Koreys tili

Koreys tili — koreyslarning tili. Oltoy tillariga, baʼzan toʻngusmanjur tillariga kiradi, deb taxmin qilinadi. KXDRning hamda Koreya Respublikasining rasmiy tili. Bu tilda 60 mln. kishi soʻzlashadi (1992). Uning genetik jihatdan boshqa tillar bilan bogʻliqligi aniqlanmagan. Koreys tilining shim.-sharqiy, shim.-gʻarbiy, markaziy, jan.-sharqiy, shim. va jan. shevalari bor. Koreys tilida 40 fonema (19 undosh, 21 unli) mavjud. Morfologik jihatdan agglyutinatsiya rivojlangan. Feʼl zamonlari hozirgi, 2 oʻtgan va 2 kelasi zamon shakllaridan iborat. Son kategoriyasida birlik va koʻplik shakllari farqlanmaydi. Nisbat kategoriyasi hamma feʼllarga xos emas. Leksikasida xitoy tilidan, sanskrit, moʻgʻul va baʼzan Yevropa tillaridan oʻzlashgan soʻzlar bor. Koreys tili 1993-yilgacha "standart til", 1966-yilda "madaniy til" (munxvao) deb atalgan. Bu tilning 2 turi ham KXDR hamda Koreya Respublikasida qoʻllanib kelinadi. KXDRda koreys yozuvi, Koreya Respublikasida xitoykoreys aralash yozuvi qoʻllanadi.

Koreys tili
Milliy nomi	한국어, (한국말) 조선말
Mamlakatlar	KXDR, Janubiy Koreya, Xitoy, Yaponiya, AQSh, Kanada
Rasmiylik holati	KXDR, Janubiy Koreya, Xitoy (Szilin)
Soʻzlashuvchilarning umumiy soni	66,3 million
Turkumlanishi
Til oilasi	Oltoy
Alifbosi	hangul, hanja
Til kodlari
ISO 639-1	ko
ISO 639-2	kor

Tarixi

Zamonaviy koreys tili oʻrta koreys tilidan kelib chiqqan boʻlib, u oʻz navbatida eski koreys tilidan kelib chiqqan boʻlib, u odatda oʻzining til vataniga ega boʻlgan eng qadimgi koreys tili ya'ni protokoreys tilidan kelib chiqqan. Shimoliy Koreyada mavjud boʻlgan protokoreyslar miloddan avvalgi 300-yillarda Koreya yarim orolining janubiy qismiga tarqalib , yaponlar mumun kultivatorlarining avlodlari bilan birga yashagan (yoki ularni oʻzlashtirgan deb taxmin qiladi). Ikkala til ham bir-biriga ta'sir koʻrsatdi va keyinchalik asoschi ta'siri ikkala til oilasining ichki xilma-xilligini kamaytirdi. Koreya urushidan beri , 70 yillik ajralish davomida, Shimoliy va Janub oʻrtasidagi farqlar standart koreys tilida, jumladan, talaffuz va tanlangan lug'atdagi oʻzgarishlarni keltirib chiqardi, ammo bu kichik farqlarni koreys lahjalarining har birida topish mumkin , ular hali ham asosan oʻzaro oʻxshash tomonlari bor.