Jelezin (tuman)

Jelezinka tumani — Pavlodar viloyatining tarkibidagi tuman. Jelezinka tumani 1938-yili tashkil topdi. Tuman markazi — Jelezinka qishlogʻi, viloyat markazigacha oraliq masofa (Pavlodar shahrigacha) 188 kilometr.

Jelezin tumani
Железинка ауданы

tuman
Tarkibida	Pavlodar viloyati
Maʼmuriy markazi	Jelezinka
Asos solingan sanasi	1938-yil
Akim	Nukenov Qayrat Temirshotovich
Rasmiy tillar	qozoq
Aholi (2010)	19 389
Zichligi	2,23 kishi./km²
Millatlar tarkibi	Ruslar - 46,15% Qozoqlar - 40,5% Olmonlar - 5,5% Ukrainlar - 3,72% Tatarlar - 0,15% Beloruslar - 0,83% <
Dinlar tarkibi	Xristianlar, musulmonlar
Maydoni	7,7 ming km²
Vaqt mintaqasi	UTC+6
Telefon kodi	+7 71831
Pochta indeksi	140400-140410
Avtomobil raqami kodi	S, 14
Xaritada

Geografiyasi

Tuman hududi 7,6 ming km². Shimolida Omsk viloyati bilan, shimoliy-gʻarbida — Novosibirsk viloyati bilan, janubida — Qashir tumani bilan chegaradosh, sharqida — Irtish tumani bilan, ularni Irtish daryosi ajtarib turadi.

Iqlimi

Tuman iqlimi jiddiy kontinentalli, bahor va yoz oylarida qurgʻoqchilik boʻladi, yogʻingarchilk asosan yoz oylarining oʻrtasida boʻladi, yozda havo harorati juda issiq, qish oylarida esa qahraton sovuq boʻladi, yil boʻyi shamol esib turadi. Yanvar oyining oʻrtacha harorati −18º −19 °C, iyul oyida — +19º +20 °C boʻladi. Yogʻingarchilikning yillik oʻrtacha miqdori — 275,5 mm, ayrim paytda 300 mm-ga etadi.

Aholisi

1999-yili tuman aholsi — 26,3 ming kishini, 2012-yili — 17,19 ming kishini tashkil qildi. Tuman aholisining oʻratacha zichligi 1999-yili 1 km² 3,45 kishidan, 2012-yili esa 2,23 kishidan toʻgʻri keldi. Tuman aholisining milliy tarkibi (1-yanvar 2012-yil)

• ruslar — 7 937 kishi (46,15 %)
• qozoqlar—6 965 kishi (40,5 %)
• ukrainlar— 640 kishi (3,72 %)
• olmonlar — 946 kishi (5,5 %)
• tatarlar — 254 kishi (0,15 %)
• beloruslar — 143 kishi (0,83 %)
• boshqalar — 312 kishi (1,81 %)
• Umumiy— 17 197 kishi (100,00 %)

Tarixi

RSFSR AKJO 1953-yilgi 31-yanvardagi farmoniga binoan Maksim-Gorkiy tumanini kengaytirish natijasida Urlitoʻbeli tumani tashkil topdi. Tuman Oliy Kengash Prezidiumining 1963-yilgi 2-yanvardagi farmoni bilan parchalangan Urlitoʻbeli tumanidan qoʻshib olingan 10 ta qishloq evaziga tashkil topgan.

Ijtimoiy soha

Bilim

Tumanda 36 ta bilim beruvchi maktablar va 2 kasbiy litsey-maktabi bor.

Tibbiyot

Tumanda 2 ta kasalxona va 7 shifokorlik ambulatoriya-shifoxona mahkamalari bor, undagi shifokorlar va oʻrta maxsus tibbiyot hodimlari soni 24 va 108 kishi.

Madaniyat

Tumanda 16 kutubxona, 9 klublar faoliyat yuritmoqda. 1935-yildan boshlab tumanda gazeta chiqariladi. Badiy hunarning monumentalli yodgorligi Kengash Ittifoqining qahramoni I.V. Babinga atalgan 1965-yilgi haykal va 1920-yilgi I.D. Putinsev boshchiligi bilan V.I. Leninga atalgan bogʻ boʻlib hisoblanadi. Tuman aholisi uchun Jelezinka markaziy tuman kutubxonasi hizmat koʻrsatadi.

Taniqli shaxslar

• Kengash Ittifoqining qahramonlari: I. V. Babin, A. S. Kvitkov, I. G Ledovskoy.;
• Ijtimoiy Mehnat qahramonlari: J. K Jusipov., M. I.Trusov.