Idmon (qadimgi yunoncha: Ἴδμων, „bilimli“) — qadimgi yunon mifologiyasida[1] folbin.

Idmon
Jins erkak
Otasi Abant yoki Appolon
Onasi Asteria, Antianeira yoki Kirena
Bolalari Festor

Apollon va Kirenaning oʻgʻli (baʼzi joylarda Abantning oʻgʻli[2]) yoki Apollon va Antianeiraning yoki Apollon va Asterianing[3] oʻgʻli. Xameleonga koʻra, Idmon Festorning taxallusidir[4][5].

Qushlar bilan fol ochgan. Dionisning hind yurishi ishtirokchisi, folbin[6].

Uning yoʻlda vafot etishi bashorat qilinganiga qaramay, Argonavtlar bilan sayohat qilgan[7]. U mariandinlar mamlakatida vafot etgan: somon olish uchun ketayotganda unga yovvoyi toʻngʻiz hujum qiladi va u yaralanadi. Toʻngʻizni Idas oʻldiriladi[8]. Boshqa versiyalarga koʻra, u mariandinlar[9] orasidagi kasallikdan yoki Liviyada ilon chaqishi natijasida vafot etgan[10].

Nomaʼlum muallifning „Navpaktika“ dostoniga koʻra (bu bizning davrimizga qadar faqat parchalarda saqlanib qolgan) Kolxidaga suzib ketadi.

Miloddan avvalgi 559-yilda Apollonning Delfiy orakuli shaharni yovvoyi zaytun daraxti oʻsadigan qahramon Idmon qabri ustiga qurishni buyurdi. Megarlar va Boeotiyaliklar Gerakliya Pontiysga asos solgan. U yerda Adamestor qahramoni sifatida ulugʻlangan[11].

Idmonning qizi Araxna mohir toʻquvchi boʻlib, oʻz mahorati bilan shunchalik faxrlanardiki, u bu hunarmandchilikning homiysi Afinaga qarshi chiqishga jur’at etdi, buning uchun uni gʻazablangan maʼbuda oʻrgimchakka aylantirdi[12][13].

Manbalar tahrir

  1. Lyubker F. Реальный словарь классических древностей. M., 2001. V 3 t. T.2. S.167
  2. Apolloniy Rodosskiy. Argonavtika II 849
  3. Losev A. F. Mifologiya grekov i rimlyan. — M.: Misl, 1996. — S. 428
  4. Kommentariy D. O. Torshilova v kn.: Gigin. Mifi / Perevod s lat. D. O. Torshilova. — SPb.: Aleteyya, 2000. — S. 28.
  5. Любкер Ф. Thestor // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 1382.
  6. Nonn. Deyaniya Dionisa XXXVIII 30
  7. Apolloniy Rodosskiy. Argonavtika I 138—144; Valeriy Flakk. Argonavtika I 361; Gigin. Mifi 14 (s. 28)
  8. Psevdo-Apollodor. Mifologicheskaya biblioteka I 9, 23; Ovidiy. Ibis 504; Gigin. Mifi 14 (s. 34); 248.
  9. Valeriy Flakk. Argonavtika V 1-12
  10. Seneka. Medeya 652—653
  11. Промафид, фр.3 Якоби = Схолии к Аполлонию Родосскому. Аргонавтика II 845, Геродор, фр.51 Якоби // Кулишова О. В. Дельфийский оракул в системе античных межгосударственных отношений. — СПб: Гуманитарная Академия, 2001. — С. 145
  12. Аполлоний Родосский. Аргонавтика II 842
  13. Любкер Ф. Idmon // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский — СПб.: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 657.