Galvanotexnika

Galvanotexnika — amaliy elektrokimyoning boʻlimi boʻlib, u metall kationlarini qandaydir katodda choʻktirish paytida yuzaga keladigan fizik va elektrokimyoviy jarayonlarni tavsiflaydi.

Shuningdek, galvanotexnika deganda maʼlum bir taglik(asos)ga qandaydir metallarni elektrokimyoviy qoplashda ishlatiladigan texnologik usullar va uskunalari tushuniladi. Galvanik (elektrolitik) metall qoplash usuli elektroliz jarayoniga asoslangan

Galvanoplastika – bu qolipga metallni choʻktirib asl ob’ektning mukammal nusxalarini yaratishga imkon beruvchi jarayon.

Yaratilish tarixi

Isaak soboridagi galvanoplastik haykallar

Galvanoplastika 1838 yilda, matematik Karl Yakobining ukasi rus fizigi Boris Yakobi tomonidan kashf etilgan. Tanga galvanotexnika orqali olingan birinchi mahsulot edi. Yakobi birinchi marta teskari qolip olish uchun tangadan foydalangan va undan muomaladagi tanga nusxasini yaratgan. Olim qalbakilashtirishning yangi usulini kashf etganini tushunib, hosil boʻlgan mahsulotni yoʻq qildi ^[1] . Texnologiya tezda butun Rossiya imperiyasiga tarqaldi. Xususan, Sankt-Peterburgdagi Isaak sobori neflaridagi haykallar shu tarzda yaratilgan (qarang. rasm). Boris Semyonovich kashfiyoti uchun Demidov mukofoti va Parij koʻrgazmasida katta oltin medalni oldi.

Nazariya

Galvanoplastika nazariyasi elektrolitlarning tarkibi va xossalari haqidagi mavjud gʻoyalarga asoslanadi, xususan, biz birikmalarning eritmalarda zaryadlangan kationlar va anionlarga ajralishi, kationlarning tashqi elektr maydoni taʼsirida harakat qilish va elektrodlarda elektronlarni qabul qilib metallga qaytarilish qobiliyati haqida bormoqda. . Shu bilan birga, galvonaplastika amaliyoti davom etayotgan fizik va kimyoviy jarayonlar natijasida buyum yuzasida uzluksiz bir xil metall qatlam hosil boʻlishini talab qiladi va bu natija, birinchi navbatda, turli elektrolitlar, oʻtkazuvchan tuproqlardan foydalanish boʻyicha toʻplangan tajriba bilan belgilanadi. buyum va elektrolitlarni oldindan va keyingi ishlov berish, optimal kompozitsiyalar va kontsentratsiyalarni tanlash, oqim zichligi qiymatlari va bu zichliklarni mahsulotning butun yuzasi boʻylab tekis taqsimlanishi.

Galvanik jarayonning nazariy moddiy muvozanatini Faraday qonunidan aniqlash mumkin. Biroq, ajralgan metallning haqiqiy miqdori har doim nazariy jihatdan prognoz qilinganidan past boʻladi. Bu qisman elektrolitda har doim begona kationlarning mavjudligi bilan bogʻliq boʻlib, ular yoki zaryadning massaga nisbati har xil boʻladi (masalan, mis sulfat eritmasidagi kumush ionlari aralashmasi) yoki suv katod yuzasiga joylashmaydi, lekin qaytarilish vaqtida elektrolitdan chiqariladi (masalan, H ⁺). Elektrolitdagi ionlarning harakat tezligining chekliligi (elektrolitni isitishdagi yoʻqotishlar), diffuziya hodisalari, tebranish, konvektiv va boshqa mexanik taʼsirlar tufayli elektrolitning aralashishi oʻz taʼsirini koʻrsatadi.

Tasniflash

Galvonoplastika

Kristofl fabrikasining choy-kofe servizi, 1875 yil, birinchi marta galvonoplastik kumush va oltin qoplash

Galvonoplastika -galvonotexnikaning tarmoqlaridan biridir. Rangli metalldan elektr toki taʼsirida eritmadan (eritmadan) choʻktirish yoʻli bilan relefli buyum hosil boʻlishi. U elektroliz yoʻli bilan ob’ektlarning metall nusxalarini olish uchun ishlatiladi. Ushbu atama elektroformatsiyalash orqali olingan metall buyumlarning nomi sifatida ham ishlatilishi mumkin. Elektroformatsiyalash jarayonida choʻkilgan metall konlarining qalinligi 0,25-2 mm. Galvonoplastika kichik haykallar va zargarlik buyumlarining aniq badiiy nusxalarini ishlab chiqarishda, texnologiyada – gramofon plastinalari, bosma valiklar, mikron parametrli metall buyumlar ishlab chiqarishda koʻp qoʻllanadi;

Yangi texnologiyalar paydo boʻlishiga qaramay, masalan: 3D skanerlash va 3D bosib chiqarish, elastik quyma . galvonoplastika kichik sanʼat buyumlari va boshqa baʼzi turdagi mahsulotlarning aniq metall nusxalarini olishning eng mashhur usuli boʻlib qolmoqda.

Galvonostegiya

Galvonostegiya – bu metall buyumlar yoki qismning yuzasida yupqa metall qatlami bilan elektrolitik qoplash.

Qismlarning ishlash xususiyatlariga qoʻyiladigan talablarga qarab, qoplamalar quyidagi turlarga ajratiladi:

himoya (qoplangan metallni korroziyadan himoya qilish uchun);
himoya va dekorativ (qoplangan metallni korroziyadan himoya qilish va uning yuzasiga dekorativ koʻrinish berish);
dekorativ (qoplangan metall yuzasiga dekorativ koʻrinish berish uchun);
maxsus (qoplangan metall yuzasiga maʼlum xususiyatlarni berish uchun, masalan: dielektrik, elektr oʻtkazuvchanligi, bardoshli, tutilishiga qarshi, kavshrlanadigan, poʻlatdan yasalgan buyumlarni kauchuklashda yopishqoqlikni oshirish uchun va boshqalar); d.);

Qoʻllash sohasiga qarab bir xil qoplamalar himoya, himoya-dekorativ yoki maxsus deb tasniflanishi mumkin ^[2] .

Olingan qoplamalar – choʻkindi – zich va gʻovaksiz tuzilishga ega boʻlishi kerak. Zich tuzilishiga erishish uchun tegishli elektrolitlar tarkibini, harorat rejimini va oqim zichligini tanlash kerak. Qoplama usulini tanlash mahsulotning maqsadi va ish sharoitlariga bogʻliq.

Qoʻllanilishi

Galvonoplastika usuli bilan koʻp ishlar amalga oshiriladi: ular oddiy dantelni metallga aylantirish va ular bilan rasm ramkalari yoki qutilarini bezatish, sirgʻalar, bilaguzuklar yasash mumkin. Bundan tashqari, galvonoplastika orqali metallda turli xil relyeflar olinadi, esdalik medallaridan nusxalar tayyorlanadi va uch oʻlchamli haykallar yaratiladi

^[3]

Sm. takje

Manbalar

↑ Семёнов В. Е.. Подделки российских монет. СПб.: Конрос-Мнформ, 2012 — 54-bet. ISBN 978-5-94088-011-0.
↑ Ф.Ф. Ажогин и гр. авторов. Гальванотехника; Спр. издание, 27300 экз, Москва: Металлургия, 1987 — 13-bet. ISBN УДК 621.357. (83).
↑ „Особенности техпроцессов гальванопластики и гальваноформирования“. 2018-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-noyabr.

Adabiyotlar

GOST 9.314 Voda dlya galvanicheskogo proizvodstva (Wayback Machine saytida 2022-09-09 sanasida arxivlangan)

Havolalar

[1] Семёнов В. Е.. Подделки российских монет. СПб.: Конрос-Мнформ, 2012 — 54-bet. ISBN 978-5-94088-011-0.

[2] Ф.Ф. Ажогин и гр. авторов. Гальванотехника; Спр. издание, 27300 экз, Москва: Металлургия, 1987 — 13-bet. ISBN УДК 621.357. (83).

[3] „Особенности техпроцессов гальванопластики и гальваноформирования“. 2018-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-noyabr.

[1]

[2]

[3]