Vikipediya

George Orwell

(Jorj Oruelldan yoʻnaltirildi)

Eric Arthur Blair (1903-yil 25-iyun – 1950-yil 21-yanvar) britaniyalik yozuvchi, shoir, esseist, jurnalist va tanqidchi. Arthur George Orwell taxallusi ostida ijod qilgan. Bu nom oʻzining sevimli joyi River Orwelldan ilhomlanib tanlangan[2]. Uning ijodi nasr, ijtimoiy tanqid, har qanday totalitarizmga qarshilik va demokratik sotsializmni qoʻllab-quvvatlash bilan ajralib turadi[3][4].

George Orwell
Tavalludi 25-iyun 1903-yil
Vafoti 21-yanvar 1950-yil(1950-01-21)
(46 yoshda)
Ijod qilgan tillari Ingliz tili[1] va Fransuz tili
Fuqaroligi Birlashgan Qirollik va United Kingdom of Great Britain and Ireland

Orwell oʻzining allegorik romani "Molxona" (1945) va distopik "1984" (1949) romani bilan mashhur, shuningdek, uning asarlari adabiy tanqid, sheʼriyat, badiiy adabiyot va polemik jurnalistikani ham qamrab olgan.

Hayoti

tahrir

Eric Arthur Blair 1903-yil 25-iyunda Britaniya Hindistonining Bengal (hozirgi Bihar) prezidentligidagi Motihari shahrida oʻzi taʼriflagan „oʻrta sinf“ oilasida tavallud topgan[5][6]. Uning katta bobosi Charles Blair quldorlik bilan shugʻullanuvchi boy, Yamaykadagi ikkita plantatsiyaning egasi boʻlgan[7][8]. Bobosi Thomas Richard Arthur Blair anglikan cherkovi ruhoniysi edi. Orwellning otasi Richard Walmesley Blair boʻlib, Hindiston davlat xizmatining afyun boʻlimida afyun agenti yordamchisi boʻlib faoliyat yuritgan[9]. Onasi Ida Mabel Blair (qizlik familiyasi: Limouzin) Birmaning Molamyayn shahrida ulgʻaygan[8]. Ericning ikkita opa-singlisi bor edi: Marjorie (besh yosh katta) va Avril (besh yosh kichik). Eric bir yoshga toʻlganda, onasi uni va Marjorieni Angliyaga olib ketdi[10]. 2014-yilda Motiharidagi Orwellning tugʻilgan joyi va ota-bobolarining uyida restavratsiya ishlari boshlandi[11].

1904-yilda Ida bolalari bilan Oksfordshirdagi Henli-on-Temzaga joylashdi. Eric onasi va opa-singillari orasida tarbiyalangan. 1907-yil oʻrtalarida qisqa tashrifdan tashqari, 1912-yilgacha otasini koʻrmagan[12][13]. Besh yoshida Eric Henley-on-Temzadagi monastir maktabiga kunduzgi talaba sifatida yuborilgan. Bu fransuz Ursulin rohibalari tomonidan boshqariladigan katolik monastiri edi[14]. Onasi uning davlat maktabida taʼlim olishini xohlardi, lekin bunga imkoni yoʻq edi. Idaning akasi Charles Limouzinning ijtimoiy aloqalari tufayli Blair Sharqiy Sasseksning Eastbourne shahridagi Sent-Kipriya maktabida stipendiya yutib oldi[13]. Blair maktabni yomon koʻrardi[15]. Koʻp yillar oʻtgach, u yerda oʻtkazgan davriga asoslanib, "Such, Such Were the Joys „ inshosini yozdi. Ushbu insho uning vafotidan keyin nashr etilgan. Sent-Kipriyada Blair birinchi marta yozuvchilik faoliyatini boshlagan va Horizon muharriri sifatida Orwellning bir nechta insholarini nashr etgan Cyril Connolly bilan uchrashgan[16].

Sent-Cyprianʼsda boʻlganida, Blair Henley va South Oxfordshire Standard jurnallarida nashr etilgan ikkita sheʼr yozgan[17][18]. U Harrow tarixi mukofotida Konollidan keyin ikkinchi oʻrinni egalladi, uning ishini maktabning tashqi nazoratchisi maqtadi. Shundan soʻng, Vellington va Eton kollejlariga stipendiyalarni qoʻlga kiritdi. Ammo Eton stipendiyasi yashash uchun joyni kafolatlamadi. Blair Etonda joy topilsa, 1916-yil dekabrigacha Sent-Kipriyada qolishni tanladi[19].

Oʻqituvchilik faoliyati

tahrir

1932-yil aprel oyida Blair London gʻarbida joylashgan Hayes shahridagi oʻgʻil bolalar maktabi The Hawthorns High Schoolda oʻqituvchi boʻlib faoliyat yuritdi[20]. Mabel Fierz Moor bilan ishni davom ettirdi, 1932-yil iyun oyining oxirida Moor Blairga Viktor Gollanc oʻzining yaqinda tashkil etilgan Viktor Gollancz Ltd nashriyot uyi orqali 40 funt sterling avans evaziga “Scullionʼs Diary" ni nashr etishga tayyorligini aytdi[21].

Vafoti

tahrir

Orwellning sogʻligʻi pasayishda davom etdi. 1949-yil oʻrtalarida u Sonia Brownell bilan uchrashishni boshladi va ular sentyabr oyida, Londondagi Universitet kolleji kasalxonasiga olib ketilishidan biroz oldin oʻzlarining unashtirilganliklarini eʼlon qilishdi. Sonia 1984 qahramoni Yuliya uchun namuna boʻlgan degan tahminlar ham bor[22][23]. Sonia Orwellning ishlarini oʻz zimmasiga oldi va kasalxonada unga gʻamxoʻrlik qildi. Brownell unga hayotining eng ogʻriqli soʻnggi oylarida yordam berganini va Entoni Powellning soʻzlariga koʻra, Orwellni xursand qilganini aytishdi[24][25].

1949-yil sentyabr oyida Orwell oʻzining hisobchisi Jack Harrisonni kasalxonaga taklif qildi. Harrisonning taʼkidlashicha, Orwell undan GOP Ltd direktori boʻlishni va kompaniyani boshqarishni soʻragan, ammo bunga holis guvoh yoʻq edi[26]. Orwellning toʻyi 1949-yil 13-oktyabrda kasalxonada boʻlib oʻtdi[27]. Uning buxgalteri bilan keyingi uchrashuv boʻldi, unda Harrison va Mrs Blair kompaniya direktori etib tasdiqlandi[26]. Orwellning sogʻligʻi Rojdestvo arafasida yana yomonlashdi[26]. 21-yanvar kuni erta tongda Orwellning oʻpkasida arteriya yorilib, 46 yoshida halok boʻldi[28].

Romanlar

tahrir

George Orwell tuberkulyoz tufayli Londonda vafot etgan.

Qiziqarli faktlar

tahrir
  • Orwellning ijodida koʻpchilik totalitar tuzumning satirasini ilgʻay olganlariga qaramay, yozuvchining oʻzini hukumat uzoq vaqt davomida kommunistlar bilan yaqin aloqada boʻlganligidan shubhalangan. 2007-yili yozuvchining shaxsiy ishi oydinlashtirilgandan keyin maʼlum boʻldiki, britan kontrrazvedkasi MI-5 1929-yildan boshlab, deyarli yozuvchining vafoti 1950-yilgacha izidan yurgan.

Manbalar

tahrir
  1. ↑ (unspecified title)
  2. ↑ „George Orwell“. The British Library. 2021-yil 16-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 4-oktyabr.
  3. ↑ Gale, Steven H.. Encyclopedia of British Humorists: Geoffrey Chaucer to John Cleese, Volume 1. Taylor & Francis, 1996 — 823-bet. 
  4. ↑ „PBS: Think Tank: Transcript for 'Orwell's Century'“. pbs.org. Qaraldi: 2015-yil 25-fevral.
  5. ↑ Crick, Bernard „Eric Arthur Blair [pseud. George Orwell] (1903–1950)“, . Oxford Dictionary of National Biography. Oxford: Oxford University Press, 2004. 
  6. ↑ Orwell, George „8“, . The Road to Wigan Pier. Left Book Club, 1937 — 1-bet. 
  7. ↑ „Legacies of British Slavery“. Legacies of British Slavery. University College London. Qaraldi: 2024-yil 28-aprel.
  8. ↑ 8,0 8,1 Stansky, Peter „From Bengal to St Cyprian's“, . The Unknown Orwell and Orwell: The Transformation. Stanford, California: Stanford University Press, 1994 — 5–12-bet. ISBN 978-0804723428. 
  9. ↑ Taylor, D.J.. Orwell: The Life. Henry Holt and Company, 2003. ISBN 978-0805074734. 
  10. ↑ Crick (1982), p. 48
  11. ↑ „Renovation of British Author George Orwell's house in Motihari begins“. IANS. news.biharprabha.com. 2014-yil 29-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 26-iyun.
  12. ↑ A Kind of Compulsion 1903–36, xviii
  13. ↑ 13,0 13,1 Taylor, D.J.. Orwell: The Life. Henry Holt and Company, 2003. ISBN 978-0805074734. 
  14. ↑ Bowker, Gordon. George Orwell — 21-bet. 
  15. ↑ Jacob, Alaric „Sharing Orwell's Joys, but not his Fears“, . Inside the Myth Norris: . Lawrence and Wishart, 1984. 
  16. ↑ The Oxford Companion to Twentieth-century Literature in English. Oxford University Press, 1996 — 517-bet. 
  17. ↑ Henley and South Oxfordshire Standard (1914-yil 2-oktyabr).
  18. ↑ Henley and South Oxfordshire Standard (1916-yil 21-iyul).
  19. ↑ Taylor, D.J.. Orwell: The Life. Henry Holt and Company, 2003. ISBN 978-0805074734. 
  20. ↑ Crick (1982), p. 221
  21. ↑ Wagner. „Left Book Club“. Publishing History (2019).
  22. ↑ „Dedicated follower of passions“. The Guardian (2002-yil 19-may).
  23. ↑ „The Widow Orwell“. The New York Times (2003-yil 15-iyun).
  24. ↑ Powell, Anthony, 1977.
  25. ↑ "Tuberculosis, bronchiectasis, and infertility: what ailed George Orwell?". Clin Infect Dis 41 (11): 1599–1603. December 2005. doi:10.1086/497838. ISSN 1058-4838. PMID 16267732. 
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 „Tim Carroll 'A writer wronged'“. The Sunday Times. Timesonline.co.uk (2014-yil 15-avgust). Qaraldi: 2014-yil 14-may.
  27. ↑ Ingle, Stephen. George Orwell: a political life. Manchester: Manchester University Press, 1993 — 90-bet. ISBN 978-0719032332. 
  28. ↑ George Orwell, author, 46, Dead. British Writer, Acclaimed for His '1984' and 'Animal Farm,' is Victim of Tuberculosis. Two Novels Popular Here Distaste for Imperialism. The New York Times (1950-yil 22-yanvar).

Havolalar

tahrir 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Orwell&oldid=4993371" dan olindi