Ina M Beasley (1898 — 1994) ingliz pedagogi, yozuvchisi va maʼruzachisi boʻlib, 1939-1949-yillarda Sudanda taʼlim sohasida ishlagan.

Ina Beasley
Tavalludi 1898-yil
Vafoti 1994-yil
Kasbi Oʻqituvchi, maʼruzachi

Tarjimai holi tahrir

Ina Beasley 1898-yilda Angliyada tugʻilgan[1]. U 1919 — 1921 yillarda London Universitetining kollejida tahsil olgan va 1922-yilda London taʼlim institutining oʻqituvchilik diplomi bilan taqdirlangan[2]. Beasley 1930-yilgacha Nottingem universitetining yoshlar taʼlimi boʻlimida dars bergan. Beasley Nottingemda rus adabiyotiga qiziqib qolgan va oʻzining „Ostrovskiyning dramatik sanʼati“ mavzusidagi falsafa doktorligi dissertatsiyasi uchun rus tilini oʻrgangan[3]. Ina Beasley 1928-yilda pyesa uchun muqaddima chop etgan[4].

Birmadagi faoliyati davomida Beasley Rangun universitetida maʼruzachi va ayol talabalarning oʻqituvchisi boʻlib ishlagan. 1939-yilga kelib, uning turmushida inqiroz yuz bergan va qizi bilan Angliyaga qaytib kelgan. U ishga joylashishi kerak boʻlgan va Sudan xizmatiga qoʻshilishni tanlagan[5].

Sudandagi faoliyati tahrir

1939 — 1942 Qizlar taʼlimi boshligʻi (Omdurman)
1942 — 1949 Qizlar taʼlimi nazoratchisi (Xartum) va Gordon Memorial kolleji kengashi aʼzosi
1949 Sudan xizmatidan nafaqaga chiqqan

Beasley 1939-yil oktyabr oyida oʻz lavozimiga kirishganida, sudanlik erkaklar ayollarning taʼlim olishiga qarshi emasligini, lekin ular „maosh oluvchilar yoki avtonom mutafakkirlarni“ emas, balki „yaxshi xotinlarni“ tarbiya qilishlarini xohlashlarini aniqlagan[6]. Beasley har doim taʼlimning muhimligini taʼkidlagan[7]. Beasley Sudanga kelganida, taʼlim va sogʻliqni saqlash, ayniqsa ayollar uchun rivojlanmagan edi.

Sudandagi faoliyati davomida Beasley taʼlim sohasidagi oʻzgarishlarni amalga oshirish uchun Sudanning madaniy sohasida ishlashga eʼtibor qaratdi[8]. U shunday degan:

Eng dalda beruvchi xususiyat bu qizlarning o'zlarida mavjud bo'lgan imkoniyatlarni tan olish va ular oxir-oqibat rivojlanish yo'lidagi ko'plab to'siqlarni yengib o'tishlari mumkinligini his qilishdir

[9]

Ayollarni xatna qilish tahrir

Oʻz faoliyati davomida Beasleyning ayollar taʼlimga qoʻshgan hissalari Sudandagi ayollar taʼlim tizimiga katta taʼsir koʻrsatgan, shuningdek, u keng miqyosda amalga oshirilgan ayollarni xatna qilish (FGM) amaliyoti bilan qattiq shugʻullangan[10]. Beasley bu amaliyotlarni oʻzgartirish faqat ayollarning oʻzlarini tarbiyalash va ularga qarshilik koʻrsatish orqali amalga oshirilishi mumkinligiga ishongan[11]. Beasley Sudandagi turli xil madaniy urf-odatlarni, oʻziga xosliklarni juda yaxshi oʻrganib, ayollar bilan ishlash zarurligini tushungan. Garchi Beasley bu amaliyotga oʻzi ham qarshi boʻlsa-da, erkaklar va ayollarga taʼsir qiladigan madaniy oʻziga xoslikni muhim ekanligini ham tan olgan. U xatnani rad etishning yon taʼsiri boʻlishi mumkin boʻlgan ayol tanasining avtonomiyasini qoʻllab-quvvatlagan[12]. Beasley maktablarga qaratilgan taʼlim harakatini uyushtirgan va sudanlik oʻqituvchilar bilan xatna amaliyoti va uning sogʻliqqa taʼsirini muhokama qilish uchun chekka maktablarga tashriflar tashkillashtirgan.

Keyingi faoliyati tahrir

1951-yildan 1961-yilgacha Beasley oʻqituvchilarni tayyorlash kollejida ingliz tili boʻyicha katta maʼruzachi va Londondagi Taʼlim institutida oʻqituvchi boʻlgan. Shuningdek, u ikki yozda Portlend shtati kollejida rivojlanmagan mamlakatlarda taʼlim boʻyicha maʼruza oʻqigan[13]. U davlat xizmatining nafaqa tizimini, xususan, Sudan hukumati Britaniya nafaqaxoʻrlar assotsiatsiyasini isloh qilish zarurati toʻgʻrisidagi munozaraning bir qismi boʻlgan[14]. 1969-yilda Beasley BBC Radio 4 da Sudandagi ayollar taʼlimi sohasidagi faoliyatini muhokama qilgan[15]. U ayollar FGMga qarshi harakatni davom ettirgan.

Arxivlari tahrir

Beasley oʻzining professional va shaxsiy hujjatlarini Angliyadagi turli arxivlarga topshirdi. Uning maqolalari Sudanning mustamlakachilik oʻtmishini tahlil qilish va Afrikadagi ayollarning taʼlimini tahlil qilish uchun noyob manba sifatida keng tan olingan[16]. Uning Sudandagi ishi, ayniqsa, sudanlik antropolog Rogaya Mustafo Abusharaf tomonidan FGM haqidagi qarashlariga alohida eʼtibor qaratilgan holda oʻrganilgan[17]. Ularga quyidagilar kiradi:

  • Durham universiteti kutubxonasi, arxivlari va maxsus kolleksiyalari
  • London Metropolitan Universiteti: Ayollar kutubxonasi[18]
  • Oxford universiteti: Bodleian kutubxonasi[19]
  • Oxford universiteti: St. Anthony kolleji

Manbalar tahrir

  1. Winstanley, Michael (1979). "Life in Kent at the Turn of the Century". The American Historical Review 24: 240. doi:10.1086/ahr/84.5.1380. ISSN 1937-5239. 
  2. „Ina Beasley Collection“. St Anthony's College, Oxford. 2012-yil 16-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-sentyabr.
  3. Jones, Malcolm V. (2015). "A Nest of Slavists at Nottingham in the First Half of the Twentieth Century". The Slavonic and East European Review 93 (3): 535. doi:10.5699/slaveasteurorev2.93.3.0525. ISSN 0037-6795. 
  4. Beasley, Ina (1928). "The Dramatic Art of Ostrovsky. (Alexander Nikolayevich Ostrovsky, 1823-86)". The Slavonic and East European Review 6 (18): 603–617. ISSN 0037-6795. 
  5. Beasley, Ina.. Before the wind changed : people, places, and education in the Sudan, Starkey, Janet, 1948-, Oxford: Published for the British Academy by Oxford University Press, 1992. ISBN 0-19-726110-8. OCLC 27339915. 
  6. Boddy, Janice. Civilizing Women: British Crusades in Colonial Sudan (en). Princeton University Press, 2007-07-22 — 180 bet. ISBN 978-0-691-12305-9. 
  7. Abusharaf, Rogaia Mustafa (2010). "The Words of Ina Beasley: Glimpses from a Life in British Sudan". Hawwa 8 (3): 317–347. doi:10.1163/156920810x549758. ISSN 1569-2078. 
  8. „Catalogue of the papers of I.M. Beasley“. reed.dur.ac.uk. Qaraldi: 2019-yil 26-dekabr.
  9. Ina Beasley, Official Papers, SAD 658/4/10. University of Durham
  10. Abusharaf, Rogaia Mustafa (2010-01-01). "The Words of Ina Beasley: Glimpses from a Life in British Sudan" (en). Hawwa 8 (3): 317–347. doi:10.1163/156920810X549758. ISSN 1569-2078. 
  11. Boddy, Janice (2016-09-01). "The normal and the aberrant in female genital cutting: Shifting paradigms". HAU: Journal of Ethnographic Theory 6 (2): 41–69. doi:10.14318/hau6.2.008. ISSN 2575-1433. 
  12. Beasley, Ina (1976). "Female Circumcision". Women Speaking: 23. 
  13. Beasley, Ina M. (1968). "Education Is the Key for Women". The Annals of the American Academy of Political and Social Science 375: 154–162. doi:10.1177/000271626837500121. ISSN 0002-7162. 
  14. Paradis, Lia (2006). "'Change of Masters': The Sudan Government British Pensioners' Association and the negotiation of post-colonial identities" (en). Journal of Colonialism and Colonial History 7 (2). doi:10.1353/cch.2006.0046. ISSN 1532-5768. 
  15. „Home This Afternoon“ (en-GB). The Radio Times (1969-yil 14-avgust), s. 45. Qaraldi: 2019-yil 26-dekabr.
  16. Sanderson, Lilian (1963). "A Survey of Material Available for the Study of Educational Development in the Modern Sudan, 19001963". Sudan Notes and Records 44: 69–81. ISSN 0375-2984. 
  17. Mustafa-Abusharaf, Rogaia; Philosophy Documentation Center (2002). "Local Knowledge and Ritual Reproduction in Village Societies: Educating Young African Women to "Succeed in a World Authored by Men"". Radical Philosophy Review 5 (1): 126–140. doi:10.5840/radphilrev200251/211. ISSN 1388-4441. 
  18. „The National Archives | Search other Archives | Accessions to Repositories | Major Accessions to London Metropolitan University: The Womenʼs Library, 2003“. www.nationalarchives.gov.uk. Qaraldi: 2019-yil 26-dekabr.
  19. „I.M. Beasley Reminiscences“. www.bodley.ox.ac.uk. Qaraldi: 2019-yil 26-dekabr.