Hasan Kofiy Prushchak (1544-yil noyabr/dekabr – 1615-yil 9-oktyabr) bosniyalik hanafiy olimi, faylasuf, tarixchi, yozuvchi, shoir, moturidiy ilohiyotchisi, filolog hamda Bosniya va Istanbulda tahsil olgan “qozi” (qozi) edi. “Oqhisoriy” va “Bosnaviy” nisbalari bilan ham tanilgan[3][4]. U XVI asr va XVII asr boshlarida mintaqa ilmiy, madaniy va intellektual hayotining eng muhim arbobi, shuningdek, bosniyalik eng taniqli mutafakkirlardan biri hisoblanadi[5].

Hasan Kofiy Prushchak
Tavalludi 1544[1]
Prusak, Bosniya
Vafoti 1615[2]
Prusak, Bosniya
Kasbi Faylasuf, tarixchi, yozuvchi, shoir, moturidiy ilohiyotchisi
Dini Islom, hanafiy moturidiy

Tavalludi

tahrir

1544-yilda Prusak (Oqhisor)da tugʻilgan, Istanbulda tahsil olgan, 1583-yildan Prusak qozisi boʻlgan[6][7].

Asarlari

tahrir

“Usul al-hikam fi nizom al-olam” (Olam nizomi haqidagi hikmat asoslari) asari uning oʻn yettita asari ichida eng muhimi hisoblanadi. Bu asarda Prushchak oʻsha davrdagi Usmonli imperiyasining asosiy masalalarini koʻrib chiqadi. Asarning maqsadi: “hukmdorlarga yordam berish, vazirlarga yoʻl-yoʻriq koʻrsatish, donolarga namuna boʻlish va kambagʻallarga madad boʻlish” edi[8]. U, shuningdek, kalom boʻyicha “Ravzot al-jannat”, “Azhor ar-ravzot”, “Nur al-yaqin fi usul ad-din”, fiqh boʻyicha “Samt al-vusul”, “Sayf al-quzot”, biografik janrda “Nizom al-ulamo” kabi asarlar bitgan.

Hayoti

tahrir

Prushchak Bosniyaning Donji Vakuf shahri yaqinidagi Prusak qishlogʻidan kelib chiqqan. U Istanbulga koʻchib ketishdan oldin Prusakdagi boshlangʻich maktabda toʻqqiz yil oʻqigan. 1575-yilda u oʻz shahriga qaytib kelgan. 1591-yili Makkaga hajga borgan.

Manbalar

tahrir