Galina Uspenskaya

Galina Nikolayevna Uspenskaya
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1943-yil 4-mart; Toshkent, Oʻzbekiston SSR, SSSR
Vafoti	2006-yil 26-avgust (63 yosh) ; Sankt-Peterburg
Fuqaroligi	SSSR → Rossiya
Turmush oʻrtogʻi	Mixail Ivanovich Smirnov
Bolalari	Anton Mixaylovich Uspenskiy
Onasi	Matryona Ivanovna Rojanovskaya
Otasi	Nikolay Sergeyevich Uspenskiy
Kasbi	Arxitektor

Galina Nikolayevna Uspenskaya (1943-yil 4-mart, Toshkent — 2006-yil 26-avgust, Sankt-Peterburg) — sovet va rus arxitektori va oʻqituvchisi, „Toshkent — goʻzal davr“ kitobi muallifi. Loyihalar va qurilgan ob’ektlar muallifi: turar-joy va jamoat binolari, shaharsozlik majmualari, shahar va shaharchalarning bosh rejalari. Xususiy uylar, turar-joy va jamoat interyerlarini loyihalash, landshaft arxitekturasi bilan shugʻullangan.

Tarjimai holi tahrir

Otasi — Nikolay Sergeyevich Uspenskiy (Gleb Sergeyevich Baranov)^[1]. 1943-yilda Kursk yaqinida gʻoyib boʻlgan, u yerda sapyor qoʻshinlari tarkibida jang qilgan. Onasi — Matryona Ivanovna Rojanovskaya (Zemlyanova) (1910-1980) Toshkent botanika bogʻida ilmiy xodim boʻlib ishlagan. Onasi va oʻgay otasi Stanislav Yulianovich Rojanovskiy (1901-1974) bilan Uchitelskaya koʻchasida (Qori Niyozov, 18-uy, 16-kvartira) katta amakisi Timofey Klimentyevich Zemlyanov (1863-1929(?)) tomonidan qurilgan ikki xonali uyda yashagan.

1961-yilda Toshkent politexnika institutining arxitektura fakultetiga oʻqishga kirgan. 1967-yildan Toshgiprogor, Toshgenplan, ToshZNIIEP loyiha institutlarida arxitektor va ilmiy xodim lavozimlarida ishlagan. 1967-1970-yillarda u Mixail Ivanovich Smirnov bilan turmush qurib yashagan, 1968-yilda uning oʻgʻli Anton tugʻilgan. 1970-yilda Arxitektorlar uyushmasi aʼzoligiga qabul qilingan. 1971-yilda Hamza Hakimzoda Niyoziy nomidagi Sanʼatshunoslik instituti aspiranturasiga „ish boʻyicha“ oʻqishga kirgan. Oʻsha yili u Anatoliy Izrailevich Lisga turmushga chiqqan. Buxoroning anʼanaviy binolari boʻyicha sotsiologik tadqiqot olib borgan.

1974-yilda oʻgay otasi S.Yu.Rojanovskiy fojiali ravishda vafot etgan. 1975-yilda oʻz tashabbusi bilan oilasini Ryazanga koʻchirgan. „Ryazangrajdanproekt“ loyiha institutida arxitektor boʻlib ishlagan. 1976-yilda Moskva arxitektura institutida shaharsozlik boʻyicha malaka oshirish kurslarida qatnashgan. 1980-yilda onasi M.I.Zemlyanova-Rojanovskaya vafot etgan. 1983-yilda Ryazan sanʼat maktabiga maxsus fanlar: arxitektura asoslari, materialshunoslik, arxitektura va qurilish chizmasi, kompozitsiya oʻqituvchisi sifatida ishga kirgan. RSU dizayn boʻlimi uchun „Arxitektura asoslari“ dasturi loyihasining, „Interyerda koʻrgazma“ uslubiy ishlanmasining muallifi hisoblanadi. U oʻz ishida arxitekturaviy plener amaliyotidan foydalangan, talabalar bilan Ryazan viloyatining arxitektira yodgorliklarini ziyorat qilgan. 1985-yilda ikkinchi nikohi buzilgan. 1986-yil oxirida u ogʻir kasal boʻlib qolgan, olti oy oʻtgach, II-guruh nogironi deb tan olingan va ishdan ketgan.

1989-yildan arxitektura ishlariga qaytgan, tez-tez kasalliklarga va operatsiyalarga qaramay, tanlovlar va koʻrgazmalarda qatnashgan. 1990-yilda Ryazan shahri uchun „Sovet ayoliga shon-sharaf“ Butunittifoq arxitektura va haykaltaroshlik tanlovida 1-oʻrinni egallagan (haykaltarosh Raisa Lysenina va rassom Anton Uspenskiy bilan birga). 1997-yildan asosan xususiy interyer va landshaft arxitekturasi bilan shugʻullangan. Uning loyihalariga koʻra, 17 ta xususiy, tijorat va jamoat interyerlari qurilgan, turli oʻlchamdagi 9 ta landshaft loyihasi — uy-joylardan tortib yirik turar-joy massivlarigacha qurilgan. U xalqaro, Butunittifoq, Rossiya, viloyat va shahar tanlovlari, festivallari va arxitektura koʻrgazmalari ishtirokchisi va nomzodi boʻlgan. 1997-yilda ijodiy faoliyati uchun Rossiya arxitektorlar ittifoqi kengashining stipendiyasi bilan taqdirlangan.

2003-yilda oxirgi kasalligi belgilari paydo boʻlgan. 2004-yilda Sankt-Peterburgdagi oʻgʻlinikiga koʻchib oʻtgan. Operatsiya halokatli tashxisni tasdiqladi, shundan soʻng u ikki yildan koʻproq vaqt yashagan. Xotiralarni yozib olgan, shaxsiy interyerning eskizini ishlab chiqqan. Soʻnggi toʻqqiz oy davomida u yotib qolgan, 2006-yil 26-avgustda vafot etgan va Pavlovskiy qabristoniga dafn qilingan (3-sektor, 20-qator, 17-oʻrin).

2008-yilda G.N.Uspenskayaning hikoyalari, xotiralari, eslatmalarini oʻz ichiga olgan „Toshkent — go‘zal davr“ (Sankt-Peterburg: Sanʼatning yangi dunyosi. Tuzuvchi A.M.Uspenskiy) kitobi nashr etilgan. ISBN 978-5-902640-06-6.

2017-yilda G.N.Uspenskayaning asarlari — „Sovet ayoliga shon-sharaf“ arxitektura-haykaltaroshlik majmuasi loyihasidan grafik varaqlar (1990) va „Ryazan shahridagi markaziy bozorni rekonstruksiya qilish“ arxitektura loyihasining fotosuratlari (1997) „Ryazan tarixiy-meʼmoriy muzey-qoʻriqxonasi“ da saqlash uchun qabul qilingan.

Nashrlari tahrir

„Samarqand, Buxoro, Xiva tarixiy shaharlarining sotsiologik va demografik tuzilishi“ ilmiy maʼruzalari (hammuallif) — „ToshZNIIEP“ ilmiy toʻplamlari, 1974-1976-yillar.

„Ryazan shahri uchun landshaft parki loyihasi“ maqolasi — „Landshaft arxitekturasi“ jurnali, 1992-yil 6-7-son.

Manbalar tahrir

↑ Iz knigi G. N. Uspenskoy „Tashkent — prekrasnaya epoxa“: "Moy papa drujil so svoim sverstnikom, Uspenskim Nikolaem Sergeevichem, odnim iz dvux bratev Uspenskix. Drugoy bil direktorom Tashkentskoy konservatorii, i neobiknovenno mnogo sdelal dlya uzbekskoy muziki, i voobщe dlya vsey muzikalnoy kulturi Uzbekistana (…) I vot etot Uspenskiy, kotoriy zanimalsya muzikoy, u nego bil rodnoy brat — svyaщennik. Ya ochen ploxo razbirayus v etix chinax, kakoy-to tam ne znayu, episkop, ne episkop, v obщem, chego-to takoe. A kogda nachalis goneniya na serkov, ego vzyali, doprosili, soslali, no vernuli, — zdes eщe poslablenie bilo, u nas je do okrain doxodilo vsegda nemnogo s opozdaniem. Potom borba bolee jestokaya poshla.. V obщem, on uspel ponyat, chto emu nado spasat semyu. Semyu on otoslal v Sibir, k svoim rodstvennikam dalnim, a starshiy sin otkazalsya exat, brosit otsa. I togda moy otes predlojil emu pomenyatsya dokumentami, — takim obrazom, on ne rasstalsya s drugom. Cherez nekotoroe vremya moego otsa vzyali, no u nego ne bilo nikakix svyazey s etim mirom. To est — on Uspenskiy, nu i chto, — Uspenskiy?! — Vot sirota kolomenskaya, zakonchil gorniy texnikum. Mama vot est, — prichem mama v eto vremya jila v Xarbine, chto toje ne sposobstvovalo ego uspexu. No on skazal, chto mama vishla zamuj i uexala. Sprosili ego druzey, no oni bili preduprejdeni. — Nu odnofamilsi, bivayut je odnofamilsi, prichem zdes ya? Yest eщe Uspenskie v etom gorode. Ot nego otstali. A tot, znachit, ostalsya kak Baranov, so svoim papoy. I papu vse-taki vzyali, i soslali, i ubili, a sin jiv ostalsya. Pri etom on zanimalsya sovershenno podpolnoy svyaщennicheskoy deyatelnostyu, sin vot etogo svyaщennika. Yest takoy malenkiy gorodochek, poselochek pod Tashkentom, — Kibray. V etom Kibrae bila takaya serkov, pochti katakombnaya. Vot on tam vse eto vremya i zanimalsya pravoslavnim delom, eto bili primerno 1928—1932 godi, vot tak vot. Papa — on tak i bil Uspenskim. I nichego s nim ne delali ploxogo. A potom, kogda oni s mamoy pojenilis, i rodilas ya, u nego bila bron, i ego poslali na reku Angren, na rudniki, i on tam rabotal gornim injenerom. V 1943-em bron s nego snyali i poslali na front. A uj kogda ego poslali na front, vse dokumenti podnyali, i skazali: „Kto je ti na samom dele?“ I na front on poshel kak Baranov. I propal bez vesti tam, kak Gleb Baranov. I vot eta familiya nam dostalas, — Uspenskie, ya ostalas kak Uspenskaya, poskolku bila zaregistrirovana do ego uxoda na front".

[1] Fransuz „Auchan“ oʻrniga sovet ayoliga haykal oʻrnatilishi kerak edi // Novaya gazeta — Ryazan, 05/12/2017.
[2] (Wayback Machine saytida 2020-02-25 sanasida arxivlangan) Arxitektor Galina Uspenskaya xotirasiga bagʻishlangan „Loyiha gʻolibi“ koʻrgazmasi // vezdekultura.ru, 05/11/2017.
[3] Ryazan aholisi Moskva shossesidagi savdo markazi saytida joylashtirmoqchi boʻlgan park loyihasini koʻrdilar // mediaryazan.ru, 05/11/2017.

Havolalar tahrir

[1] Iz knigi G. N. Uspenskoy „Tashkent — prekrasnaya epoxa“: "Moy papa drujil so svoim sverstnikom, Uspenskim Nikolaem Sergeevichem, odnim iz dvux bratev Uspenskix. Drugoy bil direktorom Tashkentskoy konservatorii, i neobiknovenno mnogo sdelal dlya uzbekskoy muziki, i voobщe dlya vsey muzikalnoy kulturi Uzbekistana (…) I vot etot Uspenskiy, kotoriy zanimalsya muzikoy, u nego bil rodnoy brat — svyaщennik. Ya ochen ploxo razbirayus v etix chinax, kakoy-to tam ne znayu, episkop, ne episkop, v obщem, chego-to takoe. A kogda nachalis goneniya na serkov, ego vzyali, doprosili, soslali, no vernuli, — zdes eщe poslablenie bilo, u nas je do okrain doxodilo vsegda nemnogo s opozdaniem. Potom borba bolee jestokaya poshla.. V obщem, on uspel ponyat, chto emu nado spasat semyu. Semyu on otoslal v Sibir, k svoim rodstvennikam dalnim, a starshiy sin otkazalsya exat, brosit otsa. I togda moy otes predlojil emu pomenyatsya dokumentami, — takim obrazom, on ne rasstalsya s drugom. Cherez nekotoroe vremya moego otsa vzyali, no u nego ne bilo nikakix svyazey s etim mirom. To est — on Uspenskiy, nu i chto, — Uspenskiy?! — Vot sirota kolomenskaya, zakonchil gorniy texnikum. Mama vot est, — prichem mama v eto vremya jila v Xarbine, chto toje ne sposobstvovalo ego uspexu. No on skazal, chto mama vishla zamuj i uexala. Sprosili ego druzey, no oni bili preduprejdeni. — Nu odnofamilsi, bivayut je odnofamilsi, prichem zdes ya? Yest eщe Uspenskie v etom gorode. Ot nego otstali. A tot, znachit, ostalsya kak Baranov, so svoim papoy. I papu vse-taki vzyali, i soslali, i ubili, a sin jiv ostalsya. Pri etom on zanimalsya sovershenno podpolnoy svyaщennicheskoy deyatelnostyu, sin vot etogo svyaщennika. Yest takoy malenkiy gorodochek, poselochek pod Tashkentom, — Kibray. V etom Kibrae bila takaya serkov, pochti katakombnaya. Vot on tam vse eto vremya i zanimalsya pravoslavnim delom, eto bili primerno 1928—1932 godi, vot tak vot. Papa — on tak i bil Uspenskim. I nichego s nim ne delali ploxogo. A potom, kogda oni s mamoy pojenilis, i rodilas ya, u nego bila bron, i ego poslali na reku Angren, na rudniki, i on tam rabotal gornim injenerom. V 1943-em bron s nego snyali i poslali na front. A uj kogda ego poslali na front, vse dokumenti podnyali, i skazali: „Kto je ti na samom dele?“ I na front on poshel kak Baranov. I propal bez vesti tam, kak Gleb Baranov. I vot eta familiya nam dostalas, — Uspenskie, ya ostalas kak Uspenskaya, poskolku bila zaregistrirovana do ego uxoda na front".

[1]

Galina Nikolayevna Uspenskaya

Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	1943-yil 4-mart Toshkent, Oʻzbekiston SSR, SSSR
Vafoti	2006-yil 26-avgust (63 yosh) Sankt-Peterburg
Fuqaroligi	SSSR → Rossiya
Turmush oʻrtogʻi	Mixail Ivanovich Smirnov
Bolalari	Anton Mixaylovich Uspenskiy
Onasi	Matryona Ivanovna Rojanovskaya
Otasi	Nikolay Sergeyevich Uspenskiy
Kasbi	Arxitektor