) bor-yoʻgʻi beshinchi oʻrinni egallagan, faqat magʻlub boʻlgan. Amerikaliklar 39,0 soniyalik jahon rekordi bilan chempion boʻlishdi.

1965-yilda Kiyevda, SSSR-AQSh oʻyinida, Sovet estafetasi toʻrtligi 4×100 m estafetada SSSRning yangi rekordi-39,3 bilan gʻalaba qozonib, amerikaliklardan oʻch oldi. Butun kvartet — Edvin Ozolin, Gʻusman Qosanov, Amin Tuyakov va Nikolay Politiko SSSRda xizmat koʻrsatgan sport ustasi unvonini oldi.

Gʻusman Qosanovning Marat (1962-yil 26-martda tugʻilgan) va Arman (1971-yil 28-yanvar) ismli ikki oʻgʻli hamda Asanali (1999-yil 17-sentyabrda tugʻilgan) va Diasali (2001-yil 31-iyulda tugʻilgan) ikki nabirasi bor^[3].

Mukofotlari

Gʻ.Qoʻsanov Mehnat Qizil Bayroq ordeni ^{[manba 1599 kun koʻrsatilmagan]}, "Mehnatdagi farqi uchun" medali ^{[manba 1599 kun koʻrsatilmagan]}.

Xotirasi

Olmaotada har yili uning nomidagi yengil atletika boʻyicha xalqaro turnir oʻtkaziladi.

Semeyda har yili Gʻ.Qosanov xotirasiga bagʻishlangan oliy oʻquv yurtlari va kollejlar oʻrtasida kross boʻyicha Qozogʻiston Respublikasining individual jamoaviy chempionati oʻtkaziladi

Qiziq faktlar

100 m masofaga yugurishda Kosanovning shaxsiy rekordi 10,2 soniya (1962)^[4], bu oʻsha paytda Edvin Ozolin tomonidan SSSR rekordining takrori boʻlgan va hozirgacha Qozogʻiston rekordi hisoblanadi. Natijani faqat Gʻusmanning SSSR va Qozogʻiston SSR terma jamoalaridagi hamkasbi, 200 m masofaga yugurish boʻyicha uch karra SSSR chempioni (1965,1966 va 1967) va oʻsha paytdagi SSSR rekordchisi 200 m masofaga yugurish boʻyicha takrorlashi mumkin edi. Yugurish — 20,6 s (1965) Amin Tuyakov.

Manbalar

↑ "Qarakesek shejіresі", ekіnshі tom, Pavlodar, „EKO“ JShS baspaxanasi, T.A. Yeңsebaev. Kіtaptiң taralimi — 500 dana. 2017
↑ „Олимпийские герои Казахстана“. 7-dekabr 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-iyun 2017-yil.
↑ „Несдающийся Амин“. 1-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-iyun 2017-yil.
↑ „Gusman Kosanov“. 25-oktabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-avgust 2012-yil.

[1] "Qarakesek shejіresі", ekіnshі tom, Pavlodar, „EKO“ JShS baspaxanasi, T.A. Yeңsebaev. Kіtaptiң taralimi — 500 dana. 2017

[2] „Олимпийские герои Казахстана“. 7-dekabr 2016-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-iyun 2017-yil.

[3] „Несдающийся Амин“. 1-dekabr 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30-iyun 2017-yil.

[4] „Gusman Kosanov“. 25-oktabr 2012-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-avgust 2012-yil.

[1]

[2]

[3]

[4]