Jeans

ko'pincha jinsi yoki jingalak matodan qilingan shimlar

Jensilar -jensi matodan tikilgan shim yoki shimlarning bir turi. Koʻpincha „jensi“ atamasi 1871-yilda Jeykob Devis tomonidan Levi Strauss bilan hamkorlikda ixtiro qilingan[1] va Jeykob Devis va Levi tomonidan patentlangan „koʻk jinsi“ deb nomlangan shimlarning maʼlum bir uslubiga ishora qiladi. 1873-yil 20-mayda Levi Shtraus tomonidan patentlangan shimlardan oldin, „koʻk jensi“ atamasi koʻk rangli jensi, jensidan tikilgan turli xil kiyimlar (jumladan, shimlar, kombinezonlar va paltolar uchun) uzoq vaqtdan beri ishlatilgan.[2]

Jensi shim

„Jensi“ shuningdek, odatda paxta tolasi va jun toʻqimasidan („Virjiniya matosi“ sifatida ham tanilgan) tikilgan (tarixiy) mustahkam mato turiga ishora qiladi. Jensiy mato denimga oʻxshash butunlay paxta boʻlishi mumkin. Dastlab konchilar uchun moʻljallangan zamonaviy jensi shimlar Marlon Brando va Jeyms Din tomonidan 1950-yillardagi filmlarida, xususan "Yovvoyi va Sababsiz isyonchi" filmlarida kundalik kiyim sifatida ommalashgan,[3] jensi oʻsmirlar orasida sevimli kiyimga aylangan. 1960-yillardan boshlab jensi shimlar ayrim yoshlar vakillarida va keyinchalik aholining barcha vakillari orasida keng tarqalgan. Hozirgi kunda ular Gʻarb madaniyatida eng mashhur maxsus shim turlaridan biri hisoblanadi.

TarixiTahrirlash

Jensi mato savdosi boʻyicha tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, u Italiyaning Genuya va Fransiyaning Nimes shaharlarida paydo boʻlgan. Gênes, fransuzcha Genuya soʻzi, " jensi " soʻzining kelib chiqishi boʻlishi mumkin. Nimesda toʻquvchilar jensi matoni koʻpaytirishga harakat qilishdi, lekin buning oʻrniga „Nimesdan“ degan maʼnoni anglatuvchi " de Nîmes " jensi nomi bilan mashhur boʻlgan shunga oʻxshash shim matoni ishlab chiqdilar. Genuyaning jensi matosi „oʻrtacha sifatli va oʻrtacha narxdagi“ fustian toʻqimachilik mahsuloti boʻlib, Genuya mashhur boʻlgan paxta korduroyiga juda oʻxshash va „umuman ish kiyimlari uchun ishlatilgan“. Genuya floti oʻz dengizchilarini jensi shimlar bilan taʼminladi, chunki ular nam oʻtkazmaydigan quruq kiyiladigan matoga muhtoj edi.[4][5] Nimesning „denim“i qoʻpolroq boʻlib, yuqori sifatli hisoblangan va „smocks yoki kombinezon kabi kiyimlar uchun“ ishlatilgan.1576-yilda Bristoldan kemada Barnstaple portiga bir qancha „jensi fustianlar“ yetib kelishdi.[6] Boʻyash uchun zarur boʻlgan deyarli barcha indigo 19-asr oxirigacha Hindistondagi indigo butazorlaridan kelgan. U Germaniyada ishlab chiqilgan indigo sintez usullari bilan almashtirildi.[7]

BoʻyalishiTahrirlash

Anʼanaga koʻra jensi shimlar tabiiy indigo boʻyoqlari yordamida koʻk rangga boʻyalgan. Koʻpchilik jensilar sintetik indigo yordamida boʻyalgan. Taxminan buning uchun har yili 20 ming tonna indigo ishlab chiqariladi, har bir jensi uchun faqat bir necha gramm boʻyoq kerak boʻladi.[8] Hozirgi vaqtda jinsi shimlar paxta bilan erishish mumkin boʻlgan har qanday rangda ishlab chiqariladi.

 
Har xil turdagi jinsi shimlar.

ManbalarTahrirlash

  1. „A Nevada Stylist: Your Denim Jeans Are a Nevada Invention“ (PDF). Nevada State Museum Newsletter. 36-jild, № 3. 2006. 4-bet. April 29, 2013da asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 29–yanvar 2015–yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  2. See, e.g., The Richmond Enquirer (Richmond, VA) March 25, 1823, wherein a paid notice described the ready-made apparel stolen by a thief : FIFTY DOLLARS REWARD, FOR JEREMIAH, or as he is commonly called Jerry Hatcher, lately a convict of the Penitentiary, who on the night of February 17 last did break through my store and carry off a variety of goods, together with about $20 in change and some ready made clothing, and has made his escape. He is about 4 1/2 or 5 feet high, stout and very well made, with light hair, and I expect has on blue Jeans coatee and brown pantaloons, as he took such from me and has been seen with them on. I expect he is either in Richmond, Petersburg or Lynchburg. Any person who will apprehend said Hatcher and deliver him to me, will meet with my thanks, and the above reward. BRIGHTBERRY BROWN [,] Red Mills, Buckingham [County, Virginia], March 14.
  3. „The fascinating, tumultuous history of a fashion classic“. Vice (12-dekabr 2019-yil).
  4. Howard, Michael C.. Transnationalism and Society: An Introduction (inglizcha). McFarland, 2011. ISBN 978-0-78648625-0. 
  5. „Jeans“. facweb.cs.depaul.edu. 19-iyun 2017-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 9-noyabr 2022-yil.
  6. National Archives. „Import and Export books for the Port of Barnstaple“ (18-fevral 1576-yil).
  7. „The synthesis of indigo“. Ingenious.org.uk. 4-mart 2016-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 28-oktabr 2015-yil.
  8. Steingruber, Elmar „Indigo and Indigo Colorants“,. Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim, Germany: Wiley-VCH, 2004. DOI:10.1002/14356007.a14_149.pub2. ISBN 3527306730. 

Manba xatosi: <ref> tag with name "Gruber_2010" defined in <references> is not used in prior text.

Manba xatosi: <ref> tag with name "Adhav_2020" defined in <references> is not used in prior text.